Η ευθύνη για προγραμματικό λόγο και η επαναφορά των ιδεολογικών ορίων.

 

Ο γενικός μηδενισμός του κυβερνητικού έργου δεν είναι πολιτική κριτική.

Όπως προφανώς και δεν ήταν η αντίστοιχη πρακτική, που είχε οργανωθεί για να συγκροτηθεί το αντί-Σύριζα μέτωπο.

Είναι λόγος με στοιχεία λαϊκισμού... αλλά το χειρότερο είναι ότι αντικειμενικά συμβάλει στην απαξία και υπονόμευση κατακτήσεων της χώρας μας.

Υποστηρίζουμε ότι μετεκλογικά θα έρθουν τα πολύ πιο δύσκολα για τη χώρα τα οποία αποσιωπώνται στα πλαίσια της προεκλογικής υποσχεσιολογίας.

Ας επιχειρήσουμε να συμβάλλουμε σε γόνιμη προγραμματική αντιπαράθεση, χωρίς να παραγνωρίσουμε τις ιδεολογικές προσλαμβάνουσες, διευκολύνοντας τις επιλογές μεταξύ Πολιτών, περιθωριοποιώντας όσο μπορούμε αντιλήψεις, εκφράσεις και πρακτικές τοξικού οπαδισμού...

Υποστηρίζαμε πριν ενάμιση μήνα περίπου, με αφορμή το αυξημένο επιτόκιο δανεισμού του ομολόγου, ότι η αναβάθμιση της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα, προεκλογικά ήταν μύθος ενταγμένος σε στρατηγική επικοινωνίας, που στρώνει προσδοκίες.

Αξιολογούσαμε τότε την πιθανότητα αναβάθμισης πριν τις εκλογές και κρίναμε την σκοπιμότητα του κυβερνητικού αφηγήματος, όπως το προέβαλαν μέσα επικοινωνίας και ενημέρωσης και τυπικά ή άτυπα "εντεταλμένοι", δημοσιογράφοι.

Η μη αναβάθμιση λοιπόν της χώρας την Παρασκευή 21 Απριλίου, αντί να οδηγήσει τουλάχιστον σε σιωπή, ανερυθρίαστα συνοδεύτηκε έτσι χωρίς ντροπή από την αλλαγή αφηγήματος δια μέσω της πολιτικής διασποράς προσδοκιών.

Εκφράζαμε, τότε, την έντονη επιφύλαξη μας, με αναφορά στο συγκεκριμένο επιτόκιο, για το ενδεχόμενο πιστοληπτικής αναβάθμισης, στο τέλος του Απρίλη.

Υποστηρίζαμε ότι δεν θα υπάρξει αναβάθμιση παραμονές εκλογών, όπως κατέγραφε τότε η επικοινωνιακή "διαρροή" στον φιλοκυβερνητικό μηχανισμό ενημέρωσης.

Προφανώς δεν χρειάζεται παρά στοιχειώδεις βασικές γνώσεις μακροοικονομίας και όχι μαντικές ικανότητες, για να προβλέψει κάποιος αυτό που τελικά συνέβη.

Ούτε και θα επιβεβαιωθεί το νέο κυβερνητικό επικοινωνιακό αφήγημα που διαρρέει ότι "... η αναβάθμιση είναι δεδομένη αλλά μετά τις δεύτερες εκλογές...".

Θα επιμείνουμε στην μη δημοφιλή, αλλά τίμια, επιφύλαξη μας, σε αυτή την θετική προοπτική, για το μεγάλο επόμενο διάστημα, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα των εκλογών, όποια και αν είναι η σύνθεση της κυβέρνησης, όποιος και αν είναι ο πρωθυπουργός.

Η Ελλάδα παραμένει η δεύτερη πιο υπερχρεωμένη χώρα στον κόσμο ως ποσοστό ΑΕΠ (177%), με χρέος πάνω από 400 δισ. ευρώ, αυξημένο σε πραγματικούς όρους πάνω από 10% στη διάρκεια της παρούσας κυβερνητικής θητείας.

Αυτό και μόνο το γεγονός είναι που σφραγίζει την όποια εξέλιξη και δυστυχώς δεν φαντάζει στους οίκους αξιολόγησης ως θετική.

Σε έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για τη χώρα μας αναφέρεται ότι:

“… η Ελλάδα, δεν έχει ακόμη μεταφέρει πλήρως τους κανόνες της ΕΕ για τις λιανικές αγορές ηλεκτρισμού, ιδίως για την ενδυνάμωση και προστασία των καταναλωτών.

Οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος εξακολουθούν να είναι περίπλοκοι και περιλαμβάνουν ξεχωριστές χρεώσεις για ηλεκτρική ενέργεια, μεταφορά και διανομή δικτύου, εισφορές, φόρους και χρεώσεις που δεν σχετίζονται με την ενέργεια, όπως η ΕΡΤ και τα δημοτικά τέλη.

Στο πλαίσιο αυτό η χώρα καλείται να εξετάσει το ενδεχόμενο απομάκρυνσης αυτών των χρεώσεων από τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας…”

Επισημαίνεται επίσης -μεταξύ άλλων- ότι “…ο ανταγωνισμός στις ενεργειακές αγορές της χώρας παραμένει περιορισμένος, με τα παλιά μονοπώλια να διατηρούν δεσπόζουσα θέση…”

“… Τόσο η κυβέρνηση όσο και η ΡΑΑΕΥ πρέπει να συνεχίσουν την μεταρρυθμιστική προσπάθεια για να διασφαλίσουν υψηλό επίπεδο ρευστότητας στις αγορές, διαφάνεια και ανταγωνισμό…”.

Επί του προγραμματικού πεδίου λοιπόν ο λόγος για την προεκλογική αντιπαράθεση.

Ζούμε στη χώρα τα τελευταία στάδια της ηγεμονίας στις εθνικές πολιτικές του "Trickle down"… Ανεξαρτήτως εκλογικών αποτελεσμάτων.

Τα εκλογικά αποτελέσματα όμως θα επιταχύνουν ή θα επιβραδύνουν την δύση του.

Θα αφήσουν ή όχι περιθώρια παρουσίας, δράσης και επιρροής στο δημόσιο χώρο, επιλογών και ατόμων, που, με φανατισμό και τοξικότητα, επέβαλαν τις υπονομευτικές για την κοινωνική συνοχή πολιτικές.

• ·       Αξιοποίηση αδυναμιών του συνδικαλιστικού κινήματος, όχι για να τις διορθώσουν αλλά για να συντρίψουν τον εργασιακό συνδικαλισμό.
• ·       Συντεχνιακή στόχευση σε φοροαπαλλαγές, με την γενικευμένη αναφορά υπέρ των φοροελαφρύνσεων, υπονομεύοντας την αξία και σημασία της προοδευτικής κλιμάκωσης της φορολογίας…
• ·       Ψευδώνυμος απορρύθμιση τομέων, που οδήγησε σε σκληρά ιδιωτικά μονοπώλια τα αντίστοιχα κρατικά, αντί στο άνοιγμα της αγοράς με κάποιο επίπεδο ανταγωνισμού….
• ·       Συγκέντρωση τέτοιου πλούτου στα χέρια των ελάχιστων, που ιστορικά δεν έχει ξαναδεί η χώρα και μάλιστα σε συνθήκες πολλαπλών κρίσεων…
• ·       Υπονόμευση στην πρόσβαση των φτωχότερων νοικοκυριών στην Παιδεία και την Υγεία με περιορισμό των προγραμμάτων Πρόνοιας…
• ·       Περεταίρω απόκλιση από τον μέσο ευρωπαϊκό μισθό όσο ποτέ από την μετάβασή μας από την ΕΟΚ στην ΕΕ.
  O μέσος πραγματικός μισθός το 2022 ΜΕΙΩΘΗΚΕ κατά 7,4% λόγω του πληθωρισμού 9,7%. Μείωση των πραγματικών μισθών μεγαλύτερη από 5,0% σημειώθηκε ΜΟΝΟΝ σε εννέα χώρες: Εσθονία (-10,0%), Τουρκία (-8,8%), Ολλανδία (-8,3%), Ελλάδα (-7,4%), Τσεχία (-7,0%), Μεξικό (-6,8%), Λιθουανία (-6,3%), Λετονία (-6,2%) και Ισπανία (-5,3%)...

Θα έχουν ενδιαφέρον οι συζητήσεις από εδώ κα πέρα, αλλά ιδιαιτέρως προεκλογικά, με θεματολογία που να αναφέρεται:

• Στην αποδεδειγμένη πλέον, παγκοσμίως, αδυναμία της αγοράς να κατανείμει τον πλούτο με κοινωνικά ανεκτό ή κάπως δίκαιο τρόπο.
• Στην γεωστρατηγική σημασία και τις επιδράσεις της απελευθέρωσης του εμπορίου. Η περίπτωση των αντιπαραθέσεων Κίνας και δυνάμεων της Δύσης είναι χαρακτηριστική.
• Στις επιδράσεις στη χώρα (στη κάθε χώρα) από επιλογές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής που επέφερε η αλόγιστη εκβιομηχάνιση χωρών και η οικονομική ανάπτυξη τους, σε βάρος του τρίτου κόσμου, ενισχύοντας τις παγκόσμιες οικονομικές ανισότητες.
• Στο γεγονός ότι χρηματο-οικονομικές παράμετροι σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν στρεβλά και υπονόμευσαν την πραγματική οικονομία. Η περίπτωση της επίδρασης των μνημονίων στο ΑΕΠ της χώρας μας ήταν τέτοια που επιδείνωσε την κρίση χρέους. 

Για τις λιμενικές “Υποδομές Ζωτικής Σημασίας” και τις ευθύνες του “Υπερ-Ταμείου”, θα μιλήσουμε;

 

Δυστυχώς, με ευθύνη των κυβερνήσεων της τελευταίας δεκαετίας, ένας θεσμός επιτήρησης (από τη μεριά των δανειστών μας) της ορθολογικής αξιοποίησης και απόδοσης της κρατικής περιουσίας, διαμορφώθηκε θεσμικά αλλά και εν τοις πράγμασι, δια της διολισθήσεως ή εξ επιλογής, τουλάχιστον όσον αφορά στην εθνική λιμενική βιομηχανία, ως κέντρο λήψης αποφάσεων, που θέτει εκτός εθνικού και περιφερειακού ελέγχου κρίσιμες εθνικές υποδομές, οι οποίες επιδρούν στην εξάρτηση της χώρας και στην αντιμετώπιση αμυντικών αλλά και οικονομικών θεμάτων στρατηγικής σημασίας.

Έχουμε χαρακτηρίσει τον θεσμό του “Υπερ-Ταμείου”, όπου υπάγεται και το ΤΑΪΠΕΔ, σε προηγούμενα σχόλια, ως ένα θεσμό “νέο-αποικιοκρατικής” πρακτικής, σε βάρος και ενάντια της χώρας μας, δημιούργημα μιας στρεβλής αντίληψης (ηγεμονίας σχολής σκέψης Σόϊμπλε) για το πως θα οδηγηθεί, η χώρα, σε καλές πρακτικές διαχείρισης των ελλειμάτων της. Αντίληψη που σήμερα πλέον μπορούμε να αποτιμήσουμε, για τα καλά και τα κακά στα οποία συνέφερε στη χώρα.

Είναι θέμα εθνικής προτεραιότητας να ξανασυζητήσουμε το ρόλο του ΤΑΪΠΕΔ γενικά, αλλά ιδιαιτέρως στις επιλογές του για την εγχώρια λιμενική βιομηχανία, μιας και κανένα μνημόνιο δεν επέβαλε αυτή την, πρωτόγνωρη παγκοσμίως, μορφή συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στη λιμενική μας βιομηχανία (master concessions) αντί αυτής των “ΥΠΟ”παραχωρήσεων, δραστηριοτήτων και λειτουργιών, όπως έχει επικρατήσει παγκοσμίως και σε κάθε περίπτωση στο σύνολο της Ε.Ε.

Η συμβάσεις “Ολικής Παραχώρησης” (master concession) των λιμανιών της χώρας, δεν είναι διαδικασία ένταξης του ιδιωτικού τομέα στην οργάνωση και παραγωγή στη λιμενική βιομηχανία της χώρας.

Είναι τουλάχιστον ανορθολογική οικονομική επιλογή για τα συμφέροντα οποιουδήποτε κράτους, οποιασδήποτε τοπικής οικονομίας και δεν έχει αποδειχθεί ότι τουλάχιστον εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ευρύτερου τοπικού λιμενικού cluster και ευρύτερα λιμενικής κοινότητας.

Η Ολική Παραχώρηση σημαίνει ουσιαστικά μακροχρόνια μίσθωση, που δεσμεύει τις επόμενες γενιές, πέραν του οικονομικού, αλλά και βιολογικού, βίου αυτών που σήμερα την αποφασίζουν.

Όταν παραχωρείς το 67% του συνόλου της ιδιοκτησίας ενός λιμανιού για μια μεγάλη περίοδο γύρω στα 50 χρόνια, αφαιρείς από το κράτος τον ρυθμιστικό του ρόλο, περιορίζεις την δυνατότητα εθνικού σχεδιασμού για τα δίκτυα μεταφορών και δεσμεύεις δυνατότητες ανάπτυξης της χώρας για μισό τουλάχιστον αιώνα. Ταυτοχρόνως δημιουργείς πεδίο εξάρτησης της χώρας, μιας και τα κεφάλαια, που επιλέγουν τέτοιες επενδυτικές διευθετήσεις, εκτός από μικροικονομικού χαρακτήρα επιλογές, συμβαίνει να ενδιαφέρονται για γαιοστρατηγικού χαρακτήρα παραμέτρους και λιγότερο για τη ανταπόκριση στη δυναμική της αγοράς και της Ζήτησης.

Δεν είναι τυχαίο που στην Ευρώπη αυτό το μοντέλο δεν έχει παρελθόν και μέχρι στιγμής φαίνεται να απορρίπτεται ως καλή πρακτική. Εκεί απολαμβάνουν την συνύπαρξη Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα δια μέσω των παραχωρήσεων επί μέρους δραστηριοτήτων, διατηρώντας την σημασία του δημόσιου τομέα στο ρόλο της λιμενικής αρχής, για λόγους ρυθμιστικής επιρροής και δημοσίου συμφέροντος.

Πρόσφατες όμως εξελίξεις και μια είδηση, την μεγάλη εβδομάδα της ορθοδοξίας, μας υποχρεώνουν σε αναστοχασμούς εθνικών επιλογών.

Οι τερματικοί σταθμοί εμπορευματοκιβωτίων στο λιμάνι του Αμβούργου χαρακτηρίστηκαν ως “υποδομές κρίσιμης σημασίας”, στις αρχές του τρέχοντος έτους. Γεγονός που απειλεί να πυροδοτήσει εκ νέους την πολιτική κόντρα στη χώρα σχετικά με τους κινδύνους των κινεζικών επενδύσεων στη γερμανική οικονομία, όπως μεταδίδει το Reuters.

Παράλληλα γνωρίζουμε ότι σε αυτήν τη φάση καθορίζεται εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις θα επιτραπεί στην Cosco να αποκτήσει συμμετοχή στον συγκεκριμένο τερματικό σταθμό.

Στις 12 Απριλίου ο ESPO (Ευρωπαϊκός Οργανισμός θαλασσίων Λιμανιών) σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι “… είναι καιρός να ληφθεί επίσης υπόψη ο κρίσιμος ρόλος που διαδραματίζουν τα λιμάνια ως κόμβος στην πράσινη μετάβαση και στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης. Οι νέες ενέργειες είναι σημαντικές για την Ευρώπη και οι σχετικές αλυσίδες εφοδιασμού (όπως το υδρογόνο, ο άνεμος, κ.λπ.) είναι πιο σημαντικές από την άποψη του όγκου και του χώρου που απαιτείται από τις ορυκτές ενέργειες και τα καύσιμα. Έρχονται επίσης με συγκεκριμένες ανάγκες μεταφορών, ανάγκες σε υποδομές και συνδεσιμότητα, ανάγκες για αποθήκευση και νέες αλυσίδες εφοδιασμού…”.

Ως εκ τούτου όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι εάν κάποιος αξιολογεί το λιμάνι μόνο με βάση την ποσότητα φορτο-εκφορτωνόμενων φορτίων ή από-επιβιβαζόμενων επιβατών, αγνοεί τη σημασία των λιμένων για την οικοδόμηση και την ενίσχυση της αλυσίδας εφοδιασμού στο νέο ενεργειακό τοπίο, πολύ δε περισσότερο στις οικονομικές “εξωτερικότητες” για την ευρύτερη τοπική, περιφερειακή αλλά και εθνική οικονομία.

Ο ESPO πιστεύει “… είναι καιρός η πολιτική ΔΕΔ-Μ (ΔιΕυρωπαικών Δικτύων-Μεταφορών) να κατανοήσει και να προβληματιστεί για το γεγονός ότι η ενεργειακή μετάβαση έχει σημαντικό αντίκτυπο στις αλυσίδες εφοδιασμού, στην διασυνδεσιμότητα των διαφορετικών τρόπων μεταφοράς και στις λιμενικές υποδομές. Είναι περισσότερο από καιρός να προσαρμόσουμε την πολιτική ΔΕΔ-Μ σε αυτές τις νέες πραγματικότητες και να συμπεριλάβουμε λιμάνια που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αλυσίδα αξίας της ενέργειας. Χωρίς αυτά τα λιμάνια, ο εφοδιασμός με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα παρεμποδιστεί…”, λέει η Γενική Γραμματέας του ESPO Isabelle Ryckbost.

Τα Ελληνικά λιμάνια του Κεντρικού Δικτύου των ΔΕΔ-Μ, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στον Ανατολικό Διάδρομο Ανατολικής Μεσογείου (έναν από του 9 διαδρόμους των ΔΕΔ-Μ) είναι 5 (Πειραιά, Θεσ/νικής, Ηγουμενίτσας, Πάτρας, Ηρακλείου), ενώ όσα ανήκουν στο Εκτεταμένο Δίκτυο επεκτείνονται από τα 20, που ήταν μέχρι πρόσφατα, στα 27 όπου και συμπεριλαμβάνονται το σύνολο, σχεδόν, των μεγάλων και μεσαίων λιμένων της χώρας.

Ο ρόλος που παίζουν ορισμένα αν όχι τα περισσότερα λιμάνια της χώρας μας για την οικονομική και στρατηγική απεξάρτηση όχι μόνο της Ελλάδος αλλά και της Ευρώπης, στην ανάπτυξη, την αλυσίδα εφοδιασμού και αξίας νέων ενεργειών΄, είναι τεράστιος και δεν μπορεί να μετρηθεί μόνον σε τόνους ή αριθμό επιβατών – ως μοναδικά κριτήρια αξιολόγησης για να είναι ένα λιμάνι ΔΕΔ-Μ.

Για τούτο και το Συμβούλιο στις 5 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους αποφάσισε πως, “…πέρα από το τρέχον κριτήριο όγκου (0,1% του συνολικού όγκου λιμενικού φορτίου της ΕΕ), ένας λιμένας μπορεί επίσης να είναι μέρος του ολοκληρωμένου δικτύου εάν «ο συνολικός ετήσιος όγκος φορτίου (χύμα και μη) υπερβαίνει τις 500.000 τόνους ΚΑΙ η συμβολή του στη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ και στην επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, είναι μία από τις κύριες δραστηριότητες του λιμανιού…”.

Το Συμβούλιο με αυτήν του την επιλογή αναγνωρίζει ξεκάθαρα αυτόν τον νέο ρόλο των λιμένων και τη σημασία αυτών ως κόμβων του μελλοντικού δικτύου ΔΕΔ-Μ.

Είναι προφανής η διαφοροποίηση της Ευρωπαϊκής προσέγγισης για το ρόλο και τη σημασία των λιμανιών από αυτήν που επικρατεί στο Υπερταμείο και το ΤΑΪΠΕΔ.

Πολλοί υποστηρικτές της άκριτης και άνευ όρων, ένταξης του ιδιωτικού τομέα στη λιμενική βιομηχανία, σήμερα “μαθαίνουν”, αμήχανοι, πως δεν υπάρχει ένας και μοναδικός τρόπος ενεργοποίησης του Ιδιωτικού τομέα στη λιμενική βιομηχανία και ότι ο τρόπος που επέλεξε το ελληνικό κράτος είναι μοναδικός και παγκόσμια πρωτόγνωρος. Αυτός της Ολικής Παραχώρησης, σε διαφοροποίηση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο των επί μέρους παραχωρήσεων, του Landlord μοντέλου για τα λιμάνια.

Είναι η ώρα που μπορεί να διερευνηθεί λοιπόν η ωφέλεια των χρηστών των λιμένων του Πειραιά, της Θεσ/νικής και τώρα πλέον της Ηγουμενίτσας και ιδιαιτέρως των ιδιοκτητών των μεταφερόμενων φορτίων. Έχουν βγει κερδισμένοι και πόσο; Συγκριτικά πάντα, όχι μόνον με το παρελθόν αλλά με τα αντίστοιχα ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά λιμάνια.

Τα έσοδα του κράτους, άμεσα και έμμεσα, πως εξελίσσονται και ποια είναι η σύγκρισή τους και με το μοντέλο συνέργειας όπως με την ΣΕΠ αλλά και με άλλα ομότεχνα ευρωπαϊκά λιμάνια;

Η επίδραση στην ευρύτερη τοπική ανάπτυξη και οικονομία, κατά προσέγγιση, ποια είναι; Ας καταγράψουμε τις επιδράσεις- εξωτερικότητες (externalities) από τη λειτουργία, αυτά τα χρόνια, στην τοπική περιφέρεια, με τα θετικά και αρνητικά τους πρόσημα και ας αποτιμήσουμε την επιλογή.

Είναι ώρα πλέον να αξιολογήσουμε τελικά και τις επιλογές του ΤΑΙΠΕΔ για τα της λιμενικής βιομηχανίας στη χώρας και είτε να του αναγνωρίσουμε τη συμβολή είτε να βάλουμε ένα τέλος σε επιλογές που δεσμεύουν τη χώρα για τον επόμενο μισό τουλάχιστον αιώνα.

Να διαψευσθούμε και όσοι, με πρώτον τον υπογράφοντα, ανέδειξαν ως χαρακτηριστικό την έλλειψη του αναγκαίου γνωσιακού υπόβαθρου στα στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ και των συμβούλων τους, για τα της λιμενικής βιομηχανίας και τις ιδιαιτερότητες της. Είχαμε αναφερθεί με πολλά σχόλιά μας στη κυρίαρχη ευθύνη του ΤΑΙΠΕΔ (υβριδικού και ανεξέλεγκτου, σε επίπεδο αστικής δημοκρατίας, φορέα).

Η επικρατούσα αντίληψη στη Ν.Δ., με μετέπειτα συναίνεση του ΠΑΣΟΚ στη φάση της συγκυβέρνησής τους, ήταν αυτή του «…πούλα… πούλα…» και έτσι, αστόχαστα, οδηγηθήκαμε στη μετατροπή κρατικών μονοπωλίων, με μια κίνηση, σε ιδιωτικά μονοπώλια, κάτι που δεν θα το συναντήσεις σε καμιά χώρα της Ε.Ε..

Η τυπική μετάβαση από το δημόσιο στο ιδιωτικό μονοπώλιο ολοκληρώθηκε με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που ως αντιπολίτευση αντιμαχόταν ακόμη και τις επί μέρους παραχωρήσεις (υποπαραχωρήσεις) δραστηριοτήτων στα λιμάνια.

Κανείς και ούτε η Επιτροπή περί τον κο Πισσαρίδη, δεν αγνόησε ότι τα λιμάνια επιδρούν με σημαντικές εξωτερικότητες στις τοπικές κοινωνίες.

Για τα λιμάνια λοιπόν και ιδιαιτέρως τα περιφερειακά, σημαντικό λόγο και ρόλο πρέπει να έχει η τοπική επιχειρηματικότητα.

Αυτή, θεσμικά μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλίες και να υποστηρίξει τις δικές της ανάγκες, συνεπενδύοντας σε επιχειρηματικά – εμπορευματικά – πάρκα τοπικής εμβέλειας και ταυτόχρονα να βρει διέξοδο στην – ήδη υπάρχουσα – εξωστρέφειά της.

Η παράδοση του δημόσιου χώρου σε κέντρα λήψης αποφάσεως εκτός της θεσμικής “πολιτικής” λειτουργίας της Χώρας, χωρίς λογοδοσία στην κοινωνία και σχεδόν με περιορισμένο το ρόλο της εκλεγμένης κυβερνήσεως για πάρα πολλά χρόνια, όπως συμβαίνει με την περίπτωση του ΤΑΙΠΕΔ είναι μια μορφή σύγχρονης αποικιοκρατίας.

Έτσι κι αλλιώς ο θεσμός αυτός έχει «υπερβεί» εαυτόν, από τα όρια της προώθησης μιας ιδιωτικοποίησης και της υπογραφής μιας σύμβασης με τον ανάδοχο – επενδυτή καθώς έχει ειδικές μονάδες παρακολούθησης και ελέγχου συμβάσεων, δηλαδή κατά πόσο εκπληρώνονται οι συμβατικοί όροι. Επιπρόσθετα δε, το ΤΑΙΠΕΔ και μέσω της μονάδας στρατηγικών έργων – PPF προωθεί πλήθος διαγωνισμών και διαδικασιών για λογαριασμό άλλων φορέων και υπουργείων (π.χ. έργα του Ταμείου Ανάκαμψης).

Σημειώνεται ότι με νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε τον Μάιο 2022, το ΤΑΙΠΕΔ ανέλαβε τον ρόλο της Αρχής Σχεδιασμού για τα 10 περιφερειακά λιμάνια που έχει στο χαρτοφυλάκιό του. Στην ουσία ήταν ο νόμος για να καταργηθεί στη πράξη η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων (ΡΑΛ), η οποία είχε προβλεφθεί για να θωρακίσει θεσμικά τις σχέσεις στη λιμενική αγορά που δημιουργείται (από τις πρώτες ενέργειες της σημερινής κυβέρνησης ήταν να αποψιλώσει τη ΡΑΛ από αρμοδιότητες σχετικά με τα «master concessions”).

Για τούτο απαιτείται δράση και κοινό μέτωπο για την ενδυνάμωση και υποστήριξης της Πολιτικής και της Δημοκρατίας.

Όλοι έχουν υποχρέωση να κρίνονται για τις επιλογές τους, όταν μάλιστα διαχειρίζονται δημόσια περιουσία όπως στην περίπτωση των λιμένων. Γνωρίζουμε βεβαίως ότι για ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες, τα στελέχη του ΤΑΙΠΕΔ, έχουν ήδη απαλλαχθεί με νομοθετική προστασία. Έτσι και αλλιώς δεν είναι το θέμα που μας απασχολεί σε αυτό το σχόλιο. Έχει όμως η σημασία να καταγραφούν τα αποτελέσματα των μέχρι σήμερα επιλογών του για τα λιμάνια της χώρας, για να προλάβουμε ως χώρα τους εντεινόμενους σχεδιασμούς του για το μέλλον των υπόλοιπων λιμανιών της χώρας μας.

Αυτό θα πρέπει να είναι το στοίχημα τούτης της περιόδου, την διαχείριση των αρνητικών καταλοίπων της περιόδου της κρίσης με μια μεταμνημονιακού χαρακτήρα δυναμική πρωτοβουλιών και προσπάθεια υπέρβασης των συνεπειών της πανδημίας.

Ο ύστερος λαϊκισμός: Αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση

Μα ποιος κυβερνά τούτο τον τόπο; Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος περαστικός από τη χώρα μας.

Σε μια ομοβροντία, συντεταγμένα αν όχι μεθοδευμένα, μέσα μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας, επιδραστικοί στην κοινωνία φορείς και “παράγοντες” αντί να κρίνουν την κυβέρνηση για τα αποτελέσματα της πολιτικής της, των τεσσάρων τελευταίων ετών, ασκούνται στην αποτίμηση των υπαρκτών ή υποθετικών αδυναμιών των κομμάτων της αντιπολίτευσης…

Όπως παντού όμως έτσι και εδώ υπάρχουν κάποια όρια. Είναι έντονη η αίσθηση στους πολίτες ότι η συμπαιγνία πέρασε την κίτρινη γραμμή και δεν μπορούν να είναι ανεκτές αντίστοιχες καταστάσεις…

Μερικά παραδείγματα.

• •  Δεν γίνεται τίποτα στην περίπτωση της πρωτοβάθμιας υγείας, με την αποτυχία του συστήματος του “Προσωπικού Ιατρού”;.. Φταίνε οι γιατροί που δεν μπαίνουν στο σύστημα και τα υπόλοιπα κυβερνητικά κόμματα που δεν το είχαν επιχειρήσει…
• •  Οδηγείται σε επιχείρηση καλαυσίγελου η περίπτωση της “Πανεπιστημιακής ” αστυνομίας μιας και δεν ασκούν από την αρχή τις αρμοδιότητες για τις οποίες προσελήφθησαν εκτός τακτικών προσλήψεων (ως ειδικοί φρουροί και όχι ως κανονικής ένταξης σε εκπαίδευση αστυνομικών);.. Φταίνε οι φοιτητές και οι αντιπολιτευόμενοι στα Πανεπιστήμια και όχι οι ιδεοληπτικά ανόητοι που νομοθετούν και πολιτεύονται σε αντίθεση με ευρωπαϊκές πρακτικές αλλά και προτεραιότητες…
• •  Τέσσερα πανεπιστήμια της χώρας στην Ελλάδα του 2023, δεν έχουν διοικήσεις και δεν προβλέπεται και να αποκτήσουν στο σύντομο χρονικό διάστημα με τους νόμους Κεραμέως για τα Συμβούλια Διοίκησης... Τα πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Αιγαίου και Μακεδονίας αναγκάστηκαν να ξανακάνουν όλη την εκλογική διαδικασία, λόγω ισοψηφίας του «3-3» και προσφάτως προστέθηκε και το πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής... ενώ υπάρχει η πιθανότητα να ακολουθήσουν και άλλα (Καποδιστριακό, Μετσόβιο, Αριστοτέλειο…)... Φταίνε οι πανεπιστημιακοί που δεν ξέρουν τι ψηφίζουν...
• •  Μας βάζει η πλειοψηφία του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου στο στόχαστρο για παραπατήματα σε θέματα κράτους δικαίου, τη τελευταία περίοδο;.. Φταίνε οι αντιπολιτευόμενοι που υπονομεύουν τη καλή φήμη της χώρας και καταφέρνουν να "παρασύρουν" τους ευρωβουλευτές των Πρασίνων, Σοσιαλιστών, Φιλελεύθερων, Κεντρώων, Αριστερών αλλά και ικανού αριθμού συντηρητικών…
• •  Φεύγει ο ένας μετά των άλλο οι εμπλεκόμενοι στο cluster για το “Ελληνικό”;.. Φταίει ο "κακός καιρός", που ακρίβυναν τα υλικά για τις οικοδομικές επενδύσεις και οι καθυστερήσεις τις προηγούμενης κυβέρνησης... Πρώτα έφυγαν οι επενδυτές, η κινεζική Fosun, η αραβική Eagle Hills. Ακολούθησε στην έξοδο η αμερικανική Mohegan. Χθες η Πειραιώς και η Eurobank το σκέφτεται…
• •  Παρακολουθεί η ΕΥΠ τον αρχηγό του δεύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, μεταξύ άλλων, αρνείται αυτός να συνεργαστεί με τον βασικό πολιτικά υπεύθυνο των παρακολουθήσεων και προτείνει αν παραστεί ανάγκη συνεργασίας, να συμφωνήσουν στο Πρόγραμμα αλλά και να αναζητήσουν κι άλλο πρόσωπο για πρωθυπουργό;.. Φταίει ο κος Ανδρουλάκης που δεν διαθέτει και το άλλο μάγουλο για τρυφερές "μπάτσες", αντιδημοκρατικής πρακτικής.

Δεν θα αναφερθούμε στην περίπτωση των Τεμπών γιατί είναι τόσο άθλια η προσπάθεια επικοινωνιακής διαχείρισης που προσβάλλει την μνήμη των θυμάτων….

Ο Προγραμματικός λόγος και η συζήτηση για κυβερνήσεις συνεργασίας.

 

Θα με εξέφραζε και θα κέρδιζε την υποστήριξή μου στη παρούσα φάση, όποιο κόμμα πρότεινε και στήριζε πολιτικές για "δίκαιη κατανομή του κόστους" από τις συνέπειες της δύσκολης οικονομικής πραγματικότητας της χώρας μας (με αιτία ενδογενείς αλλά και εξωγενείς παράγοντες) και θα αντιμετώπιζε μεθοδικά την απόκλιση της από το Μέσο Όρο σημαντικών κοινωνικών δεικτών της Ε.Ε. με ότι αυτό σημαίνει για την κοινωνική μας συνοχή...

Με ποιους τρόπους θα μπορούσε να διασφαλίσουμε προγραμματικά κάτι αντίστοιχο;

Πρώτα και κύρια να επισημάνουμε ότι είναι πρωτίστως δουλειά της όποιας κυβέρνησης η απόφαση να υπηρετήσει τις αναγκαίες για τη χώρα εδώ και χρόνια, εκσυγχρονιστικές πολιτικές προοδευτικού χαρακτήρα.

Υπ΄ αυτήν την έννοια έχει σημασία η συζήτηση, για συναντήσεις προγραμματικού χαρακτήρα, στην προοπτική κυβερνήσεων συνεργασίας. Εκ της θέσεως αυτής το θέμα αφορά στο σύνολο των κομμάτων του συνταγματικού τόξου και ιδιαιτέρως σε αυτά που στοχεύουν στην άσκηση κυβερνητικών ευθυνών στη χώρα μας…

Θα με εκπροσωπούσε λοιπόν όποιο κόμμα, στις παρούσες συνθήκες, αναδείκνυε την αξία και τη σημασία "Κεϋνσιανών" πολιτικών και την υποστήριξη των κοινωνικών κατηγοριών στις οποίες θα είναι σκληρότερες οι επιπτώσεις των αλληλοδιαδόχων οικονομικών κρίσεων…

Ας επιχειρήσουμε κάποιες προτάσεις σε αυτήν την προοπτική…

v Θα συμπαρατασσόμουν με εκείνο το κόμμα που, ενώ στα πλαίσια των "Κεϋνσιανών" πολιτικών του, υποστηρίζει την ενίσχυση και των επιχειρήσεων, ταυτόχρονα, θα διαμόρφωνε μηχανισμούς ελέγχου της πορείας του χρήματος που θα “έριχναν τα ελικόπτερα”…

v Θα απαιτούσα π.χ. συγκεκριμένους περιορισμούς για τις επιχειρήσεις που θα στηριχθούν από δάνεια ή επενδύσεις του υπουργείου Οικονομικών στη παρούσα φάση…

v Θα έβαζα όρο έτσι ώστε να αποκλειστούν ή σε κάθε περίπτωση να περιορίσουν τα μπόνους των στελεχών και να ληφθούν μέτρα για την προστασία των εργαζομένων…

v Θα πίεζα ώστε να διατηρήσουν, οι συγκεκριμένες εταιρείες που θα χρηματοδοτηθούν-δανειοδοτηθούν, τουλάχιστον σταθερές τις θέσεις απασχόλησης για όλο το επόμενο έτος και να λειτουργούν στα πλαίσια των διαμορφούμενων συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των εργαζομένων...

v Θα διεκδικούσα τη δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης του ποιος λαμβάνει τα χρήματα…

v Θα επεδίωκα να αποκλειστούν της χρηματοδοτήσεως – δανειοδοτήσεως, οι επιχειρήσεις που μέρος της ιδιοκτησίας τους ανήκει σε μέλη του Κοινοβουλίου ή της Κυβέρνησης και στα άμεσα συγγενικά τους πρόσωπα…

v Στα πλαίσια της διαφάνειας θα διεκδικούσα το Υπουργείο Οικονομικών να αποκαλύπτει τους όρους με τους οποίους χρηματοδοτεί και διανέμει ενισχύσεις, ενώ θα πρέπει να θεσμοθετηθεί και ένας μηχανισμός επιθεώρησης και επίβλεψης αυτών των προγραμμάτων, χρηματοδοτικής ενίσχυσης των επιχειρήσεων…

v Θα έβαζα ως όρο, όσες εταιρείες λάβουν κρατικό δάνειο από το συγκεκριμένο πακέτο, να απαγορεύεται να προχωρήσουν σε "επαναγορές" μετοχών τους κατά τη διάρκεια των δυο επόμενων ετών…

v Θα διεκδικούσα την υποστήριξη της προοδευτικής φορολογίας ως σύστημα, γνωρίζοντας την επιφύλαξη των επενδυτικών κεφαλαίων σε αυτό, επιχειρώντας να κερδίσω την εμπιστοσύνη τους από την διασφάλιση κοινωνικής ειρήνης και προοπτικής μακροχρόνιας ευημερίας και πολιτικής σταθερότητας.

v Θα ενίσχυα της δομές του κράτους Πρόνοιας και όχι ένα δίκτυο "ασφαλείας" δια μέσω συστήματος "κουπονιών" και σχετικών "something pass"...

Τέλος θα διαμόρφωνα όρους ενίσχυσης της μισθωτής εργασίας σε μια πορεία σύγκλισης με ευρωπαϊκούς μέσους όρους αλλά με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα δεκαετίας.

Η “επιτελικότητα” του Μαξίμου υπονομεύει τη πορεία “εκσυγχρονισμού” της χώρας.

 

Τελικά έγινε προσπάθεια, σε αυτήν την περίοδο πρωθυπουργίας του κου Μητσοτάκη, για οργάνωση “επιτελικού” κράτους ή χρησιμοποιήθηκε ως όρος για την διασφάλιση της συνέχειας του “πελατειακού” κράτους;

Διαμορφώθηκε ένα υπόβαθρο υποδοχής αντιλήψεων του “εκσυγχρονισμού”, έτσι όπως αυτός πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα του κεντροαριστερού Σημίτη ή απλώς αξιοποιήθηκε για ομαλή κατάληψη και έλεγχο της κεντροδεξιάς παράταξης από στελέχη νέα κοπής κεντροδεξιάς προέλευσης;

Θέματα που αφορούν στη διανομή πόρων και χρήση δημόσιας περιουσίας υπέρ δομημένων συμφερόντων, έρχονται στη δημοσιότητα, συνοδευόμενα με στοιχεία που αφορούν σε θέματα διασφάλισης των συνταγματικών δικαιωμάτων και υποβάθμισης στοιχείων του κράτους δικαίου.

Έχει λοιπόν ενδιαφέρον μια τέτοια συζήτηση, για το νόημα όρων (όπως ο “εκσυγχρονισμός” ή το “επιτελικό” κράτος) ή αποτελεί μια προσπάθεια, στην ουσία, απαξίωσης θετικών εννοιών από κάθε λογής τεχνικούς της εξουσίας;

Προφανώς και υπήρχαν κυβερνήσεις, τουλάχιστον μεταπολιτευτικά, που συνέβαλλαν στην εκσυγχρονιστική πορεία της χώρας, πέρα από τα όποια άλλα αρνητικά στοιχεία που μπορεί κάποιος/α να τους χρεώσει, γιατί τελικά έθεταν ως προτεραιότητα την βαθμιαία μεταρρύθμιση του κράτους, την κατά τεκμήριο δίκαιη κατανομή των πόρων και τελικά πορεία της χώρας στην σύγκλιση με την Ευρώπη.

Αναφέρομαι πρωτίστως σε αυτές του κου Σημίτη Κ., του κου Καραμανλή Κ. της πρώτης μεταπολιτευτικής δεκαετίας και σε αυτήν της τελευταίας φάσης του κου Παπανδρέου Α. Στις χαρακτηριστικές αυτές περιπτώσεις που αναφερόμαστε, προφανώς διαχειρίστηκαν το δομημένο “πελατειακό” και “κομματικό” κράτος, με την υπαρκτή δυναμική του ρουσφετιού…

Παρά ταύτα δεν χρησιμοποιήθηκαν όλα αυτά ως δικαιολογία για το φρενάρισμα εκσυγχρονιστικών επιλογών ή αποτελεσματικότερης λειτουργίας του κράτους.

Οι ελληνικές παθογένειες δεν μπορούν να αποτελούν άλλοθι για την αδράνεια ή την ανεπάρκεια κυβερνήσεων και υπουργών.

Στην προσπάθεια εκσυγχρονισμού, αυτά, πάντα αποτελούσαν υπαρκτά εμπόδια που έπρεπε να τα υπερβεί η εκτελεστική εξουσία για να έχει κάποιο αποτέλεσμα ή να τα διαχειριστεί δημιουργικά, σε μια αέναη πορεία μάχης και αντιπαράθεσης μαζί τους…

Το «Αυτή είναι η Ελλάδα» που ακούστηκε ως ρήση απογοήτευσης του πρωθυπουργού κου Σημίτη, μετά το πολύνεκρο ναυάγιο του «Σάμινα» τον Σεπτέμβριο του 2000, δεν ήταν μια μοιρολατρική αποδοχή ως αιτιολογία της ευθύνης της κυβέρνησής του για το δυστύχημα, αλλά η καταγραφή πτυχών και δυνατοτήτων μιας χώρας που το αμέσως επόμενο χρόνο αποτελούσε μέλος του στενού πυρήνα της ΕΕ και η οποία σε τρία χρόνια μετά διοργάνωσε, με τέτοιο τρόπο, τους ολυμπιακούς αγώνες, που πολλοί/ες δεν μπορούσαμε να φανταστούμε, αφήνοντας τη χώρα με ισχυρές και νέα υποδομές και τις διεθνείς κατακτήσεις στο απόγειό τους (ένταξη Κύπρου στην ΕΕ κλπ).

Η συνύπαρξη των διαφορετικών πτυχών της Ελλάδας. Αυτών της αδράνεια και του ωχαδελφισμού, του κρατισμού και της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας, της μοιρολατρίας και του πεσιμισμού, του προσωπικού βολέματος και του συντεχνιακού συνδικαλισμού, της περίσσειας υποκρισίας για πατριωτισμό, της έλλειψης οράματος και σχεδιασμού… μαζί και αντάμα με τις άλλες πτυχές της χώρας μας. Αυτών του φιλότιμου, συλλογικού και ατομικού, της ευθύνης για την πρόοδο της χώρας, του σχεδιασμού για την σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, της επιμονής στη διασφάλιση των βασικών συνταγματικών δικαιωμάτων που συνθέτουν το κράτος δικαίου, της συμμετοχής και συνευθύνης της χώρας για την διαμόρφωση των κεντρικών επιλογών της ΕΕ, για να συνειδητοποιούμε ως κοινωνία, συνολικά και οργανωμένα, την συγκρότηση ενός ευρύτερου θεσμικού πλαισίου στο οποίο συμπεριλαμβάνει και τη χώρα μας. Αυτό της ΕΕ.

Πράγματι, η Ελλάδα αποτέλεσε μια αποκλίνουσα δομή, ως χώρα, στα πλαίσια της Ευρώπης, αναφορικά με το χρέος, την ανταγωνιστικότητα, τα ελλείμματα, την παραγωγικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, την δυσλειτουργία της κρατικής μηχανής, καθώς και τις ανεπάρκειες και την επιλογή μη αξιολόγησης δομών και ατόμων στη Δικαιοσύνη.

Ήρθαν τα μνημόνια όπου με περικοπές δαπανών, χωρίς την αξιολόγηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και αγαθών, επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός και να αναδειχθεί η ανάγκη εξορθολογισμού της χρήσης των περιορισμένων οικονομικών πόρων της χώρας.

Μάθαμε ταυτόχρονα ότι η απλουστευτική και ιδεοληπτικά ετεροβαρής ερμηνεία για την κυριαρχία της ευθύνης της κρίσης χρέους της χώρας, που αναφερόταν στους προστατευτικούς για την εργασία νόμους και τις διαρκείς συνδικαλιστικές απαιτήσεις, δεν επιβεβαιώθηκε.

Στο σύνολο της βιβλιογραφίας πλέον καταγράφονται ως κυρίαρχη αιτία, τα οργανωμένα μικρά και μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα, που αντιδρούν ακόμη και σήμερα σε συστήματα προοδευτικής φορολογίας (η περίπτωση της παρέμβαση ευρωπαϊκών θεσμών, ανεξαρτήτως των περιορισμένων αποτελεσμάτων, για την φορολόγηση στη ναυτιλία είναι χαρακτηριστική), η υπονόμευση του εκσυγχρονισμού των κρατικών μηχανισμών και των υποδομών, αναμεσά τους και στα μέσα μεταφοράς, ενισχύοντας τα ΚΤΕΛ και αποδυναμώνοντας τη ποιότητα στις λοιπές αστικές συγκοινωνίες, η συμμαχία αντιμεταρρύθμισης στη Δικαιοσύνη, που ενίσχυσε την μεροληπτική της λειτουργία και η αντίσταση στον εκσυγχρονισμό της, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση στην απονομής της, καθώς και αντίστοιχες ελλείψεις σε πολιτικές οργάνωσης, απόδοσης και λειτουργίας άλλων τομέων παραγωγής δημόσιων αγαθών, όπως αυτών της Υγείας, της Παιδείας και της Ασφάλειας.

Με έντονη ανησυχία παρακολουθούμε την τελευταία κυβερνητική τετραετία (με υπαρκτή τη δημοσιονομική μεταμνημονιακή χαλάρωση για λόγους ως επί το πλείστο εξωγενείς) να μην έχει αντλήσει τα κατάλληλα συμπεράσματα και να μην αποφεύγει λάθη του παρελθόντος.

Τον επόμενο χρόνο ακούμε και φαίνεται ως συμπεφωνημένη επιλογή, ότι θα ασκηθεί, από την Ευρώπη στα κράτη μέλη, μια αυστηρότερη δημοσιονομική πειθαρχία.

Είμαστε σε μια κατάσταση που βρίσκει την Ελλάδα χωρίς στρατηγική ανάπτυξης με όρους κοινωνικής συνοχής, χωρίς καμιά χρονοπροοπτική σύγκλισης με ευρωπαϊκούς μέσους όρους, χωρίς προτεραιότητες και επιλογές στις δημόσιες δαπάνες.

Βρίσκει τη χώρα σε μια ανεξέλεγκτη πορεία ανακατανομής ιδιοκτησιών, δια μέσω πλειστηριασμών και ιδιωτικοποιήσεων του ΤΑΪΠΕΔ, σε μια πορεία διαρκούς υποβάθμισης του συνόλου των υπηρεσιών, που στη θεωρία των δημόσιων οικονομικών θα χαρακτηριζόταν ως «δημόσια» αγαθά, σε μια κατάσταση αποδυνάμωσης του κοινωνικού κράτους, με ενίσχυση της συγκέντρωσης του παρασιτικού κεφαλαίου χάρη και στη συνδρομή του «επιτελικού» λεγόμενου κράτους.

Όπως πρόσφατα σε συνέντευξή του ο τ. πρωθυπουργός κος Σημίτης ανέδειξε ότι το μοντέλο της κυβέρνησης για την ανάπτυξη της χώρας είναι αυτό που χαρακτηριστικά περιέγραψε ως υποστήριξη του «κερδοσκοπικού οπορτουνισμού» των ξένων επενδύσεων με ελληνικά κεφάλαια, των deals, του real estate, της γρήγορης αλλά σαθρής «ανάπτυξης» της αγοράς γης.

Είναι γεγονός ότι σε αυτήν την τετραετία επιδιώχθηκε η συγκρότηση κοινωνικής και πολιτικής συμμαχίας της κυβέρνησης με νέα ελεύθερα επαγγέλματα, τα οποία εντοπίζουμε στα ανερχόμενα αστικά στρώματα, μέσω ανακατανομής του πλούτου, με σκοπό να πυροδοτήσει την ελεύθερη αγορά με επενδύσεις και θέσεις εργασίας ενισχύοντας μονομερώς το κεφάλαιο για πρόσκληση προς επενδυτική δραστηριότητα και εξ’αυτού οικονομική ανάπτυξη.

Αυτή ακριβώς είναι η πολιτική που έχει δημιουργήσει μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες στη χώρα, όπως το είδαμε και σε άλλες κοινωνίες της Δύσης.

Η αναποτελεσματικότητα αυτού του μοντέλου λειτουργίας του κράτους για την διευθέτηση των κοινωνικών και πολιτικών αντιθέσεων, του λεγόμενου “επιτελικού” κράτους είναι χαρακτηριστική αν συνδυαστεί με τα έντονα δείγματα απαξίωσης θεσμών ενίσχυσης της Δημοκρατίας και του κράτους δικαίου και την μεθοδευμένη από-επένδυση στις υποδομές της χώρας.

Το λεγόμενο “επιτελικό” κράτος δεν είναι άμοιρο ευθυνών ούτε για τα Τέμπη, αλλά ούτε για την Εύβοια ή και την Αττική, ή ακόμα και το ρεκόρ νεκρών της πανδημίας. Φάνηκε ότι η διακυβέρνηση μιας χώρας από μια κεντρική εξουσία συντονίζει ένα επιτελείο γύρω από ένα τραπέζι στο Μαξίμου, χωρίς σεβασμό σε θεσμούς και σε θεσμοθετημένες διαδικασίες και μηχανισμούς διοίκησης, είναι τουλάχιστον αναποτελεσματικό ως μοντέλο διεύθυνσης μιας κυβέρνησης.

Η κατάργηση η απαξίωση και η ποδηγέτηση ανεξάρτητων και ρυθμιστικών αρχών, όπως χαρακτηριστικά είδαμε με την απαξίωση του περιεχομένου λειτουργίας της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων και την λειτουργία τους χωρίς το απαιτούμενος προσωπικό, διαμορφώνει ένα θεσμικό περιβάλλον μη αντάξιο αυτού της αστικής δημοκρατίας Δυτικού τύπου, που θέλει να ανήκει η χώρα μας. Είναι ευθύνη της κυβέρνησης όχι μόνο να ανέχεται τις ανεξάρτητες αρχές αλλά και να διασφαλίζει τις προϋποθέσεις για την λειτουργία τους και ήταν πολιτική επιλογή της το να είναι η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων διακοσμητική.

Όταν δε αυτά συνοδεύονται με τακτικές ενσωμάτωσης και ελέγχου της πληροφόρησης και των μέσων μαζικής επικοινωνίας συνιστά προϋπόθεση για ανάπτυξη πρακτικών αστικής δημοκρατίας όχι σαν και αυτήν που επιδιώκουμε να ανήκουμε, αλλά αυταρχικής κοινοβουλευτικής λειτουργίας και πρακτικής, όπως αυτές που απευχόμαστε τύπου Ρωσίας και Τουρκίας.

Πολλά έχουμε ακόμη να πούμε για την στοχευμένη μεροληπτικότητα του λεγόμενου “επιτελικού” κράτους του κου Μητσοτάκη. Εδώ επιχειρήσαμε να καταγράψουμε την αναποτελεσματικότητα αυτού του μοντέλου διακυβέρνησης της χώρας.

Η πολιτική επιλογή αγνόησης των ενοχλητικών θεσμών του κράτους δικαίου και ισορροπίας των εξουσιών, η απαξία επενδυτικών ιεραρχήσεων για τις υποδομές της χώρας αποτέλεσαν κυρίαρχες επιλογές και για αυτά θα πρέπει να αξιολογηθεί η απερχόμενη κυβέρνηση. Είναι αυτά που συνιστούν την πολιτική της ευθύνη.

Τα λοιπά είναι γενικόλογες αναφορές διάχυσης της ευθύνης των επιλογών που σφράγισαν την τετραετία.

Κάποιες σκέψεις για "τις κινητοποιήσεις και την εκπαίδευση" των καλλιτεχνών.

 

Κάπως σαν να ξεκαθάρισα, νομίζω, στο νου μου, κάπως τα πράγματα σχετικά με την εκπαίδευση, στο χώρο της τέχνης και τις κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών.
Αναφέρομαι τελικά στην συζήτηση για την ανάγκη “διαβάθμισης” της εκπαίδευσης των εργαζομένων, στην αγορά της “τέχνης και του πολιτισμού”…
Η αντιπολίτευση, στην όποια κυβέρνηση, δεν με ενοχλεί, αλλά να ξέρουμε “γιατί” και οπωσδήποτε “τι προτείνουμε”…
Γενικά δεν είναι κακό να “παρακολουθούμε”, να “ακούμε” και ενδεχομένως να “στηρίζουμε” τα επιχειρήματα όσων διεκδικούν δικαιώματα, φτάνει να μην αδικούμε άλλους και αλλήλους…
Έτσι θα φτιάξουμε μια καλύτερη πατρίδα σε έναν καλύτερο κόσμο.
Αλλά στην προκείμενη περίπτωση να ξέρουμε γιατί πράγμα πρόκειται.
Η εκπαίδευση αυτής της κατηγορίας (ιδιωτική και δημόσια), ποτέ μέχρι σήμερα δεν ήταν “διαβαθμισμένη”. Ήταν δηλαδή, με ευθύνη όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, “αδιαβάθμητη”.
Ως εκ τούτου σήμερα δεν μπορεί να τεκμηριωθεί η καταγγελία για “υποβάθμιση”…
Προφανώς μπορεί να μην ικανοποιεί προσδοκίες “αναβάθμισης” και μάλλον έχουν δίκιο οι διαμαρτυρόμενοι πολίτες αυτής της κατηγορίας, αλλά σε καμιά των περιπτώσεων δεν έχουμε “υποβάθμιση”, σε κάτι που ήταν “αδιαβάθμητο”…
Αν πραγματικά επιθυμούμε την “αναβάθμιση” αυτής της μορφής εκπαίδευσης, τότε θα πρέπει, φορείς και συνδικάτα του χώρου, να υποδείξουν με ποιον τρόπο- διαδικασία μπορεί να γίνει αυτό.
Οι αναγνωρισμένες από το κράτος σχετικές σχολές (του Εθνικού Θεάτρου, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας και κάποιες ακόμη ελάχιστες άλλες) δεν ανήκουν, μέχρι στιγμής, σε καμιά εκπαιδευτική βαθμίδα. Το γεγονός ότι είναι “αναγνωρισμένες” από το κράτος σημαίνει, απλά, ότι τις χρηματοδοτεί και ότι το Υπουργείο Παιδείας ασκεί την απαιτούμενη οργανική και λειτουργική εποπτεία…
Για να μπουν σε εκπαιδευτική βαθμίδα, “ανώτερη” από αυτήν της “μέσης” εκπαίδευσης, θα έπρεπε, όσον αφορά στις δημόσιου χαρακτήρα σχολές, να θεσπιστεί μια διαδικασία πανελλαδικών εξετάσεων. Πράγμα που ισχύει για τις Σχολές Καλών Τεχνών (πανεπιστημιακού επιπέδου), με την κρίση και σε “ειδικά μαθήματα”.
Το θέμα λοιπόν τις “διαβάθμισης”, στην προκείμενη περίπτωση, αφορά αποκλειστικά στο “μισθολόγιο” των εργαζομένων στον τομέα. Σεβαστό, μιας και εάν εργαζόταν στο δημόσιο, θα αμείβονται ως εργαζόμενοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Θέλουν λοιπόν να εισάγονται στις κρατικές σχολές μέσω πανελλαδικών με ειδικά μαθήματα;
Θέλουν και προτείνουν τη δημιουργία ενός νέου κλάδου, αυτού π.χ. της “καλλιτεχνικής εκπαίδευσης”, που θα αναγνωρίζεται ακαδημαϊκά και μισθολογικά σαν κάτι ξεχωριστό;
Προτείνουν να ενσωματωθούν με κάποιον τρόπο και ποιον, ώστε τα όποια επαγγελματικά δικαιώματα και των απόφοιτων κολεγίων και ιδιωτικών δραματικών σχολών π.χ. με πολλές περιπτώσεις εξαιρετικών καλλιτεχνών, όχι όμως όλων (μιας και δεν λειτουργούν σε ένα πιστοποιημένο και κοινώς αποδεκτό εκπαιδευτικό πλαίσιο), πράγμα που πρέπει να προταθεί για να ξεχωρίζει η “ήρα από το στάρι”;
Γιατί δεν λέγεται απλά ότι είναι καιρός να θεσμοθετηθεί ένα οργανωμένο θεσμικό πλαίσιο για προπτυχιακές σπουδές πάνω στα επίδικα γνωστικά πεδία; Ένα bachelor degree όπως συμβαίνει διεθνώς για την τέχνη της υποκριτικής;
Τέτοια και αντίστοιχα θέματα, καλό είναι να μας απασχολούν στο δημόσιο διάλογο, πέρα από συνθήματα με πενιχρό περιεχόμενο που υπονομεύουν θεμιτές διεκδικήσεις, κατακτήσεις και δικαιώματα.

Είναι η οικονομία το “δυνατό χαρτί της χώρας” ή να ανησυχούμε για νέο 2009;

 

400,28 δισ. Ευρώ το δημόσιο χρέος το 2022.

Η ελλειμματική διαχείριση της Κυβέρνησης, με σωρευτικό έλλειμμα, την τριετία 2020-2022, περίπου 38,8 δισ. ευρώ, έχει ως αποτέλεσμα την εκτόξευση του δημόσιου χρέους σε αυτό το επίπεδο. 

Δηλαδή 3,45 δισ. ευρώ παραπάνω από το δημόσιο χρέος πριν το PSI!

Όταν εκφράζαμε την επιφύλαξή μας για τον αλυσιτελή και ανερμάτιστο σχεδιασμό της διαδικασίας δανεισμού της χώρας μας, τον προηγούμενο χρόνο, ήταν σαν να επιχειρούσαμε να πείσουμε πριν τον Γαλιλαίο ότι «… η Γη γυρίζει…».

Σήμερα όμως, για όποιον επιχειρήσει να ρίξει μια ματιά στα αναλυτικά στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, θα αντιληφθεί χωρίς περιστροφές ότι, η όποια αύξηση του δημοσίου χρέους προήλθε από τον νέο δανεισμό, το ύψος του οποίου ήταν υψηλότερο από τις εξοφλήσεις τίτλων που έληξαν.

Για την ακρίβεια το 2022 εκδόθηκαν μακροπρόθεσμοι τίτλοι αξίας 8.202 εκατ. Ευρώ (υψηλότερος σε σχέση με τον στόχο που έθεσε το υπουργείο Οικονομικών και αποτυπώνεται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2023) και εξοφλήθηκαν ομόλογα αξίας 4.352 εκατ. ευρώ, με αποτέλεσμα να προστεθούν στο χρέος 3.850 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα ο στόχος του ΥΠΟΙΚ ήταν το συνολικό χρέος να συγκρατηθεί στο τέλος του 2022, στο ποσό των 392,3 δισ. ευρώ, αλλά τελικά διαμορφώθηκε σε επίπεδα υψηλότερα κατά 7,98 δισ. ευρώ. 

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας, στο τέλος του περασμένου Δεκεμβρίου εκτινάχθηκε στο ποσό των 400,28 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 11,94 δισ. ευρώ, σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021 που είχε διαμορφωθεί σε 388,34 δισ. ευρώ. Αυτή η συνολική επιβάρυνση προκύπτει από το “ισοζύγιο” νέων εκδόσεων και εξοφλήσεων, δανείων, εντόκων γραμματίων και repos, συν αλλαγές στην ισοτιμία. Από το συνολικό ποσό του χρέους, τα 303,54 δισ. ευρώ, αποτελούνται από δάνεια και τα υπόλοιπα, περίπου 97 δισ. ευρώ, είναι ομόλογα και έντοκα γραμμάτια.

Από μόνο της αυτή η εξέλιξη αποτελεί πηγή ανησυχίας για την πορεία των οικονομικών της χώρας. Συνοδευόμενη δε και με άλλα σχετικά μεγέθη της οικονομίας, μας έρχεται στη μνήμη εκείνη η ανατριχιαστική περίοδος του 2008 που ενώ τα στοιχεία έδειχναν άλλα, η επικοινωνιακή επίδοση της τότε κυβέρνησης είχε πείσει την μεγάλη μερίδα της κοινωνίας και των θεσμών της ότι “…η οικονομία είναι το δυνατό χαρτί της χώρας…”.

Εάν επιχειρήσουμε δε να εξετάσουμε και την πορεία του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου, στην Ελλάδα, θα δούμε ότι και αυτό διαρκώς αυξάνεται. Το Νοέμβριο π.χ. παρουσίασε αύξηση της τάξης του 27,5% σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ενώ συνολικά για τους πρώτους 11 μήνες του 2022 εκτινάχθηκε στα 35 δις.

Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών από τα 2,7 δις το 2019 σκαρφάλωσε στα 13,5 δις το 1ο δεκάμηνο του 2022.

Το ιδιωτικό χρέος φαίνεται να έχει ξεπεράσει το όριο της δυνατότητας διαχείρισής του, μιας και υπερβαίνει τα 270 δισεκατομμύρια ευρώ. Πάνω από 4 εκατ. ΑΦΜ έχουν οφειλές στην εφορία και περισσότερα από 1 εκατ. "κόκκινα" δάνεια.

Φαίνεται ότι η επικοινωνιακή δυνατότητα της προπαγανδιστικής μηχανής της κυβέρνησης θα περάσει τον σκόπελο των εκλογών, με το πρόβλημα κρυμμένο κάτω από το χαλί.

Παρά όμως αυτή τη μεθοδευμένη απόκρυψη της πραγματικότητας, μέσω της δημιουργικής λογιστικής και την παραπλανητική ρητορική της κυβέρνησης, το πρόβλημα της οικονομίας, η χώρα, το έχει μπροστά της και θα υποχρεωθεί να το λύσει, σε κάθε περίπτωση, αμέσως μετά τις εκλογές...

Είναι σαφές ότι η όποια επόμενη κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να αποφύγει τη σύγκρουση με την πραγματικότητα.

Το θέμα είναι να έχει συνείδηση, η κοινωνία και οι θεσμοί της, του προβλήματος, για να μην συρθεί, η χώρα, σε αντίστοιχες ατραπούς με αυτές του 2009.