Δίκαιη κατανομή του κόστους της επερχόμενης βαθιάς ύφεσης.

Στην οικονομία "τσάμπα φαγητό" δεν υπάρχει και δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη αντίδοτο για τον κανόνα αυτό. Για τούτο σε όποια συζήτησή μας θα πρέπει να έχουμε πάντα στο νου μας πως ούτε λεφτόδεντρα υπάρχουν ούτε διακρίνουμε εποχή ανθοφορίας τους, με ελπίδα κάποιας καρποφορίας τους.

Τα όποια δάνεια των κρατών, για να αναπτύξουν τις αναγκαίες Κεϋνσιανές πολιτικές τους, θα τα πληρώσουμε εμείς μετά ή οι επόμενες γενιές…

Από ότι φαίνεται, το επερχόμενο τσουνάμι στην παγκόσμια οικονομία θα σηματοδοτεί και το τέλος της πρώιμης εποχής της παγκοσμιοποίησης. Θα θέσει δηλαδή εξαναγκαστικά το έλλειμα της δημοκρατίας στην παγκόσμια διακυβέρνηση, τουλάχιστον για αυτή τη μορφή παγκοσμιοποίησης, όπως την βιώσαμε τα τελευταία τριάντα χρόνια.

Μετά από τα τελευταία γεγονότα, είναι δεδομένο ότι θα ενδυναμωθούν οι τάσεις, που ήταν ήδη ισχυρές, για περισσότερο προστατευτισμό στις εθνικές οικονομίες. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως τουλάχιστον οι αναπτυγμένες χώρες θα συνεχίσουν να αποδέχονται ότι τα τουλάχιστον ουσιώδη, θα εισάγονται από αλλού. Είδαν τι γίνεται όταν οι αλυσίδες παραγωγής διαταράσσονται…

Δίκαιη κατανομή του κόστους, από την επερχόμενη σαρωτική οικονομική κρίση, δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση περικοπή μισθών για τους μισθωτούς και μονομερείς παροχές στις επιχειρήσεις, για να αντέξουν και να συμβάλλουν μετά για να ορθοποδήσει η οικονομία.

Όλο και περισσότερο ακούμε τελευταία για την ανάγκη “πακέτων” οικονομικής ενίσχυσης, κρατικών εγγυήσεων, ποσοτικής χαλάρωσης, ακόμη και σκέψεις για κρατικοποιήσεις εταιρειών…

Θα είναι όμως τραγικό λάθος, ιστορικής σημασίας, εάν ασκηθούν πολιτικές κατά τις οποίες οι άνθρωποι που στηρίζονται σ’ έναν μισθό, “υποχρεωθούν” να πάρουν στη πλάτη τους το σύνολο του κόστους διαχείρισης αυτή της κρίσης και να ενισχυθούν επιχειρήσεις, που μόλις μειώθηκαν τα κέρδη τους, τον προηγούμενο μήνα, επιλέγουν το καθεστώς χρεοκοπίας ή δηλώνουν ότι βρίσκονται στα πρόθυρα χρεοκοπίας…

Για την απώλεια εισοδημάτων, στην παρούσα φάση, από οποιοδήποτε, πολίτη ή επιχείρηση, δεν είναι εύκολο να καταλογίσουμε γενικές ή και ειδικές ευθύνες, εκτός και αν θέλουμε να “αφορίσουμε”, για άλλη μια φορά, το καπιταλιστικό σύστημα και να εκπέμψουμε “κατάρες”…

Έχει σημασία να θυμηθούμε και να αντλήσουμε συμπεράσματα από αυτά που πέρασε η Ευρώπη στη δεκαετία του 1920.

Από μέρα σε μέρα, για όλους πλέον, θα είναι σαφές ότι η διαχείριση της δεδομένης μεγάλης επερχόμενης ύφεσης πρέπει να αποτελέσει άμεσα αντικείμενο σχεδιασμού και προτάσεων, από το σύνολο των εθνικών δυνάμεων αλλά και των ευρωπαϊκών κρατών.

Ο στόχος θα είναι η ελαχιστοποίηση της ζημίας. Δηλαδή πως θα περιορίσουμε το επίπεδο της ύφεσης από την πληθώρα των πτωχεύσεων που έρχονται…

Υπό αυτή την έννοια η “ηγεμονία” του σκληρού “μονεταρισμού” στις δημοσιονομικές πολιτικές, εκ των πραγμάτων θα τεθεί εν αμφιβόλω…

Ήδη ψάχνουν τρόπο για να ειπωθεί, χωρίς να εκτίθενται από την υποστήριξη προηγούμενων πολιτικών, πως, άκουσον- άκουσον, “το δημόσιο χρέος πρέπει να αυξηθεί”…

Όποιος τολμούσε να το διατυπώσει στην περίπτωση των ευρωπαϊκών μνημονίων, στην Ευρώπη της δεκαετίας αυτής που περάσαμε, τον κρεμάγανε στα μανταλάκια…

Ποιος το περίμενε ότι θα ακούγαμε, από το στόμα υποστηρικτών της συνταγής λειτουργίας της οικονομίας δια της “αυτοτελούς ρυθμίσεως” μέσω της “αοράτου χειρός”, ότι, λόγω των ειδικών συνθηκών που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, “απαιτείται οπωσδήποτε αλλαγή νοοτροπίας” όπως εάν είμαστε σε περίοδο πολέμου…

Άραγε στη χώρα μας, την εποχή των μνημονίων όπως και σε άλλες χώρες, δεν ζήσαμε συνθήκες ως εάν να είμαστε σε πόλεμο;

Θα πρέπει να είμαστε να ακούσουμε και να συζητήσουμε για «κούρεμα» του χρέους κρατών, για ενδεχόμενα κρατικοποιήσεων μεγάλων επιχειρήσεων κλπ. κλπ.

Σε όλη όμως αυτή τη δοκιμασία δεν πρέπει ούτε στιγμή να διαφύγει από τις σκέψεις όλων των ελίτ (πολιτικών, οικονομικών, πνευματικών…) το τμήμα εκείνο των λαών που είναι άνεργοι και σε όσους θα χάσουν τη δουλειά τους λόγω της κρίσης. Εδώ ιδιαίτερα, αλλά και στην ενίσχυση της μισθωτής εργασίας, θα πρέπει το οργανωμένο κράτος να δώσει ιδιαίτερη σημασία, μαζί με την στοχευμένη και διαφανή ενίσχυση επιχειρήσεων που έχουν ανάγκη, χωρίς πελατειακές μεροληπτικές επιλογές.

Με προγραμματικές συγκλίσεις για τα “Χρόνια πολλά στην Ελλάδα”.

Η φετινή 25^η Μαρτίου είναι μέρα εθνικού αναστοχασμού...

Ημέρα ευθύνης και ενσυναίσθησης...

Η επόμενη μέρα του Κορωνοϊού - COVID-19 απαιτεί, από τώρα, εθνική ενότητα, για αναστήλωση της χώρας από τη μια κοινωνικά αλλά ακόμη περισσότερο από την οικονομική καταστροφή που θα έχει υποστεί η χώρα μας διορθώνοντας τα συντρίμμια από την παγκόσμια ύφεση που μας έρχεται...

Περί αυτού θα πρόκειται και πρέπει να προετοιμαζόμαστε...

Σήμερα για να καταφέρουμε να στηρίξουμε το σύστημα υγείας της χώρας μας το οποίο αποτελεί προϋπόθεση για να μιλήσουμε για το αύριο…

Η κυβέρνηση δεν θα κριθεί μόνον από την όποια αποτελεσματικότητα στη διαχείριση της κρίσης…

Ξέρουμε ότι πάντα υπάρχει το καλύτερο όπως όμως και το χειρότερο…

Θα κριθεί από την δίκαιη ή όχι κατανομή του κόστους αντιμετώπισης αυτής της κρίσης και από τη προσπάθεια να κρατήσει ενωμένη τη χώρα σε όλα τα πεδία της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής της ζωής...

Ενότητα με ασκήσεις συναίνεσης και σεβασμού της αντιπολίτευσης μείζονος και ελάσσονος...

Κατά τούτο κινήσεις όπως αυτή της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένους, για 6 μήνες από σήμερα, απορρύθμισης των εργασιακών δικαιωμάτων ή αυτήν που στα μουλωχτά μεροληπτούν υπέρ της κερδοσκοπικής ενίσχυσης με διπλασιασμό τους κόστους ενοικίασης των ιδιωτικών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας...

Υπονομεύουν την προοπτική για αναγκαία συναίνεση στο κοινωνικό αλλά και πολιτικό επίπεδο…

Εάν και εφόσον αυτό εξελιχθεί περεταίρω θα το πληρώσει ακριβά η χώρα...

Για τούτο λοιπόν είναι αναγκαία, περισσότερο από κάθε άλλη φορά η προσπάθεια για προγραμματικές συγκλήσεις Εθνικής εμβέλειας…

Πως θα μπορούσε άραγε να διασφαλιστεί, σε κάποιο επίπεδο, αυτό που υποστηρίζουμε ως πλαίσιο προγραμματικών συγκλίσεων για την "δίκαιη κατανομή του κόστους" από τις καταστροφικές συνέπειες της επερχόμενης και αναπόφευκτης, υφέσεως στην οικονομία και ότι αυτό σημαίνει για την κοινωνική συνοχή στη χώρα μας;..

Πρώτα και κύρια να επισημάνουμε ότι αυτό είναι πρωτίστως δουλειά της κυβέρνησης και των πολιτικών κομμάτων της χώρας μας…

Θα με εκπροσωπούσε όποιο κόμμα, στις παρούσες συνθήκες, αναδείκνυε την αξία και τη σημασία "Κεϋνσιανών" πολιτικών και την υποστήριξη των κοινωνικών κατηγοριών στις οποίες θα είναι σκληρότερες οι επιπτώσεις της επερχόμενης κρίσης…

Θα επιχειρήσω όμως κάποιες ακόμη σκέψεις…

v Θα συμπαρατασσόμουν με εκείνο το κόμμα που, ενώ στα πλαίσια των "Κεϋνσιανών" πολιτικών του, υποστηρίζει την ενίσχυση και των επιχειρήσεων, ταυτόχρονα, θα διαμόρφωνε μηχανισμούς ελέγχου της πορείας του χρήματος που θα “έριχναν τα ελικόπτερα”…

v Θα απαιτούσα π.χ. συγκεκριμένους περιορισμούς για τις επιχειρήσεις που θα στηριχθούν από δάνεια ή επενδύσεις του υπουργείου Οικονομικών στη παρούσα φάση…

v Θα έβαζα όρο έτσι ώστε να αποκλειστούν ή σε κάθε περίπτωση να περιορίσουν τα μπόνους των στελεχών και να ληφθούν μέτρα για την προστασία των εργαζομένων…

v Θα πίεζα ώστε να διατηρήσουν, οι συγκεκριμένες εταιρείες που θα χρηματοδοτηθούν-δανειοδοτηθούν, τουλάχιστον σταθερές τις θέσεις απασχόλησης για όλο το επόμενο έτος και να λειτουργούν στα πλαίσια των διαμορφούμενων συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διασφαλίζοντας τα δικαιώματα των εργαζομένων...

v Θα διεκδικούσα τη δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης του ποιος λαμβάνει τα χρήματα…

v Θα επεδίωκα να αποκλειστούν της χρηματοδοτήσεως – δανειοδοτήσεως οι επιχειρήσεις που μέρος της ιδιοκτησίας τους ανήκει σε μέλη του Κοινοβουλίου ή της Κυβέρνησης και στα άμεσα συγγενικά τους πρόσωπα…

v Στα πλαίσια της διαφάνειας θα διεκδικούσα το Υπουργείο Οικονομικών να αποκαλύπτει τους όρους με τους οποίους δανειοδοτεί, ενώ θα πρέπει να θεσμοθετηθεί και ένας μηχανισμός επιθεώρησης και επίβλεψης του προγράμματος αυτού, χρηματοδοτικής ενίσχυσης των επιχειρήσεων…

v Θα έβαζα ως όρο, όσες εταιρείες λάβουν κρατικό δάνειο από το συγκεκριμένο πακέτο, να απαγορεύεται να προχωρήσουν σε "επαναγορές" μετοχών τους κατά τη διάρκεια των δυο επόμενων ετών…

Κράτος και Αγορές στην εποχή του Covid-19

Ο παράγων “αγορά” είχε μπει δυναμικά τις τελευταίες δεκαετίες και ιδιαιτέρως στην Ελλάδα αυτή την δεκαετία της κρίσης, στο δημόσιο λεξιλόγιο, μιας και αποτελούσε βασική παράμετρο στην προσπάθεια ανάλυσης και αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης, που βίωσε και σε κάποιο βαθμό απειλεί ακόμη, ιδιαιτέρως τη χώρα μας.

Η αλήθεια είναι όμως ότι εδώ και μερικές χιλιετίες οι “αγορές” συμβιώνουν με τα κυρίαρχα κράτη. Έχουν περίπου την ίδια ηλικία. Απλώς είχαμε συνηθίσει να αντιλαμβανόμαστε τις “αγορές” ως έγκλειστες μέσα στα σύνορα των εθνικών κρατών όταν, αντίθετα, αυτές τείνουν σχεδόν από τη φύση τους να τα υπερβαίνουν και να έχουν διαστάσεις που μερικές φορές συμπίπτουν με ολόκληρο τον κόσμο.

Πολλές φορές επιχειρήθηκε και στο παρελθόν να τεθούν οι “αγορές” στην υπηρεσία της πολιτικής. Οι προσπάθειες αυτές εντάσσονται στην αντίληψη που ονομάσθηκε “κολμπερισμός”, από τον Κολμπέρ, τον υπουργό του Λουδοβίκου ΙΔ', που την εφάρμοσε πιο ολοκληρωμένα.

Παρέκκλιση του “κολμπερισμού” αποτέλεσε το “κλειστό εμπορικό κράτος”. Θεωρητικά το υποστήριξε ο γερμανός φιλόσοφος Γιόχαν Φίχτε, που περιόρισε τις “αγορές” αυστηρά στην εθνική διάσταση, σε έναν στατικό και αιώνιο προστατευτισμό.

Ο Πλάτωνας φαίνεται ως ανελέητος εχθρός των “αγορών”. Αντιπαρατέθηκε στο εμπορικό πνεύμα των Αθηναίων συμπολιτών του και προσπάθησε να το περιορίσει και να το καταστήσει μειοψηφικό στην ιδεώδη πολιτεία του, που τη σκέφτηκε να λειτουργεί ως ένα είδος «αντι-Αθήνας». Θαύμαζε τη Σπαρτιατική πολιτεία, όπου το κράτος ήταν το παν.

Ο Πλάτων για πρώτη φορά επιχείρησε να «ρυθμίσει» αυτό που σήμερα αποκαλούμε μικροδομή των αγορών. Με αυστηρούς κρατικούς λειτουργούς να επιτηρούν τους εμπόρους οι οποίοι διαπραγματεύονταν με τους πελάτες τους, αναγγέλλοντας την τιμή του εμπορεύματος και αφήνοντας τον αγοραστή να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει, αλλά χωρίς να επαναπροτείνουν ούτε έκπτωση ούτε αύξηση στην τιμή...

Αντίθετη άποψη είχε ο Ξενοφώντας. Το κράτος θα παρακινεί τη θέληση των εμπόρων και πελατών (ιδιωτικού τομέα σήμερα), για συμμετοχή στις οικονομικές δραστηριότητες και έτσι θα μειώνονται οι κρατικές δαπάνες για την άμυνα (οικονομική ανάπτυξη σήμερα).

Στο Μεσαίωνα, έμποροι και αγορές συμβιώνουν δύσκολα με το φεουδαρχικά κράτη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πάντα οι παραγωγικές οικονομίες διεκδικούν αφενός ένα πεδίο δράσης χωρίς σύνορα για τις δικές τους εξαγωγές μεταποιημένων προϊόντων αφετέρου προσπαθούν να περιορίσουν τις εισαγωγές.

Η περίοδος της Βιομηχανικής Επανάστασης, δημιουργεί απαιτήσεις για παράγωγα του πετρελαίου και έτσι δίνει μια νέα διάσταση στις σχέσεις μεταξύ κρατών και αγορών. Το εθνικό κράτος αυτή την περίοδο όχι μόνον εξασφαλίζει την ομαλή διεξαγωγή των οικονομικών δραστηριοτήτων, διατηρώντας τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, αλλά συχνά υποκινεί άμεσα την εκβιομηχάνιση και την λειτουργία της εθνικής αγοράς.

Και αυτό, άλλωστε, αποτελεί μέρος της πολιτικής της ισχύος.

Οι σχέσεις ανάμεσα σε κράτη και αγορές γίνονται συμπληρωματικές και περισσότερο από πριν τίθεται το δίλημμα για την ιεραρχία μεταξύ αυτών των θεσμών.

Ορισμένοι διανοούμενοι σκέφτονται ότι μπορούν να απαλλαγούν ή από τον ένα ή από τον άλλον: απόλυτος οικονομικός φιλελευθερισμός ή σχεδιασμένη οικονομία.

Μετά την εποχή του ψυχρού πολέμου στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.

Η παραγωγή, εξαιτίας της πτώσης του κόστους των επικοινωνιών και των μεταφορών, μπορεί να τεμαχιστεί και να παγκοσμιοποιηθεί. Όλοι αντιλαμβάνονται την επίπτωση που έχουν όλα αυτά πάνω στην παραδοσιακή έννοια της κρατικής κυριαρχίας.

Υποστηρίζεται ότι η παγκοσμιοποίηση επιβάλλει το εμπορικό κράτος, έκφραση στην οποία το επίθετο κυριαρχεί πάνω στο ουσιαστικό.

Σε υποστήριξη αυτής της θέσης αναφέρονται μεταρρυθμίσεις που μετασχηματίζουν θεσμούς όπως τα δικαιώματα του πολίτη, το κράτος πρόνοιας, το φορολογικό σύστημα, προσαρμόζοντάς τους στη νέα πραγματικότητα της παγκόσμιας παραγωγής.

Η σημερινή εξέλιξη, με αφορμή την διαχείριση του προβλήματος Covid-19 από τη μια, την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και την ενδιαφέρουσα πολιτική αναδιάρθρωση των επιλογών της Ε.Ε. το τελευταίο χρονικό διάστημα από την άλλη, ξαναανακάτεψε τα χαρτιά της τράπουλας, ανέτρεψε τις νέες βεβαιότητες και κατέδειξε πόσο προβληματικές είναι οι συνθήκες που επιβλήθηκαν στην συγκρότηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος από τις μονεταριστικές αντιλήψεις των ηγεμονευουσών πρακτικών της προηγούμενης περιόδου.

Οι νεοφιλελεύθεροι, που μέχρι χθες ήταν η μεγάλη πλειοψηφία, τώρα αμήχανα σιωπούν αδυνατώντας να διακρίνουν πως το αόρατο χέρι θα δώσει λύσεις στις οικονομίες που μαστίζονται από τα τελευταία γεγονότα...

Ήδη γκουρού του νεοφιλελευθερισμού, μάνατζερ και επιχειρηματίες, που ήταν πιο ριζοσπάστες και από τους ίδιους τους οικονομολόγους στον παγκοσμιοποιητικό νεοφιλελευθερισμό τους, τώρα ζητούν ρυθμίσεις που θα τους προστατεύουν από τις επικίνδυνες ατραπούς των διακυμάνσεων των αγορών και των αδυναμιών των επιχειρήσεων να σταθούν όρθιες χωρίς την συνδρομή του κράτους.

Μα μήπως δεν το είχαμε δει ξανά αυτό το έργο στην χρηματοοικονομική κρίση του 2008;..

Το βλέπουμε πολύ περισσότερο τώρα με την επέκταση κατά 120 δις ευρώ του QE που συνοδεύτηκε πλέον από παρόμοιου χαρακτήρα πρόγραμμα στήριξης ύψους 750 δις (σ’ αυτό το τελευταίο μπήκε και η Ελλάδα με περίπου 12 δις ευρώ σε δυνατότητα αγοράς Ελληνικών ομολόγων, παρά την παραμονή της χώρας μας αισθητά κάτω από την επενδυτική βαθμίδα). Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη παρατηρητικότητα για να καταλάβει κανείς ότι η μετάβαση από την τάξη μεγέθους των 120 σε εκείνων των 750 δις μέσα σε λίγες μέρες – και η χαλάρωση των διαδικασιών- δείχνει πώς υπήρξε ένα άλλο επίπεδο συνειδητοποίησης του ρόλου που μπορεί να παίξει το “κράτος”.

Το κράτος, όμως, είναι σαν το φίλο μας ή τη μητέρα μας: «Μάνα είναι μόνο μία» και, όταν την τραυματίσουμε ή όταν την εξουθενώσουμε και επιζεί γερασμένη από τα πολλά πλήγματα που δέχθηκε από τα παιδιά της, δεν μπορούμε να καταφεύγουμε σα να μη συνέβη τίποτα στην αγκαλιά της...

Για κάποια συμβάντα στη Χίο, επειδή η σιωπή δεν είναι χρυσός.

Είναι εύκολο, από την ασφάλεια του Γραφείου μου να "σηκώνω" το δάκτυλο, προς πολίτες, άνδρες και γυναίκες, που υποχρεώθηκαν να ξεσηκωθούν ενάντια στην ανεύθυνη εθνικά και μεροληπτική, για τα νησιά μας, πολιτική της κυβέρνησης, έτσι όπως αυτή σχεδιάζεται και επιχειρείται να υλοποιηθεί για το προσφυγικό και μεταναστευτικό πρόβλημα.

Όταν μάλιστα, εκείνοι ζουν άμεσα το πρόβλημα και αντιμετωπίζουν τη βία των δυνάμεων καταστολής, που αποβιβάστηκαν εκεί.
Η ανάγκη για ενότητα των Χιωτών, στη δύσκολη αυτή στιγμή, δεν νομιμοποιεί την ανοχή σε ενέργειες αυτοδικίας και βίας, απέναντι σε όργανα του κράτους, έστω και αν αυτά είναι των δυνάμεων καταστολής απέναντί τους.
Η αδυναμία διαμόρφωσης προσδιορισμένου πολιτικού πλαισίου, με σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά, οργάνωσης των αντιδράσεων και αντιστάσεων των πολιτών, αφήνει περιθώρια αυτενέργειας δυνάμεων με “περισσό θυμικό”, στην καλύτερη, αν δεν είναι επικράτηση “απόψεων λαϊκισμού και βίας”, που θεωρούν πως δικαιούνται να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους και να επιβάλλουν οι ίδιοι τη “δική τους τάξη”, έτσι όπως την αντιλαμβάνονται...
Πριν λίγα χρόνια ζήσαμε την εποχή του αντιμνημονιακού μετώπου, με την συνύπαρξη της “πάνω” και “κάτω” πλατείας… Άλλοι από τότε και άλλοι εκ των υστέρων συνειδητοποίησαν το πολιτικά επιβλαβές… Δηλαδή το ότι δεν έγινε επιλογή σαφούς διάκρισης στόχων, πολιτικών και μέσων υποστήριξής τους με το κλασικό επιχείρημα "... για να υπάρχει μαζικότητα και να μην αποκλείονται δυνάμεις...".
Ο αυτοσκοπός της “ενότητας” όμως, δεν οδηγεί πάντα σε θετικές απολήξεις…
Τα αποτέλεσμα τότε τα είδαμε, αμέσως, διότι έτσι επήλθε η “ηθική” νομιμοποίηση της ΧΑ...
Η βία από όπου και αν προέρχεται και για οποιοδήποτε λόγο και αν ασκείται πρέπει να είναι καταδικαστέα, από κάθε προοδευτικό πολίτη άνδρα και γυναίκα.
Αναφέρομαι και στη λεκτική βία, που καταγράφεται εξαιρετικά έντονα, στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης που παρακολουθώ...
Εντυπωσιακή η έκφραση "μίσους", ακόμη και αυτό είναι ενδεικτικό, ο υβριστικός τρόπο συνομιλίας- αντιπαράθεσης, ιδιαιτέρως μεταξύ κάποιων γυναικών, κάτι που στο συγκεκριμένο νησί (με έντονο το μητριαρχικό στοιχείο ιστορικά), δεν ήταν κάποιο χαρακτηριστικό του...
Οι πολίτες των νησιών, στη δίκαιη μάχη που δίνουν, πρέπει πρώτα και κύρια οι ίδιοι να απομονώσουν τα ακραία, λαϊκίστικα στοιχεία, που τρέφονται και υπάρχουν από και για τη βία.
Η σαφής υποστήριξη του αιτήματος για "αποσυμφόρηση", με αυστηρό προσδιορισμό του μεγέθους και της χωρητικότητας της νέας δομής, είναι μια δίκαιη, ορθολογική και υπεύθυνη διεκδίκηση...
Τα σύνορά μας (ιδίως τα θαλάσσια) δεν μπορούν να γίνουν αδιαπέραστα. Αποσυμφόρηση λοιπόν των νησιών σε σύντομο χρονικό διάστημα, επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, επαναπροώθηση των οικονομικών μεταναστών και δίκαιη κατανομή των προσφύγων σε όλη στη χώρα, πιέζοντας παράλληλα ώστε να αναλάβουν οι ευρωπαικές χώρες το βάρος που τους αναλογεί.
Διαφορετικά οι θυσίες και οι αγώνες τους είναι ήδη υπονομευμένες και η διαστρέβλωση, η στρεψοδικία, η σπίλωση και ο αποπροσανατολισμός των αιτημάτων τους θα είναι το αποτέλεσμα…