ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ: Κρίση, αξιολόγηση, εκτόνωση...

Η έκρηξη της μεγαλύτερης δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα, οδηγεί στη μεγαλύτερη επιχείρηση διάσωσης που έγινε ποτέ, από ένα νέο μηχανισμό που δημιουργήθηκε, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Η κρίση γενικότερα, στην πραγματικότητα τονίζει την αποτυχία της λειτουργίας των ελεύθερων αγορών με πλημμελή -ή ακατάλληλη- ρύθμιση. Ακόμη μία φορά αποδεικνύεται πως οι αγορές, δεν είναι σε θέση να αυτορυθμιστούν.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές λειτουργούσαν με όλο και μεγαλύτερη αδιαφάνεια. Κανείς δεν γνώριζε πού στηριζόταν η λειτουργία τους, ή ποιος αποτιμούσε τους κινδύνους. Ο λεγόμενος «σκιώδης» τραπεζικός τομέας, ήταν ελάχιστα ή καθόλου ρυθμισμένος. Αρκετές τράπεζες και στην Ελλάδα έπαιξαν στο παιχνίδι της «creation and distribution» (παραγωγής και διανομής) εξαιρετικά πολύπλοκων χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Επιδόθηκαν στο εμπόριο ύποπτων ομολόγων.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σήμερα, κατέληξε ως ο έσχατος πιστωτής όχι μόνο της χώρας της ίδιας, αλλά και του τραπεζικού συστήματος της Ελλάδος. Τι θα χρηματοδοτήσει στη συνέχεια; Ποιους άλλους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς της χώρας;

Η Κρίση

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει περάσει πλέον από τη φάση της πρόληψης, στη διαχείριση της κρίσης, και μπροστά της ανοίγονται δύο επιλογές. Αν θα ξοδεύει τις δυνατότητές της για να προστατέψει προβληματικούς οργανισμούς επί μακρό χρονικό διάστημα και όχι για κάποιο προσδιορισμένο χρόνο αποθεραπείας, ή, να αξιολογήσει ποιοι οργανισμοί είναι «προσαρμόσιμοι» και ποιοι μη «ευεπίφοροι» ίασης και να αφήσει τους τελευταίους να καταρρεύσουν…

Η Ιστορία καταδεικνύει πως θα είναι λάθος να προστατευθούν οι προβληματικοί οργανισμοί ή και τα κράτη για περισσότερα από 4-5 έτη.

Αντιθέτως, επιβραβεύονται εκ του αποτελέσματος, παρεμβάσεις με συμπεφωνημένους στόχους, σε προσδιορισμένο χρόνο.

Η Αξιολόγηση

Η κρίση, γενικότερα, τονίζει την αποτυχία της λειτουργίας των ελεύθερων αγορών με πλημμελή -ή ακατάλληλη- ρύθμιση. Αποδεικνύεται ξανά, πως οι αγορές δεν είναι σε θέση να αυτορυθμιστούν.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση, είναι να αξιολογήσει τις τράπεζες στη χώρα μας. Είναι λάθος η στήριξη όλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα, χωρίς διάκριση συμβολής στην αναπτυξιακή προσφορά του τόπου. Η κρίση αποδεικνύει ξεκάθαρα πως ο χρηματοπιστωτικός τομέας, δεν είναι σε θέση να αυτορυθμιστεί. Προβάλλει επείγουσα η ανάγκη να βελτιωθούν οι έλεγχοι και το ρυθμιστικό περιβάλλον των τραπεζών. Η κυβέρνησή μας, να κάνει αυτό που η αγορά δεν μπορεί, ή δεν θέλει να κάνει: Την άμεση αποτίμηση των οργανικών στοιχείων των τραπεζών μας. Τον πρώτο ρόλο στην εκτόνωση της κρίσης να έχει το υπουργείο Οικονομικών.

Το πρόβλημα έγκειται στην ίδια τη φύση του καθεστώτος οικονομικού και επιχειρηματικού υποδείγματος στις τράπεζες, που βασίζεται στη φτωχή αντιπροσώπευση, την ανεπάρκεια των ελεγκτικών μηχανισμών και τη μικρή λειτουργία ρυθμιστικών δράσεων στον τομέα, ως δημόσιο αγαθό. Οι τρεις μεγαλύτερες εταιρείες αξιολόγησης στον κόσμο βαθμολόγησαν διάφορα αστεία ομόλογα ως σχεδόν εντελώς ακίνδυνα! Μια επενδυτική τράπεζα κέρδισε δισεκατομμύρια δολάρια προβλέποντας σωστά πως αυτά τα ομόλογα θα έχαναν την αξία τους, ενώ ταυτόχρονα συνέχισε να τα πωλεί στους πελάτες της, εικονογραφώντας έτσι με το γλαφυρότερο τρόπο την απώλεια κάθε ηθικής δέσμευσης στον κόσμο των επιχειρήσεων!

Είναι εύκολο, να πει κανείς ότι ο κρατισμός ήταν πάντα κυρίαρχος στην ελληνική οικονομία. Ωστόσο, την περίοδο της έναρξης της κρίσης, στην κυβέρνηση βρισκόταν μη σοσιαλιστική κυβέρνηση, η οποία αμέσως έδρασε υπέρ της προστασίας του τραπεζιτικού τομέα στη χώρα, με επί της ουσίας αποδοχή σχεδόν από το σύνολο του πολιτικού τοπίου.

Η Εκτόνωση

Η ευρεία συναίνεση και η αποφασιστική δράση από το σύνολο του πολιτικού συστήματος, είναι πιθανότατα πιο σημαντικές από οποιεσδήποτε τεχνικές πλευρές επίλυσης μιας κρίσης. Η εκτόνωση μιας κρίσης στην εποχή μας συχνά θα προϋποθέτει κοινοτικές παρεμβάσεις, διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να εγγυηθεί ένα δίχτυ ασφαλείας…

Είναι καιρός να δημιουργηθεί Εθνική Επιτροπή Κρίσης, που να συγκεντρώνει πολιτικούς εκπροσώπους υψηλού επιπέδου, πρώην ηγέτες κοινωνικών φορέων και κυβερνήσεων, ή υπουργούς οικονομικών, καθώς και οικονομολόγους φήμης και ειδικούς στα χρηματοοικονομικά.

Η επιτροπή αυτή θα πρέπει να εφαρμόσει το παρακάτω πρόγραμμα:

• Να προχωρήσει σε λεπτομερή ανάλυση της χρηματοοικονομικής αγοράς στη χώρα, στο ευρύ πλαίσιο που προσπαθήσαμε να περιγράψουμε πιο πάνω.

• Να εντοπίσει και να εκτιμήσει τις κοινωνικοοικονομικές απειλές της κρίσης για την πραγματική οικονομία στη χώρα μας.

• Να προτείνει σειρά μέτρων στην κυβέρνηση, ώστε να αποφευχθούν -ή να περιοριστούν- οι κίνδυνοι αυτοί.

• Να παρουσιάσει σειρά από προτάσεις για τον εξορθολογισμό του τραπεζικού τομέα και της αγοράς στην Ελλάδα και να εξετάσει προτάσεις για εναρμονισμό με τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις που επιχειρούνται στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Κώστας Χλωμούδης
02/05/2010