Οι φιλελεύθεροι σε αντιπαράθεση με τον νεοφιλελευθερισμό.

Η πανδημία κατέδειξε, με χαρακτηριστική επιβεβαίωση, την αδυναμία της “αοράτου χειρός” και την ανεπάρκεια της αγοράς να διαχειριστεί, στο σύνολό τους, τα θέματα παραγωγής και οργάνωσης των κοινωνιών ή και να “αυτορυθμιστεί”, όπως τελικά συνέβη πάντα στις συνθήκες κρίσης.

Οι κρίσεις όμως ήταν, είναι και θα είναι σύμφυτο και διαρκές ενδεχόμενο, ως στοιχείο της διακυβέρνησης της οικονομίας και των κοινωνιών, στην "αστική" δημοκρατία. Eμας μας αφορά σε αυτό το πεδίο, της αποτελεσματικότητας της, η οποία σχετίζεται με την δημοκρατία μας. Αυτήν του “δυτικού” όμως τύπου, σε αντιδιαστολή με τις αυταρχικές εκφάνσεις της.

Το 2020 και από ότι φαίνεται όμως και η φετινή χρονιά, ανέδειξε τη σημασία και τον ρόλο των “σταθμισμένων” παρεμβάσεων και ρυθμίσεων, όπου, σε αυτά τα δεδομένα πλαίσια, η επιχειρηματικότητα και ο ανταγωνισμός έχουν την δική τους προστιθέμενη αξία και συμβολή.

Η κρίση και τα παρεπόμενα της πανδημίας αποσαφήνισε, με σοκαριστικό είναι αλήθεια τρόπο, τις σημαντικές διαφορές του “φιλευθερισμού” και του “νεοφιλελευθερισμού”.

Μέσα σε αυτή την δύσκολη για την ανθρωπότητα χρονιά, ένα και ίσως από τα ελάχιστα θετικά που θα μας μείνουν, θα είναι πλέον η σαφής, διακριτή και ιστορική διαφοροποίηση των δυο αυτών εννοιών. Τα προηγούμενα χρόνια είχε γίνει σημαντική προσπάθεια και είχε ηγεμονεύσει στη κοινή γνώμη, αυτά τα δυο πράγματα να είναι αντιληπτά ως ένα και το αυτό.

Η προσπάθεια αυτή είχε συμμάχους και συντελεστές τους δυο ιστορικούς αντιπάλους. Από τη μια τους πολέμιους κάθε φιλελεύθερης αντίληψης στην λειτουργία της οικονομίας και θιασώτες του κεντρικού προγραμματισμού στην οικονομία και από την άλλη τους θιασώτες του "Laissez faire et laissez passer”, που αγαπούν να μισούν οτιδήποτε επιχειρεί να ρυθμίσει το κράτος ακόμη και εκεί που αδυνατεί να "αυτορυθμισθεί" η ίδια η αγορά.

Στον ένα αυτό χρόνο και με την ήτα, στις Αμερικάνικες εκλογές, του “Τραμπισμού”, φάνηκε και στην πορεία θα αποσαφηνίζεται όλο και περισσότερο, όχι μόνο η ένδεια του "νεοφιλελεύθερου" μοντέλου, όσον αφορά στην στοιχειώδη εξασφάλιση μιας ποιότητας ζωής στο σύνολο μιας κοινωνίας, αλλά και αυτό είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρον, η κυνική συνέργεια του στην καταστροφή της όποιας κοινωνικής συνοχής και τελικά στην αποσάθρωση αυτού καθαυτού του κοινωνικού ιστού μιας χώρας.

Είναι προφανές ότι σε πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις, ως αποτέλεσμα, έχουμε την αποδυνάμωση και κλονισμό των δομών του κοινοβουλευτικού συστήματος, με σημαντικές συνέπειες στη λειτουργία των θεσμών και στα δικαιώματα, που αφορούν πέραν από αυτά τα ατομικά και σχετίζονται με την "ελευθερία του επιχειρείν".

Ας προσπαθήσουμε μια πρώτη καταγραφή για το τι συμβαίνει και πως διαχειρίζεται, στην Ελλάδα, την συγκυρία η κυβέρνηση και πως στην Αμερική της μεταΤραμπ εποχής.

Είναι προφανές ότι η συγκριτική αυτή προσέγγιση επιχειρείται με την σχετική συνείδηση των διαφορών, της κουλτούρας και των παραδόσεων μας. Μας διευκολύνει όμως το γεγονός της παγκοσμιότητας της κρίσης αυτής, η οποία προκαλείται από την παρούσα πανδημία και την διάχυση των αποτελεσμάτων των διαφορετικών μορφών αντιμετώπισης όχι μόνον της ίδιας της πανδημίας αλλά και των επιδράσεων της στην κοινωνία και οικονομία.

Αντιλαμβανόμαστε ότι οι οποιεσδήποτε συγκρίσεις πάντοτε θα είναι ενδεικτικές, δεδομένου ότι θα ενέχουν στοιχεία αυθαιρεσίας, μιας και τα στοιχεία δεν είναι πάντοτε συγκρίσιμα. Παρά ταύτα η διαχείριση της πανδημίας μας διευκολύνουν να ξεφύγουμε από το εθνικό μας πρότυπο και να κρίνουμε τη χώρα και την επικρατούσα πολιτική πέρα από τα στενά τοπικά και εθνικά πλαίσια ή ακόμη και αυτά τα ευρωπαϊκά.

Στην Ελλάδα της «ατομικής ευθύνης».

Στην Ελλάδα προβάλλεται και έχει επικρατήσει ο "μύθος της εθνικής επιτυχίας στη διαχείριση της επιδημίας", συγκριτικά με άλλες χώρες, σε διάφορα επίπεδα χωρίς να έχει επιχειρηθεί προσπάθεια να εντοπιστούν ή και να καταγράφονται οι αστοχίες για να αντιμετωπιστούν αυτές με τον κατάλληλο πάντα σχεδιασμό.

Θα ήταν άδικο βέβαια να μη καταγράψουμε την, συγκριτικά πάντοτε, επιτυχημένη αντιμετώπιση του πρώτου κύματος της πανδημίας, όπως και του μέχρι στιγμής αποτελεσματικού και φιλικού, προς τους πολίτες, προγράμματος εμβολιασμού, παρά τις επί μέρους διακρίσεις και πλημμέλειες στην προτεραιοποίηση των ομάδων προς εμβολιασμό.

Κατακτήσεις οι οποίες θα έπρεπε να φέρνουν τη χώρα, στη διεθνή σκηνή, ως συμμέτοχο και διαμορφωτή καινοτομιών και ικανοτήτων διαχείρισης της κρίσης.

Δυστυχώς όμως από το καλοκαίρι, ιδιαιτέρως και μετά (εκτός της περιπτώσεως του εμβολιαστικού προγράμματος) παρακολουθούμε την κυβέρνηση να "αυτονομείται" από τη διεθνή πρακτική σε ότι αφορά την πανδημία, αναδεικνύοντας ως υπέρτατο όπλο και αντίληψη τον "νεοφιλελευθερισμό", είτε δια της υπερβολής της σημασίας της "ατομικής ευθύνης" είτε δια της ενοχικής και εξαναγκαστικής αναγνώρισης, ακόμη και σε αυτές τις συνθήκες, του ρόλου του κράτους.

Αντί να γίνει δηλαδή συνείδηση στους πολίτες, ακόμη και για μια μακροχρόνια διαμόρφωση φορολογικής συνείδησης στην κοινωνία, ότι χωρίς κρατικό χρήμα, με διαφάνεια και σχεδιασμένες στοχεύσεις, με σκοπό την διόρθωση κοινωνικών ανισοτήτων, η αγορά από μόνη της είναι ανίκανη να αντιμετωπίσει αυτό το μαζικό πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζουμε σήμερα ως κοινωνίες. Χωρίς οργανωμένο, ελεγχόμενο για κάθε δαπάνη, εθνικό και όχι κρατικό, σύστημα υγείας, τα περί “ατομικής ευθύνης” θα αποτελούν κούφια λόγια και οι λαϊκιστές θα κάνουν πάρτι σε κάθε περίπτωση ιδιότυπων προσωπικών συμπεριφορών, στελεχών του δημόσιου χώρου, που θα είναι εκτός πλαισίου της απαιτούμενης ευθύνης και αυτές πλέον δεν είναι λίγες ούτε ακραίες.

Το δημόσιο σύστημα υγείας βγαίνει, σε συνέχεια πολιτικών της τελευταίας δεκαπενταετίας, όχι απλώς αποδυναμωμένο αλλά μονοσήμαντα προσανατολισμένο, σε μια (1) ασθένεια, αυτήν του covid19, αδρανοποιώντας όλες τις άλλες ειδικότητες και υπηρεσίες στους ασθενείς, χρόνιους και παροδικούς εκτός covid19, με τις υπόλοιπες ασθένειες. Η περιορισμένη διοχέτευση ενός αριθμού στον ιδιωτικό τομέα, δείχνει μια στρεβλή επιλογή για τονυ ρόλο του ιδιωτικού τομέα στο σύστημα υγείας της χώρας.

Δεν θα αναφερθούμε σε επι μέρους ζητήματα δικαιωμάτων, λειτουργίας των μέσων ενημέρωσης και συμπεριφορών οργάνων δημόσιας τάξης. Θα αναφερθούμε όμως στην "αλλεργία" που επιδεικνύει η κυβέρνηση σε "ανεξάρτητες αρχές" και θεσμούς "ρύθμισης" κανόνων σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας και της αγοράς.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η έλλειψη βούληση "θεσμικής θωράκισης" της Επιτροπής υπό το κο Αλεβιζάτο, νομοθετικά, ως κάποιο ανεξάρτητο όργανο για να αντιμετωπιστεί "… η διαχρονική ατιμωρησία των εμπλεκόμενων αστυνομικών οργάνων, η απροθυμία της ΕΛΑΣ να συνεργαστεί με τον Συνήγορο του Πολίτη, η μεροληψία των ανακριτικών αστυνομικών οργάνων και οι σοβαρότατες παρατυπίες κατά τη διενέργεια των ΕΔΕ..." όπως αναφέρει στο πόρισμα του.

Άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι από το 2018, τόσο η προηγούμενη όσο και η σημερινή κυβέρνηση έχουν βαλθεί να ακυρώσουν τη μεγάλη (και οδυνηρή) διόρθωση που έγινε τα προηγούμενα χρόνια στο ασφαλιστικό με ενδεχόμενο και ισχυρό πλέον αποτέλεσμα, σε λίγο καιρό, να είμαστε πάλι στο σημείο όπου βρεθήκαμε το αξέχαστο 2010, έτοιμοι να ζήσουμε ξανά όσα ακολούθησαν τότε.

Τέλος σε ένα κρεσέντο υποστήριξης ειδικών συμφερόντων και σε βάρος της διαμόρφωσης όρων θεμιτού ανταγωνισμού στη λιμενική βιομηχανία, μη μπορώντας να καταργήσει τη Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων, λόγω μνημονιακών δεσμεύσεων αλλά και άλλων θεσμικών ανεπαρκειών, επιχείρησε σε τροπολογία νύκτας να την αποδυναμώση με ένα άρθρο, ακυρώνοντας νόμο του 2014 (με τη Ν.Δ. εξουσία), αφαιρώντας αρμοδιότητες της, μεταβιβάζοντας αυτές στο ίδιο το Υπουργείο επί της Ναυτιλίας, το οποίο όμως ως εκτελεστική εξουσία θα είναι και ο αντίδικος (κριτής και κρινόμενος), σε θέματα ενδεχόμενων διαφωνιών με τους παρόχους των λιμενικών υπηρεσιών.

Θα ήταν έλλειμα αν δεν καταγράφαμε την επικράτηση μιας "χωροφυλακίστικης" αντίληψης για την διαχείριση υπαρκτών φαινομένων παραβατικότητας. Μια χώρα που στην Ευρώπη είναι σε πρώτη θέση σε αριθμό εργαζομένων σε σώματα ασφαλείας, ανά εκατό κατοίκους, επιλέγεται η διαχείριση θεμάτων παραβατικότητας στα πανεπιστήμια να γίνει προσλαμβάνοντας άλλους 1.000 ειδικούς φρουρούς όχι δια της συντεταγμένης δομής των σωμάτων ασφαλείας, αλλά με τη δημιουργία ειδικού σώματος στα Πανεπιστήμια. Κάτι πρωτόγνωρο στα διεθνή δεδομένα και ανύπαρκτο ως στο κόσμο ως "καλή πρακτική", βρε αδελφέ, που να δικαιολογεί την επιλογή.

Με αυτά δεδομένα δεν θα ήτα άδικο αν χαρακτηρίζαμε ότι στη περίπτωση της χώρας μας εντοπίζουμε μια "ύστερη μορφή Τραμπισμού", με τα ανάλογα χαρακτηριστικά αλαζονείας, διχαστικών πρακτικών και περιφρόνησης όχι μόνο δικαιωμάτων των πολιτών αλλά και του ελεύθερου επιχειρείν σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας..

Αυτοί αλλά και άλλοι λόγοι είναι εκείνοι που θα αιτιολογούν στη χώρα μας το επόμενο διάστημα μεγάλα τμήματα της κοινωνίας να προχωρούν σε μικρές ή και μεγάλες εξεγέρσεις και δυστυχώς εν μέσω πανδημίας, όχι γιατί κινητοποιείται από την όποια αντιπολίτευση αλλά γιατί, όλο και περισσότερο, γίνεται συνείδηση το εύρος των επιπτώσεων στην οικονομία και στις ελευθερίες που κατακτήθηκαν με τον "φιλελευθερισμό" από την στρέβλωση της απάτης του "νεφιλελευθερισμού". Κατάσταση που από ότι φάνηκε συνέβη με βίωσε το μόλις προηγούμενο διάστημα η Αμερική.

 Στην Αμερική της κατάργηση της ιεράς αρχής “…η αγορά αποφασίζει…”.

Η νέα κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι επιλέγει νομοθετικές παρεμβάσεις, γιατί μόνον έτσι θα μπορέσει να ανατρέψει ότι, "κάτω από το χαλί", έχει κρύψει, όλες αυτές τις δεκαετίες και όχι μόνο τα χρόνια του Τραμπ, η επικράτηση του “νεοφιλελευθερισμού”, σε όλη την γκάμα των οικονομικών και πολιτικών δεδομένων. Έχει ενδιαφέρον δε η ιδιαίτερη αναφορά ότι “… μόνο έτσι θα αντιμετωπιστεί μια τεράστια εμβέλεια νόμων και πρακτικών που έχουν θεσπιστεί τις τελευταίες δεκαετίες…” στο όνομα του "νεοφιλελευθερισμού".

Ακόμη και στους πλέον επιφυλακτικούς, φαίνεται πλέον ότι με τα δεδομένα της παγκόσμιας οικονομίας και πολιτικής, όπως έχουν διαμορφωθεί από την πανδημία, η αμερικανική κυβέρνηση παραδίδει μαθήματα χειρισμού μιας έκρυθμης κατάστασης, κάνοντας πράξη τον λόγο ύπαρξης της – τον λόγο ύπαρξης κάθε κυβέρνησης. Δηλαδή, το να υπηρετεί τους πολίτες που την έχουν εκλέξει.

Αν προσέξει κάποιος/α στοιχειωδώς το πρόσφατο νομοσχέδιο, που έχει τίτλο «Σχέδιο Σωτηρίας των Αμερικανών», θα δει ότι είναι ταυτόχρονα επικεντρωμένο στην απαραίτητη οικονομική ενίσχυση μιας πολιτείας που έχει υποστεί καταστροφικές συνέπειες λόγω της πανδημίας, αλλά και λόγω της βαθειά ριζωμένης κοινωνικής αδικίας που υπάρχει στους πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς της χώρας αυτής.

Το δε οικονομικό σκέλους αυτού του νομοσχεδίου, φαίνεται ότι μπορεί να γράψει ιστορία (1,9 τρισεκατομμύρια δολάρια) αντίστοιχη με το περίφημο New Deal του Ρούζβελτ (1933), για την αντιμετώπιση της μεγάλης ύφεσης της εποχής.

Αρκεί μια μόνο ματιά σε αυτό το σημείο της νέας νομοθεσίας, όπου επιχειρείται να εξαλειφθεί η λεγόμενη «παιδική φτώχεια» σχεδόν κατά το ήμισυ (το 40% των οικογενειών που δεν μπορούν να ταΐσουν τα παιδιά τους θα πάψουν να αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα) για να μας πείσει για την τεράστια σημασία στη διαφοροποίηση με τις μέχρι σήμερα "νεοφιλελεύθερες" πολιτικές στις ΗΠΑ.

Αυτά από μόνα τους δεν θα ήταν αρκετά αν δεν διακρίναμε μια πρωτόγνωρη και γιγαντιαία κινητοποίηση, που όμοιά της δεν θα μπορούσαμε σε καμία περίπτωση να φανταστούμε πριν ένα χρόνο, των κρατικών δυνάμεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

·       στήριξη νοσοκομείων και της γενικότερης περίθαλψης,

·       αγορά εμβολίων και νοσοκομειακού υλικού για τους πολίτες τους,

·       κινητοποίηση της πολιτοφυλακής για την διευκόλυνση των μαζικών εμβολιασμών,

·       εκπαίδευσης των πολιτών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους κλπ.

Το πλέον όμως χαρακτηριστικό είναι η παρέμβαση του κράτους στην επιχειρηματική δραστηριότητα όπου, στον συγκεκριμένο τομέα, το νομοσχέδιο συνοδεύεται από προεδρικό διάταγμα που επιβάλλει την συνεργασία δύο αντιπάλων φαρμακευτικών εταιριών, ώστε να επιταχυνθεί η μαζική παραγωγή των εμβολίων.

Το νομοσχέδιο αυτό, επίσης, προβλέπει οικονομική στήριξη στο σύνολο της τοπικής αυτοδιοίκησης (σε πολιτείες και δήμους που έχουν χάσει εισόδημα λόγω της γενικότερης πτώχευσης των φορολογούμενων πολιτών). Επιπλέον. στοχεύει συγκεκριμένα στην στήριξη των εργατών και των αγροτών , κοινωνικών κατηγοριών που έχουν υποστεί τα βαρύτερα οικονομικά πλήγματα, αλλά και επαγγελμάτων εστίασης και άλλων τομέων της λεγόμενης «οικονομίας υπηρεσιών», των σχολείων και των παιδικών σταθμών, έτσι ώστε οι πτωχευμένες και άνεργες οικογένειες να μη χρειάζεται να συνεχίζουν να πληρώνουν δίδακτρα, ενώ ταυτόχρονα καλύπτει μέχρι και το ήμισυ των ασφαλιστικών εισφορών.

Έχει δε μεγαλύτερη σημασία ότι το νομοσχέδιο αυτό με τίτλο «Σχέδιο Σωτηρίας των Αμερικανών», σε μεγάλο μέρος του, πρόκειται για νομοθεσία υποδομής. Γεγονός που σημαίνει ότι δεν έχει πρόσκαιρη ισχύ και έχει δυναμική ισχύ και μετά την λήξη και πάροδο της πανδημίας.

Μα επιτέλους :“…Πού είναι το κράτος;..”

Είναι το σύνηθες "μότο" από κάθε εποχής αντιπολιτευόμενο, σε περιπτώσεις εκτάκτων συνθηκών και καιρικών φαινομένων που έχουν σημαντική επίπτωση στη ζωή μερίδας των πολιτών…

Που είναι το "ευέλικτο" κράτος;.. Λοιδορώντας την έννοια του «επιτελικού κράτους», κατηγορεί σήμερα η αντιπολίτευση την κυβέρνηση της ΝΔ. Χρησιμοποιεί δε τα ίδια περίπου λόγια που η ΝΔ είχε χρησιμοποιήσει, πριν τρία περίπου χρόνια, για να κατηγορήσει την τότε κυβέρνηση,.

Η "αντιπολίτευση του χιονιά", της "φωτιάς", των "σεισμών" και αντίστοιχων εκτάκτων περιστατικών…

Θυμόμαστε τους εκάστοτε κυβερνητικούς, κάθε περιόδου, να τρέχουν στα κανάλια (και όχι στο κέντρο επιχειρήσεων για την διαχείριση των έκτακτων αυτών συμβάντων), για να προλάβουν να αντιμετωπίσουν τον λαϊκισμό των αντιπολιτευόμενων…

Αδίστακτη ατάκα: “…Πού είναι το κράτος;..”. Θέλοντας να αντιπαρατεθούν στην κυβέρνηση, συνειδητά ή ασυνείδητα, τελικά απαξιώνουν το κράτος…

Χωρίς στρατηγική λογική και με περισσή πολιτική απρέπεια…

Συντάσσονται στον υπέρ πάντων αγώνα, που είναι η ήττα της εκάστοτε κυβέρνησής, χωρίς να στοχάζονται για τη σπορά άρνησης και αμφισβήτησης του ίδιου του κράτους…

Τα γεγονότα, όμως, είναι πεισματάρικα και συνήθως εκδικητικά και αναπόφευκτα οι συγκρίσεις συντριπτικές για τα κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία.

Σε τέτοιες καταστάσεις αντιλαμβάνονται, βέβαια λίγο εκ των υστέρων, ότι με τέτοιες λαϊκίστικες συμπεριφορές μπορεί να καταλάβουν την εξουσία, αλλά ούτε το κράτος εκσυγχρονίζεται ούτε το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης και συμβολής εξελίσσεται…

Θυμόμαστε τον Ιανουάριο του 2004, σε μια χιονόπτωση που όμοιά της δεν είχαμε τα τελευταία 40 χρόνια, τη Ν.Δ. να μη διστάζει μπροστά σε τίποτα και να κάνει την πλέον λαϊκίστικη αξιοποίηση, από αντιπολίτευση, στη διαχείριση του συμβάντος, από την περίοδο της μεταπολίτευσης….

Θυμόμαστε την ανακοίνωση της ΝΔ στις 23^ης Δεκεμβρίου του 2017 και τις εκφράσεις που χρησιμοποίησε τότε για τις ευθύνες της κυβέρνησης.

Θυμόμαστε σεισμούς, πλημύρες ή φωτιές όλα αυτά τα χρόνια, με αντίστοιχες συμπεριφορές, με τους ίδιους ή διαφορετικούς παίχτες στην κυβέρνηση ή την αντιπολίτευση…

Προφανώς και δεν θα δεχόμαστε αυθαιρεσίες και ανόητες αιτιολογίες για την εξυπηρέτηση της κομματικής επικοινωνίας και θα αντιδρούμε όταν και εφόσον χρησιμοποιηθούν αθλιότητες συμψηφισμού για τους νεκρούς....

Προφανώς και θα αποδεχθούμε το ρίσκο, ενδεχομένως, μια προληπτική δράση να μην καταστεί, τελικά, αναγκαία. Αλλά δεν θα αρνηθούμε τον κανόνα προληπτικών μέτρων, όπως στην περίπτωση του κλεισίματος μιας κεντρικής εθνικής οδού. Αρκεί να είναι αποτέλεσμα συλλογικής αξιολόγησης, θεσμικά εντεταλμένων αρμοδίων…

Προφανώς και απαιτείται να επισημαίνουμε τις ευθύνες αρμοδίων θεσμών και προσώπων, σεβόμενοι πρώτα απ' όλα την κοινή λογική, τα ίδια τα θύματα- πολίτες και τους ανθρώπους του κρατικού μηχανισμού αλλά και συνεργατών του ιδιωτικού τομέα που παλεύουν σε αντίξοες συνθήκες.

Όχι όμως λαϊκίζοντας…

Όποτε έλθεις, αν έλθεις, στην εξουσία δια μέσω καλλιέργειας του ψεύδους, του πανικού, της κερδοσκοπίας από τον πόνο των ανθρώπων και της απαξίωση των πάντων, σύντομα θα βουλιάξεις στο πρώτο έντονο χιόνι και ενδέχεται να κόψεις την Ελλάδα στα δύο...

Για τούτο περισσότερη ευθύνη και από την εκάστοτε κυβέρνηση αλλά και από την αντιπολίτευση..

Κάθε Αντιπολίτευση, σε τέτοιες στιγμές καλό θα είναι να σιωπά και να αντιμετωπίζει την κατάσταση προκρίνοντας περισσότερη ψυχραιμία και αποφυγή κάθε είδους λαϊκισμού.

Σε λίγες μέρες αυτά που ζήσαμε, θα έχουν φύγει από το φως της δημοσιότητας και ελάχιστοι θα ασχολούνται με αυτά και σίγουρα όσοι/ες θα προσπαθούν να θεραπεύσουν τις πληγές τους που προεκλήθησαν από τα συμβάντα.

Ως κοινωνία όμως θα τα ξαναβρούμε μπροστά μας, με την ίδια ένταση και τον αντίστοιχο ανευθυνο-υπεύθυνο δημόσιο λόγο, στην πρώτη κακοκαιρία, πυρκαγιά ή σεισμό…

Για αυτό βασικός κανόνας σε προαναγγελθέντα φαινόμενα οι συσκέψεις των (συν)αρμοδίων παραγόντων να γίνονται πριν και σε κάθε περίπτωση με την πρώτη ενημέρωση για τα προβλεπόμενα, με την παρουσία και συμμετοχή όλων αυτών που υπάρχει ενδεχόμενο να εμπλακούν.

Καμία θεσμική παρέμβαση καθορισμού δραστηριοτήτων, αρμοδιοτήτων κλπ από μόνη της, όπως αυτή που εξαγγέλθηκε από τον κο πρωθυπουργό, δεν αντιμετωπίζει το σύνολο των έκτακτων καταστάσεων.

Για αυτό και είναι έκτακτες. Δεν είναι διαδικασία ρουτίνας.

Ο μοναδικός και αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης τέτοιων καταστάσεων είναι η συγκέντρωση της ευθύνης του συντονισμού στο Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων .

Για τέτοιες καταστάσεις δημιουργήθηκε αυτό το εργαλείο του Κράτους.

Εκεί θα συντονίζονται, με κοινή παρουσία, υπό την ευθύνη του συγκεκριμένου υπουργείου, όλοι οι εμπλεκόμενοι, σε μία ομάδα η οποία θα εκτιμά την κατάσταση και θα κατανέμει ευθύνες για δράση, έτσι ώστε όλοι να είναι στις θέσεις τους (συνεργεία, οχήματα, υλικά κλπ), πριν ξεσπάσει το φαινόμενο.

Έτσι θα διαμορφώνεται το αναγκαίο σχέδιο, ως βάση, πάνω στο οποίο θα κινηθούν και θα τροποποιούν, ανάλογα με τις μεταβολές των δεδομένων και τις έκτακτες εξελίξεις.

Όλοι υπό την ευθύνη του συγκεκριμένου Υπουργείου. Κρατικές Υπηρεσίες, Ένοπλες Δυνάμεις, Αστυνομία, Πυροσβεστική, Περιφέρεια, Δήμοι, Οργανισμοί, Ιδιωτικά συνεργεία κλπ. Δεν θα αναζητήσουν την ώρα της μάχης τρόπο να συντονιστούν και δεν θα πλακώνονται εκ των υστέρων για το ποιος θα πάρει στη “βάρδια” του τον «μουτζούρη»….

Το Υπουργείο θα διαθέτει ένα εκπαιδευμένο προσωπικό για τη στελέχωση ενός κέντρου πληροφόρησης, για σχετικές καταστάσεις, προς τους πολίτες, οι οποίοι θα μπορούν να γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει και πώς πρέπει να συμπεριφερθούν και, ενδεχομένως, να βοηθήσουν…

Ένα κέντρο ενημέρωση ενιαίο για όλους που δρουν και αποφασίζουν. Ευθύνη του θα είναι εκτός των άλλων να ενημερώνει και τα ΜΜΕ με εγκυρότητα και αξιοπιστία για τη δική τους συμβολή.

Έτσι δεν θα πλακώνονται την επόμενη μέρα αρμόδιοι κι αναρμόδιοι για το ποιος είναι υπεύθυνος που έμειναν μεγάλα κομμάτια δήμων του λεκανοπεδίου χωρίς ρεύμα, επειδή έπεσαν χιόνια σε κλαδιά, βάρυναν τα δέντρα, έπεφταν και προσγειώνονταν επάνω στα καλώδια του ΔΕΔΔΗΕ...

Έτσι δεν θα κατηγορεί καμιά περιφέρεια Αττικής ότι φταίει ο ΔΕΔΔΗΕ, αφού ως όφειλε δεν έκοψε τα κλαδιά που βρίσκονται πλησίον ηλεκτρικών καλωδίων.

Έτσι θα δικαιολογεί και το κράτος την ύπαρξή του. Θα ξέρουμε τον υπεύθυνο και δεν θα τρέχουμε σε τέτοιες στιγμές μεταξύ Περιφέρειας, Δήμου, Δασαρχείου, ΔΕΔΔΗΕ κλπ.

Έτσι η αντιμετώπιση τέτοιων εκτάκτων φαινομένων θα αναφέρεται στην ευθύνη του κρατικού μηχανισμού και δεν θα τρωγόμαστε για την ευθύνη του εκάστοτε κόμματος που είναι στην κυβέρνηση.

Έτσι η εκάστοτε αντιπολίτευση θα εκπαιδευτεί να ασκείται σε θεσμικές προτάσεις αντιμετώπισης δυσλειτουργιών του κράτους.

Ο εκάστοτε πρωθυπουργός ή υπουργός είναι αστείο, πλέον, να εμφανίζεται φορώντας ένα κράνος και να κάνει πως καθοδηγεί τους έμπειρους και εκπαιδευμένους επαγγελματίες, που προφανώς πρέπει να ξέρουν πολύ καλύτερα τι και πώς πρέπει να το κάνουν.

Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι τέτοιες παρουσίες σε τέτοιες στιγμές δεν είναι φροντίδα και μέριμνα, αλλά λαϊκισμός και κοροϊδία προς τους πολίτες….

Άμεσο Σχέδιο Αντιμετώπισης της Οικονομικής Κρίσης.

Όλο και περισσότερο αντιλαμβάνονται, σε όλο τον κόσμο, ότι απαιτείται παρέμβαση δημοσιονομικής στήριξης στην οικονομία, για να αντιμετωπιστεί η κρίση της εποχής μας.

Στο σύνολο της Ευρώπης έχει ήδη καταγραφεί αυτή η προοπτική, αρκεί τα κράτη μέλη να εξειδικεύσουν με συγκεκριμένες πολιτικές και προτάσεις την δυνατότητα υλοποίησης.

Στην Ελλάδα, όμως, ένα τέτοιο σχέδιο, δυστυχώς, δεν έχει διαμορφωθεί ή σε κάθε περίπτωση δεν έχει δημοσιοποιηθεί, ώστε να αποτελέσει αντικείμενο δημόσιας συζήτησης.

Οι αναφορές περί “σχεδίου Πισσαρίδη” δεν ανταποκρίνονται σε αυτές τις απαιτήσεις, μιας και το σχέδιο αυτό εκπονήθηκε για άλλες προτεραιότητες και χωρίς να συμπεριλαμβάνει τις έκτακτες συνθήκες που προκύπτουν από την τρέχουσα πανδημία.

Ούτε βέβαιά και η ανάθεση του έργου αυτού σε όργανα-εργαλεία εκτός ελέγχου Δημοκρατικής νομιμοποίησης (ΤΑΙΠΕΔ), που δεν λογοδοτούν ούτε αναφέρονται ούτε καν στην εκάστοτε κυβέρνηση, αποτελεί επιλογή διευθέτησης του ζητήματος.

Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει άμεσα να προτείνει ένα σχέδιο διάσωσης της οικονομίας, συγκεκριμένου ποσού και προσδιορισμένων στοχεύσεων σε τομείς και δράσεις της οικονομίας, με ευρύτερες συναινέσεις για να αποτελέσει εθνικό σχέδιο.

Έτσι θα μπορέσει να ενεργοποιήσει αδρανείς δυνάμεις της οικονομίας, σε μια δυναμική προοπτική πειστικών προσδοκιών. Δυνάμεις αδρανείς όχι μόνον λόγω covid-19 αλλά και επιφυλάξεων που προκάλεσε η δεκαετής κρίση λόγω χρέους της χώρας μας.

Προφανώς και είναι γνωστό, ότι στις τάξεις του πολιτικού συστήματος της χώρας, υπάρχουν πολλές δυνάμεις που, είτε ενεργά είτε σιωπηρά, αντιτίθενται στη δημοσιονομική στήριξη και εναντιώνονται ανεπιφύλακτα κάθε φορά που οι συνθήκες επιβάλλουν τέτοιες δράσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φορολογικές περικοπές, που παραχωρήθηκαν την τελευταία περίοδο, έχουν ως αποτέλεσμα υψηλότερα δημοσιονομικά ελλείμματα πάλι στη χώρα, κατάσταση που κινδυνεύει σε λίγο να μας θυμίζει πάλι τις συνθήκες λίγο πριν τα μνημόνια. Η δε υποσχόμενη ανάπτυξη που δικαιολόγησαν την επιλογή για αυτές τις ακατανόητες φοροαπαλλαγές δεν επρόκειτο να έρθει και τώρα χρησιμοποιείται η δικαιολογία της πανδημίας. Παρά ταύτα πουθενά στον κόσμο δεν έχει καταγραφεί ανάπτυξη όπου μονοσήμαντα προσανατολίστηκαν σε τέτοιες μεροληπτικές φοροαπαλλαγές.

Αντιθέτως σήμερα αυτό που απαιτείται είναι ένα συγκροτημένο και ιεραρχημένο σχέδιο δημοσίων δαπανών, ως αποτέλεσμα μιας εθνικής δημόσιας διαβούλευσης με το σύνολο των ενδιαφερόμενων μερών..

Τα σημερινά δεδομένα για τη χώρα δείχνουν επιβράδυνση στην ανάκαμψη της χώρας μας πέραν των μέχρι σήμερα προβλέψεων, από την άποψη τόσο του ΑΕΠ όσο και της απασχόλησης.

Με αυτά τα δεδομένα υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι εφόσον προκριθεί και κοινοποιηθεί σύντομα, όχι μετά από λίγους μήνες, ένα συγκεκριμένο πακέτο ανάκαμψης, είναι δυνατόν να προσφέρει τεράστια ώθηση στην οικονομία και έτσι η οικονομική ανάπτυξη θα μπορεί να δημιουργήσει και τα απαιτούμενα φορολογικά έσοδα,

Οι αντίπαλοι αυτής της λογικής αλλά και οι σιωπηλοί υποστηρικτές τους (οι λεγόμενοι και “διστακτικοί”), χωρίς να εκφράζονται δημοσίως αναλαμβάνοντας και την ευθύνη των λόγων τους και των επιλογών, αφήνουν συνήθως να εννοηθούν θέματα “πληθωρισμού”. Το σύνηθες “φάντασμα”, που κανείς δεν τολμά να υποστηρίξει σήμερα ότι αποτελεί μια πραγματική απειλή.

Είναι φανερό ότι σε πολλές περιπτώσεις έχουμε μείωση μισθών πέραν αυτών των μνημονίων. Τη ίδια στιγμή συμφωνούμε ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός εργαλείων, όχι μόνον δημοσιονομικών και φορολογικών και σε επίπεδο Ε.Ε., αντιμετώπισης κάθε περίπτωσης εμφάνισης στοιχείων πληθωρισμού.

Γνωρίζουμε ότι τα μηδενικά επιτόκια δεν χαρακτηρίζουν υγιή οικονομική κατάσταση, όσο και αν στις παρούσες συνθήκες διευκολύνουν τους δανειζόμενους.

Γνωρίζουμε ότι θα εξαναγκαστούμε σύντομα για αύξηση των φόρων λόγω έλλειψης στα δημόσια ταμεία.

Ξέρουμε ότι θα υποχρεωθούμε να επιβάλλουμε εισφορές για τη ρύπανση.

Ελάχιστοι αμφιβάλουν πλέον, για την αναγκαιότητα της άμεσης επαναφοράς μιας ακόμη μεγαλύτερης προοδευτικότητας στο φορολογικό σύστημα.

Όλα αυτά που αποτελούν μια ανατροπή του προγράμματος με το οποίο η παρούσα κυβέρνηση ήρθε στην εξουσία.

Στις παρούσες συνθήκες είναι πολλαπλώς ανήθικο οι πλουσιότεροι Έλληνες να πληρώνουν χαμηλότερους φόρους, ως ποσοστό του εισοδήματός τους, από εκείνους που είναι πολύ λιγότερο εύποροι.

Είναι μια πραγματικότητα ότι οι ανώτερες οικονομικά κατηγορίες των Ελλήνων έχουν πληγεί λιγότερο, από ιατρικής ή οικονομικής άποψης, από την πανδημία του κορονοϊού.

Οι πέραν κάθε λογικής, φορολογικές παρεμβάσεις της σημερινής κυβερνήσεως δημιουργούν σύνθετα νέα προβλήματα.

Θα δούμε ότι η πανδημία μπορεί να καταστρέψει, ιδιαιτέρως, συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας, ωθώντας μεγάλο ποσοστό των επιχειρήσεων σε κλείσιμο, ειδικά τις μικρότερες.

Υπάρχει ο πραγματικός αυτός κίνδυνος, αν δεν εκπονηθεί και δρομολογηθεί επειγόντως και σύντομα ένα μεγάλο πακέτο ανάκτησης, να μην προλάβουμε και η αποκατάσταση αργότερα θα επιφέρει μεγαλύτερη και πιθανώς μακροχρόνια ζημιά.

Το γεγονός ότι ο Covid-19 είναι πανδημία, κάνει τα πράγματα χειρότερα. Ενώ τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία υποδηλώνουν ότι πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και αναδυόμενες αγορές δεν έχουν πληγεί τόσο άσχημα όσο οι άνθρωποι φοβούνταν πριν από έναν χρόνο, η άνευ προηγουμένου επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας συνεπάγεται μείωση της εν γένει ζήτησης.

Οι φτωχότερες χώρες δεν έχουν τους πόρους που διαθέτουν οι ανεπτυγμένες χώρες για να στηρίξουν τις οικονομίες τους.

Το εθνικό αυτό κυβερνητικό σχέδιο πρέπει να ενσωματώνει τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών που πρέπει να γίνουν και να δημιουργεί τις απαιτούμενες προσδοκίες για μεγάλες αποδόσεις.

Μια πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι ότι υπάρχουν διασφαλισμένα διαθέσιμα κεφάλαια για την καταπολέμηση της πανδημίας. Τα οικονομικά της χώρας να είναι ικανά ώστε να επιτρέψουν στους μαθητές και φοιτητές να επιστρέψουν στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο. Ο προϋπολογισμός να έχει τη δυνατότητα ενίσχυσης στο ΕΣΥ και έτσι να διασφαλίζεται η παροχή ικανοποιητικού επιπέδου υπηρεσιών υγείας στη χώρα.

Η διαμόρφωση προϋποθέσεων για την παροχή υπηρεσιών, από τις οποίες τελικά εξαρτώνται οι πολίτες, δεν θα βοηθήσει μόνο τους ευάλωτους. Προσφέροντας εξασφάλιση για αυτές τις υπηρεσίες στη χώρα, θα υπάρξει συμβολή στην αύξηση δαπανών, με σημαντικές επιδράσεις-οφέλη στο σύνολο της οικονομίας της χώρας.

Γενικότερα έχει αποδειχθεί ότι μεσαία και οι χαμηλότερες οικονομικά κατηγορίες πολιτών, αποτελούν σημαντική ομάδα κατανάλωσης. Υπό αυτήν την έννοια επομένως ένα πακέτο δημοσίων δαπανών που στοχεύει στην αύξηση των χαμηλών εισοδημάτων (συμπεριλαμβανομένης της αύξησης του κατώτατου μισθού, των ενισχύσεων για αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας κλπ) θα βοηθήσει στην αναζωογόνηση της οικονομίας.

Οι πολιτικές των κυβερνήσεων μας, στο σύνολο της τελευταίας δεκαετίας, αλλά ιδιαιτέρως στη κρίση αυτή λόγω πανδημίας, δεν επικεντρώθηκαν στις μικρές επιχειρήσεις.

Στην ουσία μεγάλο μέρος των ενισχύσεων απορροφήθηκαν από ελάχιστες επιχειρήσεις, που δεν ήταν στην προτεραιότητα ούτε πραγματικά μικρές. Ο λόγος είναι η αδυναμία διαμόρφωσης “εργαλείων στόχευσης”, από τα διαμορφώνοντα (τις επιλογές) κυβερνητικά επιτελεία.

Είναι άμεση ανάγκη η κυβέρνηση της χώρας μας να οργανώσει μια τέτοια στροφή στην πολιτική της. Η ύπαρξη σύντομα ενός τέτοιου σχεδίου θα μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα τα υπαρκτά και έκτακτα προβλήματα.

Εάν το κάνει, η επέκταση της βοήθειας προς τις επιχειρήσεις όχι μόνο θα βοηθήσει βραχυπρόθεσμα, αλλά και θα θέσει την οικονομία σε καλή πορεία, καθώς η πανδημία θα εξαφανίζεται.

Οι λεγόμενοι “διστακτικοί”, οι ιδεοληπτικοί αλλά και οι ιδιοτελείς αντίπαλοι της προτεινόμενης αυτής πολιτικής, θα αμφισβητήσουν κάθε χαρακτηριστικό του σχεδιασμού ενός τέτοιου προγράμματος- πακέτου.

Με αναφορές και προσκόμματα στην πραγματική δυσκολία του εγχειρήματος (πόσα χρήματα πρέπει να πάνε εδώ ή εκεί, ποιο είναι το κατώτατο όριο εσόδων για οικονομική ενίσχυση κλπ), θα αντιπαρατεθούν στις σχετικές προσπάθειες, προκρίνοντας περιορισμένα οριζόντια μέτρα.

Προφανώς και για όλα αυτά θα υπάρξουν διεκδικήσεις οργανωμένων συμφερόντων.

Αλλά μόνο έτσι θα είναι αποτελεσματική, για την οικονομία, η λειτουργία της Δημοκρατίας.

Σε αυτό όμως που δεν μπορεί να υπάρξει, δημόσια, διαφορετική άποψη είναι ότι απαιτούνται οπωσδήποτε δράσεις για δαπάνες, με μέριμνα για έσοδα. Η όποια διαφωνία για την αμεσότητα αυτής της παρέμβασης θα αποδειχθεί επικίνδυνα κοντόφθαλμη.

Tα δάνεια της χώρας δεν παραγράφονται… Μην ξεχνιόμαστε…

Το Χρέος της Ελλάδας φτάνει αυτού της Ιαπωνίας... στο 250% του ΑΕΠ.

Το χρέος μιας χώρας, είναι η μόνη κατηγορία χρέους στην οικονομική ιστορία, μέχρι στιγμής, χωρίς μηχανισμό πτώχευσης.

Γνωρίζουμε και υπάρχουν διαδικασίες ανά κράτος, για άτομα και εταιρείες, με τις οποίες μπορούν να κηρύξουν πτώχευση. Αντίστοιχες διαδικασίες αποδεκτές από τη διεθνή κοινότητα για μια χώρα δεν υπάρχουν.

Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπη με τα όρια και τις αντιφάσεις ενός αναπτυξιακού υποδείγματος που ήδη είχε πυροδοτήσει την ενδογενή πλευρά της οικονομικής κρίσης της περιόδου 2008-2009, η οποία και οδήγησε τη χώρα στην περιπέτεια των μνημονίων, την απαξίωση μεγάλου μέρους του παραγωγικού δυναμικού της χώρας, την καταστροφική και παρατεταμένη λιτότητα και τελικά την ισχνή ανάκαμψη μετά το 2017. Αντιφάσεις και όρια τα οποία σε πολύ μικρό βαθμό διόρθωσαν οι «μεταρρυθμίσεις» που ορίστηκαν ως προαπαιτούμενα των αλλεπάλληλων δανειακών δόσεων (μνημόνια).

Άλλωστε, το ίδιο το γεγονός ότι η χώρα μπήκε στα μνημόνια επειδή αντιμετώπιζε κρίση χρέους και βγήκε από αυτά ακόμη πιο υπερχρεωμένη,  υπήρξε ενδεικτικό μιας θεραπείας που κατέληξε να συνεπάγεται μεγαλύτερο κόστος από τα αρχικά «παθολογικά» συμπτώματα (έστω και με τη φαινομενική «ασφάλεια» ότι μεγάλο μέρος του χρέους αφορά τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τα κράτη-μέλη).

Η δύσκολη κατάσταση της ελληνικής οικονομίας είναι μια πραγματικότητα την οποία δεν χρειάζεται κανείς να τεκμηριώσει ιδιαίτερα. Αποτελεί μάλλον ένα βίωμα, σχεδόν καθολικό και άμεσο, για το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας.

Και προφανώς αυτή η πραγματικότητα δεν μπορεί να αποδοθεί ιδιαιτέρως και μόνον στην πανδημία, έστω και εάν είναι, τα περιοριστικά μέτρα για τον κορωνοϊό, αυτά που έχουν πυροδοτήσει μια χωρίς προηγούμενο καταβύθιση της ελληνικής οικονομίας, που ήδη αποτυπώνεται στη ρητή παραδοχή για διψήφια υποχώρηση του ΑΕΠ για το 2020.

Αντιλαμβανόμαστε ότι η παρούσα φάση χαλάρωσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας από την ΕΕ δεν θα κρατήσει επ’ άπειρον. Στην ουσία σήμερα παίρνει η χώρα απλώς μια μετάθεση χρόνου στην εξυπηρέτηση του χρέους της, αφήνοντας περιθώρια για πρόσθετο δανεισμό, φάση όπου θα κρατήσει μέχρι το πολύ μεταξύ το 2022 και του 2024, από όπου και μετά θα ενταθούν πάλι οι πιέσεις για ένα μεγάλο μέρος του πρόσθετου χρέους.

Η χώρα μας, ως οφειλέτης, θα πρέπει να αντισταθμίσει τη διαφορά με μεγαλύτερες αποπληρωμές και ίσως χρειαστεί να δανεισθεί περισσότερα για να εξυπηρετήσουν το χρέος της, εκτός από οποιοδήποτε άλλο χρέος που θα έχει αναληφθεί στη παρούσα φάση κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού.

Απαιτείται λοιπόν ένα πλαίσιο εθνικής συμφωνίας που να δημιουργεί ιδέες για την ύπαρξη "χώρου για διαπραγματεύσεις", ούτως ώστε να εξασφαλισθεί εκ των προτέρων και πριν βρεθούμε στην μέγγενη των ασφυκτικών πιέσεων, μια βιώσιμη συμφωνία για την αναδιάρθρωση και διαχείριση του ελληνικού χρέους. 

Στη συμφωνία αυτή θα πρέπει να συμπεριληφθούν οι βασικές Επιχειρησιακές Οδηγίες για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση, έτσι ώστε τεκμηριωθεί η προώθηση της υπεύθυνης πίστωσης και του υπεύθυνου δανεισμού, παράλληλα με την ομαλή, πολυμερή αναδιάρθρωση του χρέους της χώρας.

Με αυτό τον τρόπο θα υποστηριχθεί η διαφάνεια του χρέους και θα παραχθεί ταυτόχρονα από τους πιστωτές μας, η απαραίτητη τεχνική βοήθεια, έτσι ώστε το Ελληνικό κράτος να μπορεί να ενισχύσει την ικανότητα διαχείρισης του χρέους του πριν βρεθεί ΞΑΝΑ σε κίνδυνο.

Οι επιλογές του σήμερα στην οικονομία σφραγίζουν το οικονομικό μας αύριο.

O Μανώλης Αναγνωστάκης είχε αναφερθεί στην πολιτική, με αναφορά στη συμπεριφορά των πολιτών επί χούντας και είχε γράψει στο σχετικό ποίημά του ότι φοβόταν «τους ανθρώπους που εφτά χρόνια/έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι/και μια ωραία πρωία -/μεσούντος κάποιου Ιουλίου-/βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας/”Δώστε τη χούντα στο λαό”».

Μια άκριτη μεταφορά αυτών των διατυπώσεων, στις οικονομικές επιλογές που προκρίνονται σήμερα από τις ελίτ στη χώρα μας, θα ήταν άδικη για τον ποιητή και το έργο του αλλά χρήσιμη για όλους όσους εξ’ ημών θέλουμε να λειτουργούμε ως Πολίτες, με προβολή στο άμεσο προσεχές μέλλον.

Πολλοί είναι αυτοί που σιωπούν για τους κινδύνους διαχείρισης των σωρευμένων δημοσιονομικών περιορισμών το, μετά την πανδημία, προσεχές διάστημα και των αρνητικών μακροοικονομικών μας μεγεθών από την διαχείριση της κρίσης του κορωνοϊού και ως συνέχεια της δεκαετούς κρίσης χρέους της χώρας μας.

Θέματα που αναγνωρισμένα ινστιτούτα και θεσμικοί φορείς, περί και για την οικονομία και τα μακροοικονομικά, θα έπρεπε να προβάλλουν και να χτυπούν τα καμπανάκια των ενδεχόμενων κινδύνων…

Ιδιαιτέρως από τον εθνικό μας τραπεζίτη και τις υπηρεσίες του, από τις πνευματικές και οικονομικές ελίτ της χώρας και από τους Πολίτες με γνώσεις επί των δεδομένων και τεχνογνωσία στις προβλέψεις για την οικονομία μια χώρας.

Γιατί σιωπούν; Λόγω μη ύπαρξης κινδύνων; Από άγνοια; Από αλλοτρίωση απορροφημένοι από τη δυναμική της συγκυρίας; Λόγω μιας “απέραντης δειλίας”, από τον φόβο του πολιτικού κόστους, την εποχή που οι πάντες, οπορτουνιστικά, υποκλίνονται στην ηγεμονία του «Κέϊνσιανισμού»; Ή μήπως επειδή δεν πιστεύουν ότι θα ήταν σωστή μια επιλογή επιστροφής στην προηγούμενη οικονομική κανονικότητα;

Είναι αρκετοί διεθνώς όσοι υποστηρίζουν ότι η οικονομία, όπως την ξέραμε, ίσως να έχει τελειώσει. Και έχει πράγματι μεγάλη δόση αλήθειας, αφού, σύμφωνα με οικονομολόγους, κάποιοι κλάδοι δεν θα ξαναγίνουν ποτέ όπως ήταν πριν από την πανδημία. Λέτε να βαδίζουμε προς την ηγεμονία ενός νέου οικονομικού μοντέλου οργάνωσης των κοινωνιών μας;

Η ανάκαμψη της οικονομίας φαίνεται ότι θα χρειαστεί πολύ χρόνο, για τούτο και ρυθμιστές χρηματοοικονομικών διευθετήσεων στα πλαίσια της παγκόσμιας διακυβέρνησης (Fed, Ευρωπαϊκή Τράπεζα κλπ) υποστηρίζουν ότι θα κάνουν ό,τι είναι εφικτό για να στηρίξουν την οικονομία, με τη συνδρομή όμως πάντα της δημοσιονομικής πολιτικής.

Τί σημαίνουν αυτά για τη χώρα μας; Με ποια δεδομένα πάμε για τον εθνικό μας προϋπολογισμό;

Το δημόσιο χρέος αναμένεται να φτάσει φέτος στα 339-340 δισ. ευρώ και σε συνδυασμό με τη μεγάλη ύφεση του 10%-10,5% να αντιστοιχεί στο 206% του ΑΕΠ.

Το χρέος, σε απόλυτο αριθμό, θα συνεχίσει να αυξάνεται και το 2021. Ο λόγος είναι προφανής: Ο προϋπολογισμός που κατατίθεται την Παρασκευή στη Βουλή θα προβλέπει έλλειμμα γενικής κυβέρνησης άνω των 10 δισ. ευρώ, κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι το δημόσιο χρέος θα κλείσει στο τέλος του 2021 (εφόσον βέβαια το επιτρέψει η εξέλιξη της πανδημίας) πάνω από τα 345-347 δισ. ευρώ.

Αντιλαμβανόμαστε όλοι, ακόμη και οι μη ειδικοί, ότι όσο και αν “μανιπουλαριστεί”, μια έκθεση υποστήριξης της βιωσιμότητας του χρέους, σε κάποιες μελλοντικές συγκυρίες θα είναι δύσκολη έως ακατόρθωτη.

Για τούτο χρειάζεται προσοχή και προγραμματική συμφωνία, εθνικής συναίνεσης, για την ιεράρχηση επιλογών χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Οι δύσκολες συνθήκες στην οικονομία, δικαιολογούν τομείς και κλάδους της οικονομίας να διεκδικήσουν τεκμηριωμένα χρηματοδοτήσεις από το κράτος.

Ο φόβος είναι ότι, μπαίνοντας σε μια εποχή του “δώσε και σε μένα μπάρμπα” διαμορφώνονται πεδία άνθισης του λαϊκισμού, της πλειοδοσίας, και των κομματικά πελατειακών κριτηρίων κατανομής των δαπανών.

Ας αντισταθούμε και να ανοίξουμε δημόσια τις συζητήσεις έτσι ώστε να “φρενάρουμε” κάπως τις ατεκμηρίωτες διεκδικήσεις, αλλά και τις “κάτω από το τραπέζι” συμφωνίες με κλάδους, όπως συνέβη πολλές φορές κατά το παρελθόν…

Επιλέγω χαρακτηριστικές περιπτώσεις που διεκδικούν χρηματοδότηση, όπως αυτές των διαχειριστών τμημάτων των εθνικών οδών λόγω περιορισμού της Ζήτησης (βάσει όρων στις συμβάσεις παραχώρησης) αλλά και των διαχειριστριών εταιρειών αεροδρομίων για αντίστοιχους λόγους.

Και για να μη περιορίσουμε το εύρος θα αναφερθώ σε δυο περιπτώσεις που είδαν σήμερα με ανακοινώσεις τους το φως της δημοσιότητας και αφορούν ειδικές περιπτώσεις όπως το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο της Θεσσαλονίκης, που με επιστολή του προς τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς Οικονομικών και Ανάπτυξης το πόλης, θέτει το ζήτημα διαγραφής υποχρεώσεων και όχι απλώς αναστολής τους για τη νέα χρονιά, παρουσιάζοντας την απόγνωση των χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων της πόλης.

Σύμφωνα με το ΒΕΘ, θα πρέπει να προβλεφθούν ειδικά κονδύλια για τις προαναφερόμενες επιχειρήσεις, τα οποία θα απορροφούνται με πολύ απλές διαδικασίες και κυρίως θα αφορούν επιδοτήσεις και όχι δάνεια, έστω και με ευνοϊκούς όρους. «Κανείς να μη μείνει πίσω», είναι το βασικό μήνυμα του ΒΕΘ...

Την ίδια μέρα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) ο αγαπητός σε εμένα κος Μιχάλης Σακέλλης, σε συνέντευξη τύπου, τόνισε την ανάγκη ανανέωσης του ακτοπλοϊκού στόλου με την συνδρομή τόσο της πολιτείας όσο και της ΕΕ Ο κ. Σακέλλης τεκμηρίωσε το αίτημα με το επιχείρημα, μεταξύ άλλων σημαντικών, ότι η χώρα μας διαθέτει σήμερα 105 ακτοπλοϊκά πλοία που εξυπηρετούν τις ανάγκες των νησιών και τα οποία αποτελούν έναν αξιόλογο στόλο συμβατικών πλοίων και ταχυπλόων, τα οποία προσφέρουν εξαιρετικές υπηρεσίες στα νησιά μας χειμώνα καλοκαίρι και πρέπει να ανανεωθούν, γιατί διαφορετικά θα υπάρχει σημαντική επίπτωση στις υπηρεσίες που προσφέρουν στα νησιά μας…

Δεν είναι της παρούσης να αξιολογήσουμε ή να κρίνουμε στο παρόν σχόλιό μας τα αιτήματα των επί μέρους κλάδων.

Αυτό όμως που πρέπει να γίνει είναι να συμφωνηθούν, σε εθνικό επίπεδο, τα κριτήρια και οι μέθοδοι αξιολόγησης, όπως και μια συμπεφωνημένη ιεράρχηση των επιλογών της χώρας, μιας και είναι δεδομένο ότι ούτε όλες αλλά ούτε όλοι οι κλάδοι θα ικανοποιηθούν…

Είναι η ώρα να σκεφτούμε με τις επιλογές μας αν θέλουμε ή όχι να επιστρέψουμε στην προηγούμενη κανονικότητα της χώρας ή σε κάποια άλλη κανονικότητα.

Προσωπικά δεν θα ήθελα να επιστρέψω σε ένα οικονομικό μοντέλο λειτουργίας της χώρα μας, όπως αυτό μιας εποχής πριν την δεκαετή κρίση χρέους και αυτήν πριν την πανδημία, όπου το κράτος δανείζεται μεγάλα ποσά για να ικανοποιήσει ανάγκες του ασφαλιστικού πέρα από τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, ανάγκες για εξοπλισμούς στρατιωτικές δαπάνες πέρα από τους Μ.Ο. των λοιπών Νατοϊκών άλλων χωρών, να χρηματοδοτήσει κρατικοδίαιτους καπιταλιστές και χαμηλής αποδοτικότητας κρατικές δομές.

Δεν θα ήθελα να αγνοούμε τα πρωτογενή ελλείματα και να κρυβόμαστε από το χρέος της χώρα μας.

Δεν θα ήθελα να παρέχω για διαχείριση σε διεθνή κεφάλαια υποδομές της χώρας, αποκλείοντας τα εθνικά (ιδιαιτέρως τα ασφαλιστικά) από μέρος των συμμετοχών στις συμβάσεις παραχώρησης υποδομών και δικτύων.

Δεν θα ήθελα μια οικονομία όπου περίπου το 1% του πληθυσμού μας να κατέχει το 99% του λειτουργικού πλούτου της χώρας. Δεν θα ήθελα δηλαδή να χτίσουμε ένα μοντέλο όπου η δημοκρατία έχει κίνδυνο αλλοίωσης από την οικονομική κυριαρχία.

Όλο και περισσότερο στη χώρα μας εντοπίζουμε κάποιες πρώτες, αλλά ισχυρές, εκφάνσεις «πλουτοκρατίας», οι οποίες μας θυμίζουν φεουδαρχία…

Με κάποιο τρόπο βιωματικά, αλλά και σε έρευνες, φαίνεται ότι ο πλούτος και η φτώχεια, με κάποιο τρόπον (ας αποτελέσει αντικείμενο μελέτης), κληροδοτούνται στις επόμενες γενιές. Στη χώρα μας και με την στρεβλή συμβολή του ιδιότυπου ελληνικού μοντέλου της “δωρεάν παιδείας”, θεωρητικά όλοι έχουν τη δυνατότητα ανέλιξης. Στην πράξη, όμως, όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, δεν συμβαίνει αυτό και δεν έχουμε τη δυναμική για μια ανοικτή κοινωνία, όπως θα επιθυμούσαμε και σε κάποιο βαθμό ίσχυε μεταπολεμικά και στη χώρα μας.

Ζούμε τη στιγμή που οι προβλέψεις αναιρούνται η μία μετά την άλλη, καθώς η πανδημία και οι επιδράσεις της στην κοινωνία, δεν θα τελειώσει τη στιγμή που θα βρεθεί κάποιο αποτελεσματικό εμβόλιο.

Ας προετοιμαστούμε ως κοινωνία για την επόμενη μέρα, με επιλογές για δίκαιη κατανομή του κόστους και υποστήριξης των παικτών της οικονομίας την επόμενη μέρα χωρίς να κλαδεύουμε το κλαδί του δέντρου που βρισκόμαστε. Αναφερόμαστε στην οικονομία της χώρας μας.

Φοβάμαι... αλλά και ελπίζω...

Δεν μπορεί παρά να μας κάνει να νοιώθουμε καλά η απόφαση του Δικαστηρίου για την χρυσή Αυγή.
Προηγήθηκε μια η πλημμυρίδα εκδηλώσεων, ψηφισμάτων και αναρτήσεων στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, που εξέφρασε ένα λαϊκό μέτωπο απέναντι στην εγκληματική αυτή οργάνωση...

Ξέρουμε όμως ότι πολλές φορές αυτή η αντίδρασή μας ίσως και να "ξεπλένει" ανοχές, ενοχές και ευθύνες μας…
Πάνω από 400.000 πολίτες αυτής της χώρας "λέρωσαν" τα χέρια τους ψηφίζοντας Χρυσή Αυγή… Δεν ήταν ότι δεν ήξεραν…Την ψήφισαν ξανά και μετά τη δολοφονία του Παύλου…
Η ακατανόητη ανοχή στις “πλατείες των αγανακτισμένων”, που έδωσαν αφορμή σε κριτικές για “φαιοκόκκινη” σύμπλευση, έδειξε τα αδύναμα πολιτικά αντανακλαστικά απέναντι στον λαϊκισμό και όχι μόνο…
Στην πλειοψηφία τους τα μεγάλα ΜΜΕ δεν ανταποκρίθηκαν στο δημοκρατικό τους ρόλο και δεν επέδειξαν τα απαιτούμενα αντανακλαστικά… Ευτυχώς όχι όλα και όχι όλοι οι εργαζόμενοι σε αυτά…
Για αυτό φοβάμαι και δεν μπορώ να νοιώσουμε μαζί, την όποια δικαίωση παρά την ιστορική αυτή απόφαση, απόφαση ανακούφισης, που εκδόθηκε για τις εγκληματικές πράξεις της συγκεκριμένης οργάνωσης (προσοχή μόνο για αυτές, κατά το ελληνικό δίκαιο και όχι για τις ιδέες της)…
Όσο υπάρχουν τόσοι κάτοικοι αυτής της χώρας, που χωρίς να κάνουν στοιχειωδώς την αυτοκριτική τους παραδεχόμενοι το λάθος τους, μιας και η Δημοκρατία μας είναι ανεκτική και θα συγχωρήσει, τότε αυτοί/ες όλοι/ες θα μοιάζουν σαν τα τρωκτικά που προσπαθούν τα σκάψουν νέα λαγούμια για να ξαναβγούν στην πρώτη ευκαιρία…

Όσο δεν υπάρχει σχεδιασμός εκδημοκρατισμού των σωμάτων ασφαλείας και άλλων στρατιωτικών δομών, όπου ανέβαζαν στα υψηλότερα επίπεδα τα εκλογικά ποσοστά της Χ.Α. στα εκλογικά κέντρα που εψήφιζαν οι συγκεκριμένοι αστυνομικοί, στρατιωτικοί κλπ υπάλληλοι, εργαζόμενοι. Μέριμνα και σχεδιασμός από την πολιτική ηγεσία των εν λόγω υπουργείων...

Για αυτούς τους λόγους κάτι με κάνει να παραφράζω τον Μεγάλο, για εμάς, Μανώλη Αναγνωστάκη…

Φοβάμαι
τους ανθρώπους που τόσα χρόνια
έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι
και μια ωραία πρωία –μεσούντος κάποιου Οκτωβρίου–
βγήκαν φωνάζοντας
«καταδίκη στην Χρυσή Αυγή».

Προφανώς και υπήρξαν πολλοί που πρόταξαν το στήθος τους (φυσικά και εννοιολογικά) και δεν φοβήθηκαν. Ο κος Μανιός Ν., ο κος Πύρρος Δήμας, ο κος Ξυδάκης Ν. κλπ. κλπ. Ακόμη και ο άλλος κος Δήμας, υποψήφιος Πρόεδρος, κάποια στιγμή εκείνης της περιόδου, της Ελληνικής Δημοκρατίας, δήλωσε πως δεν θέλει να εκλεγεί με την ψήφο της Χ.Α. (ανεξαρτήτως των ποσοτικών δεδομένων και μόνον η δήλωση αυτή είχε τη δική της αξία). Όλοι αυτοί/ες και άλλοι ανοιξαν τον δρόμο...
Να αναγνωρίσουμε όμως ιδιαιτέρως την πολιτική παρρησία, στο θέμα, του τότε Δημάρχου Αθηνών κου Καμίνη και του τότε Υπουργού Δικαιοσύνης κου Νίκου Δένδια…
Περπάτησαν και οι δυο τους, τους πρώτους εκείνους μήνες, μια διαδρομή πολιτικής μοναξιάς… Ήταν όταν πρόταξαν το νόμο, απέναντι στην Χ.Α….
Ο κος Καμίνης, όταν όλα τα σκίαζε η φοβέρα, είχε την τόλμη να αποχωρεί επιδεικτικά από την αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου, όταν έπαιρνε το λόγο ο, τότε δημοτικό σύμβουλος και σημερινός υπόδικος, Κασιδιάρης.
Για όλα αυτά και φοβάμαι αλλά και ελπίζω…
Ελπίζω ότι ανεξάρτητα από την ιστορική αυτή απόφαση του δικαστηρίου, η Χρυσή Αυγή στην συνείδηση του ελληνικού, επαναλαμβάνω ότι ελπίζω, πως έχει καταχωρηθεί ως φασιστική εγκληματική οργάνωση...

Το πολιτικό κενό στη χώρα και οι ευθύνες της κοινωνίας των Πολιτών.

 Η προοδευτική Αριστερά, που σφράγισε την μεταπολεμική ιστορία και πρόοδο των κοινωνιών, αυτήν που η γενιά μου γνώρισε από τα χρόνια της νιότης της, ήταν και αποτελούσε τμήμα πολιτικής συλλογικότητας, που στόχευε σε ριζοσπαστικές αλλαγές και εκσυγχρονισμό της κοινωνίας, στα πλαίσια της αστικής Δημοκρατίας δυτικού τύπου και της διεθνούς έννομης τάξης...

Δεν ήταν μια "μοναχική υπόθεση", αλλά απασχολούσε την πλειοψηφία των πλέον μορφωμένων ατόμων των κοινωνιών μας… Για αυτό και σφράγισε τις μεταπολεμικές εξελίξεις...

Δραστηριοποιήθηκε ως αρωγός στις προσπάθειες δημοκρατικής διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης και υποστήριξης των αδύναμων οικονομικών κατηγοριών πολιτών, στις "παρούσες", κάθε φορά, συνθήκες...

Σε αυτές τις διαδρομές συναντιόμαστε δημιουργικά, άλλες φορές με την "άλλη Αριστερά" και άλλες φορές με την φιλελεύθερη Δεξιά. Ακόμη και συναντήσεις με το σύνολο των δυνάμεων του συνταγματικού τόξου ήταν επιβεβλημένες (αναπτύχθηκαν δράσεις και πρέπει να συνεχιστεί όπου χρειαστεί) όταν οι συνθήκες το απαιτούσαν (εθνικοί λόγοι, μέτωπο στο φασισμό, το ναζισμό, το ρατσισμό κλπ.).

Αυτή η συνθετική δύναμη και δυναμική, υπολείπεται των αναγκών, στις σημερινές συνθήκες, της χώρας μας...

Οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας, εξελίσσονται ως "αδύναμες", πρώτα και κύρια λόγω ακριβώς της απουσίας της "ηθικής τους νομιμοποίησης" από αυτήν την δύναμη πολιτικής παρέμβασης και κουλτούρας ηθικής και δράσης...

Αυτό δεν είναι ευθύνη μόνον των όποιων ηγετών του χώρου ή των κομμάτων του…

Είναι πρωτίστως ευθύνη της κοινωνίας των Πολιτών…

Το τέλος της Ιστορίας, ο Θατσερισμός και η ιδιωτικοποίηση των βρετανικών σιδηροδρόμων…

Βλέπουμε στις μέρες μας, 30 χρόνια μετά, την εκδίκηση μιας ιστορικής ανορθολογικότητας.

Στα πλαίσια της ηγεμονίας του μονεταρισμού ξεκίνησε τότε και συνεχίζεται δυστυχώς σε κάποιες χώρες, ετεροπροσδιορισμένα με τη σχετική χρονοκαθυστέρηση, η επιλογή-θεραπεία προς οποιοδήποτε οικονομικό πρόβλημα, αυτή των ιδιωτικοποιήσεων.

Ιδιαίτερη αντίσταση στη διεθνή βιβλιογραφία, θα δούμε ότι εκφράστηκε για τους τομείς των δικτύων υποδομών και το τρόπο και τους κινδύνους διαχείρισης, συντήρησης και ανάπτυξής τους.

Η πρωτοστάτης Βρετανία ιδιωτικοποίησε τους σιδηροδρόμους της τη δεκαετία του 1990, υπό την συντηρητική κυβέρνηση του Τζον Μέιτζορ.

Σήμερα το σύνολο των Βρετανών, με πρώτη την ίδια την κυβέρνησή τους, αξιολογούν τα αποτελέσματα της τριακονταετίας ως καταστροφικά για τις σιδηροδρομικές μεταφορές στη χώρα τους. Επισημαίνουν τις δαπάνες, τις καθυστερήσεις και τα προβλήματα που συνδέονται με τον καταμερισμό της εκμετάλλευσης από πλήθος ιδιωτικών εταιριών.

“…Το μοντέλο ιδιωτικοποιήσεων που υιοθετήθηκε πριν από 30 χρόνια … έχει αποδείξει ότι δεν λειτουργεί πλέον…”, ανέφερε σε δήλωση του ο υπουργός Μεταφορών Γκραντ Σάπς.

Τώρα που η Ζήτηση, λόγω της πανδημίας, περιορίζεται οι ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν θέλουν και σωστά, να αναλάβουν το κόστος λειτουργίας και συντήρησης των σιδηροδρομικών γραμμών.

Η Βρετανία λοιπόν επέκτεινε την κρατική υποστήριξη για να διατηρήσει ενεργό το σιδηροδρομικό της δίκτυο, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, παρέχοντας πριν από την αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του συστήματος, προσωρινές συμβάσεις σε λιγότερο επικερδείς ιδιωτικές σιδηροδρομικές εταιρείες. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι δαπάνες έφτασαν περίπου τις 3,5 δισεκατομμύρια λίρες (4,53 δισεκατομμύρια δολάρια) για την επιδότηση των σιδηροδρόμων τους τελευταίους έξι μήνες σύμφωνα με εκτιμήσεις.

Η κυβέρνηση της Βρετανίας απέφυγε την επάνοδο στην πλήρη εθνικοποίηση, αλλά δήλωσε ότι θα υιοθετήσει τελικά ένα νέο μοντέλο για την αντικατάσταση ενός δυσλειτουργικού συστήματος franchise, που είχε οδηγήσει στη κατάρρευση ορισμένων υπηρεσιών ακόμη και πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, με πολύ υψηλές τιμές και υπερπλήρωση των τρένων.

Το υπουργείο Μεταφορών της Βρετανίας αποσύρει από τις ιδιωτικές εταιρείες την εκμετάλλευση συγκεκριμένων γραμμών οι οποίες περνούν στη διαχείριση ΞΑΝΑ του δημοσίου.

Είναι μια επανάληψη πρόσφατης απανακρατικοποίησης σιδηροδρομικού δικτύου σε διάστημα δύο ετών για μια συντηρητική κυβέρνηση, έπειτα από αυτήν των γραμμών στην ανατολική Αγγλία το 2018 με τη λήξη της σύμβασης εκμετάλλευσης της Virgin Trains East Coast.

Η επιστροφή αυτή στο δημόσιο συνιστά μια πολιτική κίνηση για τον πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος δεν έκρυψε την πρόθεσή του να αυξήσει τις δημόσιες δαπάνες στις μη προνομιούχες περιοχές και παλιά προπύργια των Εργατικών.

Ενδιαφέρον έχει η πρόσφατη ανακοίνωση της ιδίας της ιδιωτικής εταιρείας Arriva, η οποία αναφέρει ότι "κατανοεί" την απόφαση της κυβέρνησης, αποδίδοντας τα προβλήματα των γραμμών αυτών σε "εξωτερικούς παράγοντες" όπως οι απαρχαιωμένες υποδομές και οι απεργίες...

Δείχνει ότι στους δύσκολους καιρούς ο ιδιωτικός τομέας δεν θα αναλάβει (και σωστά δεδομένου ότι είναι στη φύση του) το κόστος λειτουργίας υπηρεσιών που ακουμπούν τα χαρακτηριστικά των “δημόσιων” αγαθών, όπως προσδιορίζονται από τη θεωρία των “δημόσιων οικονομικών”. Τα δίκτυα υποδομών φαίνεται ότι διαθέτουν, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο, χαρακτηριστικά “δημόσιου” αλλά και “ιδιωτικού” αγαθού. Είναι δηλαδή αγαθά ιδιότυπα (μεικτά- merit goods). Εφόσον αποδεχθούμε αυτή την προσέγγιση, είναι ανορθολογική όποια επιλογή αποκλειστικής διαχείρισης από το κράτος των υπηρεσιών παραγωγής των συγκεκριμένων υπηρεσιών, εφόσον υπάρχει ενδιαφέρον από τον Ιδιωτικό τομέα. Όπως αντιστοίχως, επειδή υπάρχει ενδιαφέρον από τον Ιδιωτικό τομέα, είναι ανορθολογικό να υπάρξει πλήρης αποχώρηση του κράτους από τις επιχειρηματικές αυτές δομές.

Η συνύπαρξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στους συγκεκριμένους τομείς, με κατανομή ρίσκου και ωφελειών μεταξύ τους, αναθέτοντας ως επί το πλείστον ρυθμιστικό ρόλο στο δημόσιο και διαχειριστικό στον ιδιωτικό τομέα, φαίνεται να είναι η βέλτιστη λύση.