Να συνεχίσουμε να ανησυχούμε: Και η περίοδος απο-επένδυσης συνεχίζεται και οι "αδικίες" επεκτείνονται...

Άλλο επιθυμίες και άλλο πραγματικότητα...

Σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να είμαστε ήσυχοι ότι πάμε στην εποχή του τέλους της κρίσης...

Ούτε ο αρνητισμός των αντιπολιτευομένων ούτε ο εφησυχασμός πολλών εκ των κυβερνώντων...

Η περίοδο απο-επένδυσης στη χώρα μας συνεχίζεται από το 2005 και μετά, με ιδιαίτερη ένταση τα τελευταία χρόνια... Λάθος όσοι βαπτίζουν τις όποιες εξαγορές ως επενδυτικές ανάσες. Αυτές είναι εξαγορές δεδομένων επενδύσεων. Δεν τις υποτιμούμε. Γνωρίζουμε: η οικονομία είναι κλίμα.

Όσο αυτό το κράτος διαθέτει τέτοια Δικαιοσύνη, ανορθολογικά δομημένη και κορπορατίστικα διαρθρωμένη, με καθυστερήσεις και ολιγωρίες, κανείς δεν νοιώθει ασφάλεια για επενδύσεις...Όσο μιλούμε για καινοτομία και όχι δεν προσπαθούμε κάτι για αυτό αλλά υπονομεύουμε και θεσμούς όπως τα Παν/μια που κάτι επιχειρούν... 

Όσο την ασφάλεια της εργασίας και του επιπέδου των μισθών την απολαμβάνουν μόνον ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων (διασφάλιση μόνον για το προσωπικό της Δικαιοσύνης και των ένστολων τμημάτων του κράτους), τόσο ασθενής θα εξελίσσεται η Δημοκρατία μας και θα "νοσεί" η κοινωνική δικαιοσύνη, με όλα τα επακόλουθα των αντιδράσεων των θιγομένων... 

Ο μύθος για το κόστος εργασίας έχει αποδειχθεί πως επικράτησε από άγνοια των ιδιοτυπιών της ελληνικής οικονομίας, την λειτουργία ισχυρών και άρα αποδοτικών lobbies και την ηγεμονία απλουστευτικών έως ανόητων ιδεοληψιών για τον ρόλο του κράτους και του ιδιωτικού τομέα στην αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας μας.

Στη χώρα μας ακόμη δεν έχουμε αντιληφθεί την προστιθέμενη αξία από την δυνατότητα συνύπαρξης, συνεργασίας και ανταγωνισμού, στο εσωτερικό τομέων της οικονομίας, ιδιωτικών και δημόσιων συμφερόντων και ιδιοκτησίας, επιχειρήσεων. 

Το σύγχρονο κράτος, όχι μόνο δεν μειώνεται αλλά, μπορεί να διευρύνει τις δραστηριότητές του, αφήνοντας άλλες παραδοσιακές στον Ιδιωτικό Τομέα. Δραστηριότητες στο ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ του ρόλο, που δεν έχει αναλάβει στη χώρα μας, δημιουργώντας ασάφεια από τη θεσμική αποθωράκιση των όποιων επενδυτών δια μέσω της έλλειψης και ισχύος των κανόνων του παιχνιδιού... (Δίνοντας, από υποχρέωση σε διεθνείς συμβάσεις, αυτό το ρόλο να το διεκπεραιώσει ως "ρουτίνα" και υπηρεσιακά η Δικαιοσύνη και τα στρατιωτικά σώματα, όπως αυτό της Αστυνομίας και του Λιμενικού...)

Αποτέλεσμα; Ασάφεια όχι μόνο στις ιδεολογικοπολιτικές κατευθύνσεις και επιλογές, αλλά και αδυναμία διερεύνησης όσων και όποιων εναλλακτικών εθνικών στρατηγικών μπορούν να υπάρξουν...

Προχωρούμε για τη Δημοκρατική Παράταξη, χωρίς κανέναν αποκλεισμό. Με όσους/ες θέλουν.

Όλοι/ες, όσοι θεωρούν ότι σκέπτονται μέσα στα πλαίσια του Δημοκρατικού Σοσιαλισμού, δικαιούνται και οφείλουν προφανώς να διατυπώνουν τις απόψεις τους για το μέλλον της χώρας και τη λειτουργία της Δημοκρατίας εντός αυτής. Ακόμη και η άγνοια ή και η αγνόηση του πολιτικού πλαισίου που κινείται η χώρα μπορεί να “συγχωρηθεί”, εφόσον δεν προκαλεί “ανήκεστο βλάβη”… Υπάρχει συσσωρευμένη πίκρα, ματαιότητα και “μύθοι” που μαζί με τις συνειδητές ή μη παρεξηγήσεις δημιουργούν εκρηκτικό μείγμα αμηχανίας στην ανεκτική κοινότητα της “κεντροαριστεράς “…   Το μήνυμα πρέπει να είναι πως θα τους περιμένουμε όλους/ες, όσους θελήσουν, μέχρι την τελευταία στιγμή...

Δεν νομίζω πως απασχολεί κανένα/μια με το αν θέλουν οι πρώην ή οι νυν μια επιστροφή σε ένα ένδοξο παρελθόν… Ενδιαφερόμαστε και μας απασχολεί η διατύπωση τωναπόψεων και των διαφορών επί της “Στρατηγικής” για τη χώρα… και εκεί δεν διακρίνουμε να έχουν κατατεθεί με δημόσιο τρόπο, σοβαρές αποκλείσεις… Εντοπίζουμε όμως ιδιαίτερες εντάσεις στο ενδοπαραταξιακό- ενδοκομματικό πεδίο!..

Πόσοι/ες πόσες αλήθεια νοιάζονται να ασχοληθούν με εσωκομματικές διενέξεις και διεκδικήσεις; Δεν διακρίνω κανένα/μια, στο δικό μου περίγυρο (οικογενειακό, κοινωνικό, επιστημονικό και επαγγελματικό), που να νοιάζεται για να ασχοληθεί με τέτοια θέματα… Μικρός είναι πλέον αυτός ο χώρος και πρέπει να προστατευθεί για Εθνικούς τουλάχιστον και όχι μόνον, λόγους… Ο ρόλος του Βενιζέλου, της Γεννηματά, της Διαμανταπούλου, του Θεωδωράκη, του Κουβέλη, του Λοβέρδου, του Λυκούδη, του Παπανδρέου, του Σημίτη, του Φλωρίδη, του Χρυσοχοϊδη, του/της… (όλους με αλφαβητική σειρά), έχει αξία να συζητηθεί μετά... όταν δούμε πως στα σίγουρα σώθηκε η Πατρίδα και έτσι να επιδιώξουμε για να σώσουμε και την παρτίδα… Τότε θα οριστικοποιηθεί και η επιλογή ποιοι θα μείνουν και ποιοι θα “αποσυρθούν”… Όσοι επιλέγουν έναν εμφύλιο εντός του καθημαγμένου χώρου του άλλοτε κραταιού ΠΑΣΟΚ,  “σκυλεύοντας επί πτωμάτων”,  διεκδικώντας την κατοχή ενός “πουκάμισου αδειανού”, να μείνουν μόνοι τους…  Δεν μας αφορά αυτός ο πόλεμος. Δεν είναι η μάχη που επιλέγουμε να δώσουμε. Δεν γίνεται μάλιστα κατανοητή και αποδεκτή η επιλογή αυτών που την ξεκινούν... Δεν συγχωρούνται να αγνοούν την σημασία της ανάγκης συγκρότησης του χώρου της «κεντροαριστεράς» στην Ελλάδα. Απαραίτητη προϋπόθεση για να αναμετρηθεί η χώρα με τον δεξιό και αριστερό λαϊκισμό, από θέσεις εθνικής ευθύνης…

Πρέπει λοιπόν να βρεθούμε όλοι μαζί. Όσοι/ες θέλουν. Για όσους ακολουθήσουν άλλους, δικούς τους, δρόμους δεν μπορούμε παρά να τους σεβαστούμε. Τον σεβασμό σε μας θα τον κατακτήσουμε με κόπο, υπομονή και προσπάθεια. Ο λαός στο τέλος της ημέρα, εφόσον δει τα αποτελέσματα, θα μπορέσει να αξιολογήσει...

"Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι", του Μ. Χατζηδάκη

Τον Φεβρουάριο του 1993, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του, ο Χατζιδάκις δημοσίευσε στην Ελευθεροτυπία ένα προφητικό κείμενο με τίτλο «Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι» όπου με μοναδική διαύγεια προέβλεψε την έλευση του νεοναζισμού και της Χρυσής Αυγής και τους λόγους που θα μας οδηγούσαν αργά ή γρήγορα εκεί... 

«Ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυμένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενισχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του.

Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια. Όμως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των κομμάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική «παράδοση» η πεποίθηση πως τα κτήνη, με κατάλληλη τακτική και αντιμετώπιση, καθοδηγούνται, τιθασεύονται.

Ενώ τα πουλιά... Για τα πουλιά, μόνον οι δολοφόνοι, οι άθλιοι κυνηγοί αρμόζουν, με τις «ευγενικές παντός έθνους παραδόσεις». Κι είναι φορές που το κτήνος πολλαπλασιαζόμενο κάτω από συγκυρίες και με τη μορφή «λαϊκών αιτημάτων και διεκδικήσεων» σχηματίζει φαινόμενα λοιμώδους νόσου που προσβάλλει μεγάλες ανθρώπινες μάζες και επιβάλλει θανατηφόρες επιδημίες.

Πρόσφατη περίπτωση ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Μόνο που ο πόλεμος αυτός μας δημιούργησε για ένα διάστημα μιαν αρκετά μεγάλη πλάνη, μιαν ψευδαίσθηση. Πιστέψαμε όλοι μας πως σ' αυτό τον πόλεμο η Δημοκρατία πολέμησε το φασισμό και τον νίκησε. Σκεφθείτε: η «Δημοκρατία», εμείς με τον Μεταξά κυβερνήτη και σύμμαχο τον Στάλιν, πολεμήσαμε το ναζισμό, σαν ιδεολογία άσχετη από μας τους ίδιους. Και τον... νικήσαμε. Τι ουτοπία και τι θράσος. Αγνοώντας πως απαλλασσόμενοι από την ευθύνη του κτηνώδους μέρους του εαυτού μας και τοποθετώντας το σε μια άλλη εθνότητα υποταγμένη ολοκληρωτικά σ' αυτό, δεν νικούσαμε κανένα φασισμό αλλά απλώς μιαν άλλη εθνότητα επικίνδυνη που επιθυμούσε να μας υποτάξει.

Ένας πόλεμος σαν τόσους άλλους από επικίνδυνους ανόητους σε άλλους ανόητους, περιστασιακά ακίνδυνους. Και φυσικά όλα τα περί «Ελευθερίας», «Δημοκρατίας», και «λίκνων πνευματικών και μη», για τις απαίδευτες στήλες των εφημερίδων και τους αφελείς αναγνώστες. Ποτέ δεν θα νικήσει η Ελευθερία, αφού τη στηρίζουν και τη μεταφέρουν άνθρωποι, που εννοούν να μεταβιβάζουν τις δικές τους ευθύνες στους άλλους.

(Κάτι σαν την ηθική των γερόντων χριστιανών. Το καλό και το κακό έξω από μας. Στον Χριστό και τον διάβολο. Κι ένας Θεός που συγχωρεί τις αδυναμίες μας εφόσον κι όταν τον θυμηθούμε μες στην ανευθυνότητα του βίου μας. Επιδιώκοντας πάντα να εξασφαλίσουμε τη μετά θάνατον εξακολουθητική παρουσία μας. Αδυνατώντας να συλλάβουμε την έννοια της απουσίας μας. Το ότι μπορεί να υπάρχει ο κόσμος δίχως εμάς και δίχως τον Καντιώτη τον Φλωρίνης).

Δεν θέλω να επεκταθώ. Φοβάμαι πως δεν έχω τα εφόδια για μια θεωρητική ανάπτυξη, ούτε την κατάλληλη γλώσσα για τις απαιτήσεις του όλου θέματος. Όμως το θέμα με καίει. Και πριν πολλά χρόνια επιχείρησα να το αποσαφηνίσω μέσα μου. Σήμερα ξέρω πως διέβλεπα με την ευαισθησία μου τις εξελίξεις και την επανεμφάνιση του τέρατος. Και δεν εννοούσα να συνηθίσω την ολοένα αυξανόμενη παρουσία του. Πάντα εννοώ να τρομάζω.

Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι. Οι μισητοί δολοφόνοι, που βρίσκουν όμως κατανόηση από τις διωκτικές αρχές λόγω μιας περίεργης αλλά όχι και ανεξήγητης συγγενικής ομοιότητος. Που τους έχουν συνηθίσει οι αρχές και οι κυβερνήσεις σαν μια πολιτική προέκτασή τους ή σαν μια επιτρεπτή αντίθεση, δίχως ιδιαίτερη σημασία που να προκαλεί ανησυχία. (Τελευταία διάβασα πως στην Πάτρα, απέναντι στο αστυνομικό τμήμα άνοιξε τα γραφεία του ένα νεοναζιστικό κόμμα. Καμιά ανησυχία ούτε για τους φασίστες, ούτε για τους αστυνομικούς. Ούτε φυσικά για τους περιοίκους).

Ο εθνικισμός είναι κι αυτός νεοναζισμός. Τα κουρεμένα κεφάλια των στρατιωτών, έστω και παρά τη θέλησή τους, ευνοούν την έξοδο της σκέψης και της κρίσης, ώστε να υποτάσσονται και να γίνονται κατάλληλοι για την αποδοχή διαταγών και κατευθύνσεων προς κάποιο θάνατο. Δικόν τους ή των άλλων. Η εμπειρία μου διδάσκει πως η αληθινή σκέψη, ο προβληματισμός οφείλει κάπου να σταματά. Δεν συμφέρει. Γι' αυτό και σταματώ. Ο ερασιτεχνισμός μου στην επικέντρωση κι ανάπτυξη του θέματος κινδυνεύει να γίνει ευάλωτος από τους εχθρούς. Όμως οφείλω να διακηρύξω το πάθος μου για μια πραγματική κι απρόσκοπτη ανθρώπινη ελευθερία.

Ο φασισμός στις μέρες μας φανερώνεται με δυο μορφές. Ή προκλητικός, με το πρόσχημα αντιδράσεως σε πολιτικά ή κοινωνικά γεγονότα που δεν ευνοούν την περίπτωσή τους ή παθητικός μες στον οποίο κυριαρχεί ο φόβος για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Ανοχή και παθητικότητα λοιπόν. Κι έτσι εδραιώνεται η πρόκληση. Με την ανοχή των πολλών. Προτιμότερο αργός και σιωπηλός θάνατος από την αντίδραση του ζωντανού και ευαίσθητου οργανισμού που περιέχουμε.

Το φάντασμα του κτήνους παρουσιάζεται ιδιαιτέρως έντονα στους νέους. Εκεί επιδρά και το marketing. Η επιρροή από τα Μ.Μ.Ε. ενός τρόπου ζωής που ευνοεί το εμπόριο. Κι όπως η εμπορία ναρκωτικών ευνοεί τη διάδοσή τους στους νέους, έτσι και η μουσική, οι ιδέες, ο χορός και όσα σχετίζονται με τον τρόπο ζωής τους έχουν δημιουργήσει βιομηχανία και τεράστια κι αφάνταστα οικονομικά ενδιαφέρονται.

Και μη βρίσκοντας αντίσταση από μια στέρεη παιδεία όλα αυτά δημιουργούν ένα κατάλληλο έδαφος για να ανθίσει ο εγωκεντρισμός η εγωπάθεια, η κενότητα και φυσικά κάθε κτηνώδες ένστιχτο στο εσωτερικό τους. Προσέξτε το χορό τους με τις ομοιόμορφες στρατιωτικές κινήσεις, μακρά από κάθε διάθεση επαφής και επικοινωνίας. Το τραγούδι τους με τις συνθηματικές επαναλαμβανόμενες λέξεις, η απουσία του βιβλίου και της σκέψης από τη συμπεριφορά τους και ο στόχος για μια άνετη σταδιοδρομία κέρδους και εύκολης επιτυχίας.

Βιώνουμε μέρα με τη μέρα περισσότερο το τμήμα του εαυτού μας – που ή φοβάται ή δεν σκέφτεται, επιδιώκοντας όσο γίνεται περισσότερα οφέλη. Ώσπου να βρεθεί ο κατάλληλος «αρχηγός» που θα ηγηθεί αυτό το κατάπτυστο περιεχόμενό μας. Και τότε θα 'ναι αργά για ν' αντιδράσουμε. Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς – όπως στη γνωστή παράσταση του Πιραντέλο. Είμαστε εσείς, εμείς και τα παιδιά μας. Δεχόμαστε να 'μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια.

Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή. Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος.»

Πηγή: Το κείμενο αυτό είχε διανεμηθεί σε πρόγραμμα αντιναζιστικής συναυλίας που είχε δώσει η Ορχήστρα των Χρωμάτων με έργα Βάιλ, Λίστ και Μπάρτοκ.

"Νεοφιλελεύθερα" μπασίματα με φιλελεύθερο προσωπείο…

Με αφορμή την Κυβερνητική κρίση και τις πολιτικές για την ΕΡΤ.

Πάντα αναρωτιόμουν πως είναι δυνατόν,τόσοι και τέτοιας ποιότητας άνθρωποι, στο φιλελεύθερο χώρο, να μην έχουν καταφέρει, στη χώρα μας να συγκροτήσουν το πολιτικό υποκείμενο που θα τους επιτρέπει την προσαρμογή σε πολιτικό πρόγραμμα του ιδεολογικοπολιτικού τους προτάγματος.

Παρακολουθώντας το τελευταίο διάστημα τις ζυμώσεις και εξελίξεις το φιλελεύθερο χώρο γενικότερα και ειδικότερα τις συνεδριακές διαδικασίες της Δράσης, μου είχε δημιουργηθεί η πεποίθηση πως, μέσα από μια επίπονη κυοφορία, κάτι καλό μπορεί να βγει για το πολιτικό σύστημα στη χώρα μας, αλλά και τις ιδέες του φιλελευθερισμού.

Η πληθώρα όμως των «δημόσιων» εκφράσεων και ιδιαιτέρως αυτών στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης οι οποίες δεν απαιτούν εμπεριστατωμένες αναλύσεις, βοήθησε να διακρίνουμε από ποια θέση παρεμβαίνει κανείς για να διαμορφώσει τις προτάσεις του ή να κρίνει τις πολιτικές των άλλων.

Αναδείχθηκε για μια ακόμη φορά το"απύθμενο μίσος" που έχουν πολλοί, που καμώνονται τους φιλελεύθερους,απέναντι στο «δημόσιο». Με αφορμή υπαρκτές αδυναμίες του κράτους, ενοχοποιούν“οριζόντια” κάθε τι το δημόσιο. Δεν αναγνωρίζουν τις σύγχρονες ανάγκες και συζητήσεις για ένα «διαφορετικό κράτος» στη χώρα μας, αλλά παραμένουν,σκιαμαχώντας, στην ξεπερασμένη αντίθεση μεταξύ του «περισσότερο κράτους» και στο όσο το δυνατόν «λιγότερο κράτος». Έτσι όμως αγνοούν την ολοένα αυξανόμενη σημασία του ρυθμιστικού ρόλου του κράτους.

Εδώ είναι που γίνεται εμφανής η διάκριση μεταξύ “φιλελευθερισμού” και “νεοφιλελευθερισμού”.

Αν η προσέγγιση τους εμπεριείχε τέτοια στοιχεία προβληματισμού, θα ανακάλυπταν ότι η πρόκληση για μια επιχείρηση,ιδιαίτερα όταν αυτή παράγει δημόσια αγαθά, είναι να αλλάξει ενόσω λειτουργεί. Η στέρηση ενός δημόσιου αγαθού από τους πολίτες υποβαθμίζει τη ζωή τους,απαξιώνει την επιχείρηση και δεν ευνοεί, φυσικά, τον ανταγωνισμό. Αν θέλεις να αναδιοργανώσεις π.χ. τη ΔΕΗ δεν αφήνεις το κόσμο χωρίς ρεύμα...

Η μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις, που έχει πραγματικά ανάγκη η χώρα μας, ιδιαιτέρως σε περιπτώσεις όπως αυτήν της ΕΡΤ,χρειάζονται όραμα, προεργασία, σχεδιασμό και ηγέτες να εμπνέουν εμπιστοσύνη. Το κλείσιμο είναι μια απλοϊκή προσέγγιση, σχεδιασμένη σε εργαστήρια εκτός κοινωνικών δεδομένων και συνθηκών.

Η περίπτωση αυτή αναδεικνύει, νομίζω με επάρκεια, γιατί ο «φιλελευθερισμός» στη χώρα μας δεν κατάφερε να συσπειρώσει την «κρίσιμη μάζα» των πολιτών που θα τον καθιστούσαν υπαρκτή και τελικά χρήσιμη δύναμη για τη κοινωνία μας. Πίσω από τους φιλελεύθερους «κρύβονται» οι μουτζαχεντίν του νεοφιλελευθερισμού, που νοιώθουν άβολα στην ΝΔ, εκτός των άλλων και λόγω του παραδοσιακού κρατισμού της. Απλώς όμως δεν είναι ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΙ. Χρησιμοποιούν την ΔΡΑΣΗ και πολλούς, τελικά, από τους φίλους μου που, εκτιμώ, και με την παρουσία τους κοσμούν το χώρο αυτό.
Στην περίπτωση όμως της ΕΡΤ επιβεβαιώθηκε η ρήση πως « ... ήθελε να κρυφτεί αλλά η χαρά δεν την αφήνει...».

ΤΑΙΠΕΔ και Λιμάνια: «Ωδινεν όρος και έτεκε μυν»

Για την ολοκλήρωση του περίφημου «σχεδίου Ποσειδών» ακούμε από το Υπουργείο, το σχετικό με τη Ναυτιλία, εδώ και καιρό. Το Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων και οι έξι σύμβουλοί του είχαν λάβει απανωτές παρατάσεις για να παρουσιάσουν την περιβόητη μελέτη τους... 

Το Σχέδιο για την αξιοποίηση των λιμανιών το περιμένουμε εδώ και ένα (1) ολόκληρο χρόνο! Το περίμεναν στην τρόικα και στο Μέγαρο Μαξίμου, με βάση την τελευταία παράταση, από τα τέλη Φεβρουαρίου. Μάλιστα εκδόθηκε ανακοίνωση του ΤΑΙΠΕΔ στις 28 Φεβρουαρίου  (κατ’ εντολή του ιδίου του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά), προκειμένου να κατευνάσει την τρόικα η οποία περίμενε εκείνη την ημέρα το τελικό σχέδιο!

Τελικά μετά από τη χρονοβόρο αυτή προσπάθεια(!) παρεδόθη προ ημερών ένα κείμενο 13 σελίδων, το οποίο απλώς περιγράφει τα θετικά και τα αρνητικά της πώλησης ποσοστού και της πολυετούς παραχώρησης!!!

 Όσο και να είναι δικαιολογημένο κάποιος να τρίβει τα μάτια του με το απίθανο αυτό το αποτέλεσμα, δεν περιορίζεται η ευθύνη για όσους ανέθεσαν στο ΤΑΙΠΕΔ (!) την αρμοδιότητα να εκπονήσει επιχειρησιακό πρόγραμμα για την εθνική λιμενική οικονομία…

Οι αρμόδιοι Υπουργοί και τα στελέχη της Τρόικας έχουν ευθύνη.

Προφανώς, και εις βάρος της οικονομίας της χώρας, δεν θα έχουν την δυνατότητα να “αξιοποιήσουν” ιδέες, αφού, θα διαπιστώσουν πως, σε καμία από τις 13 σελίδες, δεν περιλαμβάνονται συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς πρέπει να αξιοποιηθούν ο ΟΛΠ, ο ΟΛΘ και άλλα δέκα μεγάλα λιμάνια της χώρας που λειτουργούν με τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας… 

Να θυμηθούμε πως οι μαθητευόμενοι μάγοι του ΤΑΙΠΕΔ, για τη λειτουργία της σύγχρονης λιμενικής βιομηχανίας, είχαν αρχίσει μεθοδευμένα να διοχετεύουν ιδέες για λύσεις τύπου “Master Concession”,  δηλαδή την ενιαία παραχώρηση κάθε λιμένα. Σε εκείνο το λακωνικό δελτίο τύπου η διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ υποστήριζε πως εξετάζονται μόνον δύο εναλλακτικές περιπτώσεις για την αξιοποίηση των λιμανιών:  Πρώτον, η παραχώρηση των επιμέρους δραστηριοτήτων του λιμένα με συμβάσεις που θα εξασφαλίζουν την πραγματοποίηση επενδύσεων και την παροχή υψηλού επίπεδου υπηρεσιών.  Δεύτερον, «η ενιαία παραχώρηση του συνόλου των δραστηριοτήτων του λιμένα (Master Concession), μέσω πώλησης πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της Α.Ε. και παράλληλη επαναδιαπραγμάτευση της υφιστάμενης σύμβασης παραχώρησης του λιμένα μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Α.Ε., προκειμένου να εναρμονιστεί με τις σύγχρονες διεθνείς πρακτικές και να εξασφαλιστούν επενδύσεις και υψηλά επίπεδα υπηρεσιών». 

Φαίνεται πως, το Ευρωπαϊκό κεκτημένο στη λιμενική βιομηχανία με την επικράτηση στην Ευρώπη κατά 94% περίπου της Πρώτης επιλογής, δυσκόλεψε τους μελετητές να υποστηρίξουν πρόταση για ολική παραχώρηση και το άφησαν για “πολιτική διευθέτηση”...

Επιλογή όμως που δεν είναι συμβατή με τα χαρακτηριστικά και τις εξαιρετικές ιδιαιτερότητες μια αγοράς που όλο και περισσότερο δείχνει την αποτελεσματικότητα της και ανεβάζει την απόδοση της όταν «συνυπάρχουν δημόσιος και ιδιωτικός τομέας» στη λιμενική βιομηχανία με τον καθένα στο ρόλο του…

"... θα πνιγείτε στη λάσπη, που θα ρίχνει ο ένας στον άλλο..."

Αποχαιρετώντας σήμερα τον Πολίτη και άνθρωπο Νίκο Παππά, κυβερνήτη του θρυλικού αντιτορπιλικού «Βέλους» και πρωτεργάτη του Κινήματος του Πολεμικού Ναυτικού, μου ήρθε στο νου ένα σημείο, από το σημαντικό βιβλίο ενός αξιόλογου Έλληνα διανοητή, του συνταγματολόγου Δημήτρη Τσάτσου. 

Το βιβλίο έχει τον τίτλο «Η κρίση του πολιτικού λόγου». Στη σελίδα 73 υπάρχει το σημείο που προανέφερα και τέτοιες στιγμές που ζούμε, στροβιλίζει στο μυαλό μου κάνοντάς με να ανησυχώ ανατριχιάζοντας...

 Είναι ο διάλογος του Δημήτρη Τσάτσου, που έφυγε το 2010 από τη ζωή, με τον βασανιστή Αναστάσιο Σπανό, όταν ο καθηγητής ήταν κρατούμενος στην ΕΣΑ, την εποχή της δικτατορίας.

Γράφει λοιπόν για τον διάλογο αυτόν ο Τσάτσος: «…Μετά από μία κοπιώδη ανάκριση, όπου έτυχε να έχω την αντοχή να ανταποκριθώ στο πολιτικό μου χρέος, και καθώς έφευγε (σσ ο Σπανός) αργά τη νύχτα από το κελί μου, κοντοστάθηκε και μου είπε: Μην ελπίζεις σε τίποτε. Εμείς θα κυβερνήσουμε 20 χρόνια. Αλλά και αν σπάσει ο διάβολος το ποδάρι του και πέσουμε πιο νωρίς και έρθετε όλοι εσείς στα πράγματα, θα πνιγείτε στη λάσπη, που θα ρίχνει ο ένας στον άλλο και που θα την προμηθεύεστε και εσείς οι ίδιοι από εμάς»...

Ας μεριμνήσουμε πριν είναι πολύ αργά...

Η υπονόμευση δικαιωμάτων των πολιτών και το κράτος δικαίου.

Η δημοσίευση ονομάτων από τις διάφορες λίστες, που αφορούν σε προβλήματα νομιμόμητας προέλευσης κεφαλαίων τους σε τραπεζικούς λογαριασμούς, θα βγάλει στον αφρό όλη την ανορθολογικότητα οργάνωσης της οικονομίας μας και του κράτους, αλλά και τη στρεβλή συνείδηση κατηγοριών πολιτών, ανώτερων οικονομικών στρωμάτων, για τη σχέση τους με την κοινωνική και εθνική ευθύνη. Επιχειρηματίες, εφοπλιστές, ιατροί, λογιστές, πολιτικοί μηχανικοί, ελεύθεροι επαγγελματίες κλπ. είναι οι ενδεικτικές επαγγελματικές κατηγορίες.

Η δημοσίευση όμως αυτή δεν προστατεύει ατομικά και συνταγματικά δικαιώματα αυτών των πολιτών. Κατά τούτο είναι προτεραιότητα η αποφυγή των διολισθήσεων, θυλάκων του κράτους, στις επιταγές του λαϊκισμού και της τρέχουσας δημαγωγικής εφημεριδογραφίας.

Οι ανεπάρκειες των φοροελεγκτικών μηχανισμών δεν αντιμετωπίζονται με δημοσιεύσεις ονομάτων πολιτών, βορά στον αδηφάγο λαϊκισμό...Οι εκκρεμότητες αυτές άμεσα να ξεσκονιστούν και να μην αφήσουν ούτε την παραμικρή υπόνοια. Οι παραβάτες θα πρέπει να έχουν παραδειγματικές ποινές και επιπτώσεις. Να αποτελέσουν οι μέθοδοι έρευνας για αυτούς, εργαλείο και για τόσους άλλους που από σύμπτωση δεν υπάρχουν σε καμιά από τις υπάρχουσες λίστες.

Αλλά με τους πολίτες που έχουν εκτεθεί επωνύμως στη δημόσια "θέα" χωρίς λόγο και αιτία, ποιος θα απολογηθεί;

Καμιά συγκυρία δεν επιτρέπει την υπονόμευση του κράτος δικαίου. Είναι αξία πολιτική και πολιτισμού. 

Περί των "μονίμων" υφυπουργών...

Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι φωνές που υποστηρίζουν την δημιουργία θέσεων "μονίμων" υφυπουργών σε διάφορα Υπουργεία, που χαρακτηρίζονται από την ανάγκη σταθερότητας στις επιλογές και μεσο-βραχυπρόθεσμο σχεδιασμό, πέραν της συγκυρίας...

Παραδείγματα τέτοιων προτάσεων αφορούν στο σχετικό με τον έλεγχο των εσόδων Υπουργείο και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, στο σχετικό με τον Τουρισμό, στο σχετικό με την ναυτιλία και ιδιαιτέρως αυτήν της ποντοπόρου, στο σχετικό με την αξιολόγηση δομών εκπαίδευσης και άλλα ων ουκ έστι αριθμός...

Είναι έξω από κάθε ορθολογισμό και "ενάρετο" μοντέλο διακυβέρνησης αυτές οι προτάσεις. Δεν προκρίνει κανένας δείκτης αποτελεσματικότητας μια τέτοια πρόταση, πολύ δε περισσότερο δεν υποστηρίζεται σοβαρά από τη διεθνή βιβλιογραφία για την απόδοση οργανωσιακών μοντέλων σε επίπεδα Κυβερνήσεων με αυτά τα οργανωσιακά χαρακτηριστικά και σε τελευταία ανάλυση αντίκειται και υπονομεύει την αντιπροσώπευση και το δημοκρατικό πολίτευμα σε ότι αφορά στην εκτελεστική εξουσία.

Την ευθύνη της συνέχειας του κράτους πρέπει να την έχει η "διοικητική γραφειοκρατία", η οποία θα έχει την κατάρτιση που απαιτείται, την θεσμική υποταγή στην ιεραρχία, αλλά και την ανεξαρτησία από κόμματα και άλλα αντίστοιχα συμφέροντα επί ποινή παύσης των καθηκόντων από ανεξάρτητους αξιολογητές.

Την υποστήριξη της ανεξαρτησίας των λειτουργών, της συμπεφωνημένης μακράς διάρκειας επιλογών και επί μέρους σχεδιασμών και των μηχανισμών διαβουλεύσεων και συναινέσεων την αναλαμβάνουν οι συνταγματικά ανεξάρτητες ρυθμιστικές και άλλες αρχές του κράτους.

Υπ' αυτήν την έννοια τα lobbies συμφερόντων δεν θα αρκούνται στη επιβολή του "δικού" τους υφυπουργού, αλλά θα τεκμηριώνουν και θα πείθουν για τις απόψεις τους, χωρίς να υπερβαίνουν την λαϊκή ετυμηγορία, που επιλέγει ενιαία δια-Κυβέρνηση των κρατικών υποθέσεων και όχι “αλλά καρτ” διαχείριση των ειδικών θεμάτων και συμφερόντων...

Συνηγορία υπέρ κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ

Ας υπερβούμε το πλαίσιο και ας επιχειρήσουμε να αναζητήσουμε τη λύση εκτός της “πεπατημένης”. Ας μη φοβηθούμε την κεντροαριστερή λύση στην διακυβέρνηση της χώρας. Πολλή συζήτηση και ανάλυση έχει γίνει στον ευρύτερο χώρο των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων της κεντροαριστεράς, με αρνητική προδιάθεση, τεκμηριωμένη, για το ενδεχόμενο εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ στης επερχόμενες εκλογές. Τις περισσότερες φορές οι αναλύσεις αυτές, έχουν κεκτημένη ταχύτητα από τις πρόσφατες, μόλις πριν τις προηγούμενες εκλογές, προγραμματικές εξαγγελίες των κομμάτων και τις πολιτικές τους. Είναι λάθος όμως να αγνοούμε τις συστημικές μετατοπίσεις, που ήδη έχουν συντελεσθεί, σε πολλά επίπεδα. Να απαριθμήσω μερικά: Μετατοπίσεις σε επίπεδο ευρωπαϊκών δυνάμεων και απόψεων, σε διεθνές πεδίο, για το εύρος της ελληνικής κρίσης και των επιπτώσεών της, όπως και για την αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων και εφαρμοζόμενων πολιτικών και μέτρων. Μετατοπίσεις στο πολιτικό σκηνικό και την πολιτική γεωγραφία στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη, παράμετρος που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Μετατοπίσεις στο προγραμματικό πεδίο των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων σε σχέση με τον, πριν τις εκλογές, προγραμματικό τους λόγο. Η Ν.Δ. έχει πλέον αντιληφθεί τις επενέργειες του στείρου αντιπολιτευτικού της λόγου και υποχρεώνεται σε επιλογές πολιτικής συναίνεσης και εθνικής συνεννόησης, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον προγραμματικό της λόγο. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει οριστικοποιήσει σε μεγάλο βαθμό, περισσότερο από κάθε άλλη φάση του, τη σχέση του με την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. Έχει αντιληφθεί τη διαφορά των εξαγγελιών, του ως δύναμη αντιπολιτεύσεως, με αυτές που είναι εφικτές να υλοποιηθούν, εφόσον οι πολίτες του αναθέσουν να αναλάβει ευθύνες ως κυβερνητική δύναμη και αυτό μάλλον θα επιβεβαιωθεί και στο πρόγραμμα που θα καταθέσει εντός των ημερών. Το ΠΑΣΟΚ δεν εστιάζεται στην επιβολή, δια μέσου του φόβου, ενός προγράμματος, χωρίς την αναγκαία προσαρμογή στις ελληνικές συνθήκες, αλλά αναδεικνύει σημεία «ήπιας» προσαρμογής με τροποποιήσεις στο μνημόνιο. Δεν αγνοεί τους διαμορφούμενους πολιτικούς συσχετισμούς αλλά επιδιώκει την σύνθεση προγραμματικών στοχεύσεων αναδεικνύοντας σημεία για συμφωνία (έξι σημεία). Η ΔΗΜΑΡ όλο και περισσότερο αφίσταται ετεροπροσδιορισμών, ως προς τον ΣΥΡΙΖΑ, μιας και συνειδητοποιεί πως οι πολίτες που την επιλέγουν αναφέρονται, με σταθερότητα και συνέπεια πλέον, σε μια κυβερνώσα ευρωπαϊκή αριστερά. Όλοι αναγνωρίζουν ότι, σ’ αυτό το σημείο που έχουμε φτάσει, οι θυσίες είναι αναπόφευκτες. Δεν είναι θέμα επιλογής. Είναι θέμα ρεαλισμού και συνειδητοποίησης της πραγματικότητας. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι δε γίνεται να μην πληρώσουμε. Προφανώς πολλοί Έλληνες ψηφοφόροι θα συνεχίσουν να αναζητούν παραδείσους. Είχαν μεγαλώσει με ένα ρόλο του κράτους που μας οδήγησε εδώ που είμαστε σήμερα. Στο κράτος-πατερούλη. Όλοι γνωρίζουν πλέον πως το κόστος μια διακοπής της χρηματοδότησης είναι πολύ μεγάλο για όλους. Αυτό το γνωρίζει καλά και ο ΣΥΡΙΖΑ για τούτο και η όποια ιδεατή “αποτελεσματικότερη” διαπραγμάτευση δεν μπορεί και δεν θα βάλει σε κίνδυνο την ίδια την χρηματοδότηση. Όλοι ξέρουμε πλέον πως οι θυσίες, που έχουν γίνει τα τελευταία δύο χρόνια, είναι άδικες, καθώς αυτοί που πλήρωναν ως τώρα είναι οι μόνοι που πληρώνουν ακόμα – κι απλά πληρώνουν περισσότερο. Πολύ όμως περισσότερο συνειδητοποιούμε ότι μάλλον οι θυσίες που πρέπει να κάνουμε για να υπάρχει ελπίδα για τη χώρα είναι περισσότερο δύσκολες και αυτές που κάναμε ίσως να ήταν και οι πιο εύκολες αναλογικά. Για τούτο χρειαζόμαστε την πολιτική συμμαχία εκείνων των δυνάμεων, που θα κατανείμει τις απαραίτητες θυσίες πιο δίκαια και ορθολογικότερα. Δυνάμεων οι οποίες θα δημιουργήσουν και θα υλοποιήσουν ένα σχέδιο που δεν υπάρχει σήμερα για το μέλλον της χώρας μας. Πώς θέλουμε να είμαστε το 2020; Είναι οι δυνάμεις της κεντροδεξιάς έτσι όπως αυτές εκπροσωπούνται από το μέτωπο που προσκάλεσε ο κος Σαμαράς για να δημιουργηθεί; Θεμιτό για όποιον εκφράζεται πολιτικά, ιδεολογικά και προγραμματικά. Όχι όμως με ετεροπροσδιορισμούς. Όποιος έχει αποφασίσει να ψηφίσει αυτή την Νέα Δημοκρατία, δεν χρειάζεται άλλοθι και μάλιστα φιλοευρωπαϊκού φερεντζέ για να το πράξει… Απλώς να αναλάβει την ευθύνη της επιλογής του (δημοκρατία έχουμε) και να μη δικαιολογεί την πράξη του με τον απαράδεκτο ετεροπροσδιορισμό λόγω ΣΥΡΙΖΑ. Είναι οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ με συνεργασία των δυνάμεων της ευρύτερης κεντροαριστεράς και της ανανεωτικής αριστεράς; Γιατί όχι; Ας προσεγγίσουμε δημιουργικά συζητώντας με τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ που αντιλαμβάνονται το πρόβλημα. Οι δυνάμεις αυτές είναι υπαρκτές και χρειάζονται ενίσχυση στην εσωτερική πολυγλωσσία του. Η δαιμονοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, όσο και αν εδράζεται σε πραγματικές πολιτικές αναφορές στελεχών του, δεν οδηγεί παρά μόνον στη διαμόρφωση τοίχων ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις για την αναγκαία πολιτική συζήτηση μεταξύ τους. Πρέπει να κριθούν οι προτάσεις του μία προς μία και επ’αυτών να γίνει μια εποικοδομητική συζήτηση προς αναζήτηση συνθέσεων. Οι πολίτες σήμερα πλέον έχουν τη δυνατότητα να κρίνουν και να επιλέξουν. Το ΠΑΣΟΚ αποτελεί ιστορικό ρεύμα στην ελληνική κοινωνία και πολιτική, έχει δε την υποχρέωση να προσαρμόσει την πολιτική των συμμαχιών του στις υπάρχουσες συνθήκες. Στόχος είναι το εθνικό σχέδιο υπέρβασης της κρίσης. Αυτό το ρόλο δεν έχει ιστορικό δικαίωμα να τον αρνηθεί. Τα ιστορικά ρεύματα, όπως σε όλη την Ευρώπη, εν μέσω κρίσεων αναλαμβάνουν ευθύνες, δεν παρακολουθούν αμήχανα, πρωτοπορούν με συμμαχίες και οδηγούν την κοινωνία σε συνθέσεις και το κράτος σε φυσιολογική λειτουργία. Κάνουν πολιτική συμμαχιών για να συναντηθούν με νέες δυνάμεις, προχωρώντας σε μια νέα αφήγηση και ανατροπή του χαρακτήρα τους και της φυσιογνωμίας τους. Είναι γνωστό ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση ανάμεσα στο «θέλω» και στο «μπορώ». Το ΠΑΣΟΚ μόνο του φαίνεται τώρα να μη μπορεί. Απαιτούνται προτεραιότητες και χρονοδιάγραμμα. Μαζί όμως με τις δυνάμεις της άλλης αριστεράς οι πιθανότητες αντιμετώπισης της κρίσης στη χώρα μας, με βάση και τις διεθνείς εξελίξεις, είναι αρκετές. Γιατί να θεωρεί κάποιος περισσότερο ανθεκτική μια κυβερνητική λύση με την ΝΔ στην κυβέρνηση και το ΣΥΡΙΖΑ αξιωματική αντιπολίτευση(;), από μια εξέλιξη με το ΣΥΡΙΖΑ (προσαρμοσμένο σε κυβερνητικά καθήκοντα) και την ΝΔ στην αντιπολίτευση; Εάν δε μπορεί να είναι ΝΔ- Καμμένος- Μάνος κλπ., που αφορούν στην κεντροδεξιά τότε ΠΑΣΟΚ- ΣΥΡΙΖΑ- ΔΗΜΑΡ, που αφορούν στην κεντροαριστερά. Εάν δεν υπάρξει κάποια από τις δυο αυτές δυνατότητες, τότε προφανώς θα πρέπει να είναι μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας, η οποία θα έχει συγκεκριμένους στόχους του εθνικού σχεδίου που πρέπει να υπάρξει. Οι δυνάμεις της ευρύτερης αριστεράς μπορούν να προτείνουν στους Έλληνες, ένα νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα που θα δίνει χρόνο και οξυγόνο για να αποπληρωθούν τα χρέη της χώρας και να οδηγηθούμε σε ενάρετες οικονομικές συνθήκες στα δημοσιονομικά μας. Ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να έχει την συναίνεση, υπό τις παρούσες συνθήκες, των εταίρων και δανειστών μας και μου φαίνεται ίσως να είναι πιο επείγον και πιο εφικτό από τα ευρωομόλογα. Με αυτό το πρόγραμμα ο ελληνικός λαός θα έχει την δυνατότητα να εκλέξει μια δημιουργική κυβέρνηση συνεργασίας, στην οποία θα συνυπάρχουν “η δίκαιη οργή του ΣΥΡΙΖΑ, ο απαραίτητος ρεαλισμός του ΠΑΣΟΚ και η σταθερή μεταρρυθμιστική πνοή της ΔΗΜΑΡ”. Μια κυβέρνηση που θα είναι ικανή να κυβερνήσει και θα είναι πραγματική νίκη της Πολιτικής. Ναι «να κάνουμε συμβιβασμούς, υποχρεωτικά, για την πατρίδα μας» έλεγε συχνά ο Λεωνίδας Κύρκος και με το δικό του τρόπο ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης… Ζούμε την εποχή των εκτάκτων καταστάσεων και απαιτούνται ευέλικτες πολιτικές, με αρχές, έτσι ώστε να γίνει διαχειρίσιμη η κρίση που επιδρά καταλυτικά σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής μας ζωής. Ίσως σε άλλες εποχές για τα παραπάνω να χρειαζόταν χρόνος, έτσι ώστε να συμπορευθεί η αναγκαία αλλαγή πολιτικής με το λαϊκό αίσθημα. Να μπορεί το εκλογικό σώμα να αφομοίωση αυτές τις αλλαγές-ανατροπές. Δυστυχώς όμως σε κάποιες στροφές της ιστορίας, ενώ η Δημοκρατία χρειάζεται χρόνο, οι κρίσεις ξεσπάνε ξαφνικά και παίζουν το παιχνίδι της δημαγωγίας. Τότε ακριβώς χρειάζονται ηγεσίες ικανές για τις δύσκολες επιλογές, ηγεσίες που θα καθοδηγούν τον λαό και όχι να τον ακολουθούν. Χρειάζεται τόλμη και καθαρό μυαλό, απαλλαγμένο από σκοπιμότητες και πείσματα προ-πολιτικής περιόδου…

 Ο Κώστας Χλωμούδης είναι Μέλος της Συντακτικής Επιτροπής της «Μεταρρύθμισης»

Οι αδυναμίες του μνημονίου δεν αντικαθιστούν την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός μνημονίου.

Το μνημόνιο είναι μια “δυναμική” σύμβαση που είναι η έκφραση της συμφωνίας των εταίρων την συγκεκριμένη στιγμή-περίοδο, με τους πολιτικούς συσχετισμούς της συγκυρίας. Οι αλλαγές και οι τροποποιήσεις είναι σύμφυτα στοιχεία του μνημονίου και εξαρτώνται καταλυτικά από τις κοινωνικο-πολιτικές μεταβολές και τις ισορροπίες των πολιτικών εκφραστών τους.

Το μνημόνιο είναι ένα εργαλείο, για να πραγματωθεί ή εκφρασμένη πρόθεση αλληλεγγύης και βοήθειας των εταίρων μας, με πραγματικούς όρους, στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που βρέθηκε η χώρα μας.

Οι δυνάμεις του ορθολογισμού και του ευρωπαϊκού προσανατολισμού έπρεπε όλα αυτά τα χρόνια να εναντιωθούν στην ενοχοποίηση των εργαλείων έκφρασης αυτής της αλληλεγγύης. Άλλος δρόμος για να παρασχεθεί αυτή η βοήθεια δεν υπάρχει.

Απαιτείται κάποια συμφωνία διατυπωμένη στη μορφή “μνημονίου”. Η άρνηση μιας τέτοιας συμφωνίας είναι αυτοκτονική επιλογή. Δεν είναι δυνατή η συμβολή των εταίρων μας αν εμείς δεν το επιθυμούμε και ως εκ τούτου δεν συμφωνούμε. Η πολιτική των Μνημονίων είναι δυνατόν να τελειώσει μόνον την ημέρα που η Ελλάδα μπορεί να βγει και να δανεισθεί ή να βρει χρήματα για την αναχρηματοδότησή της από κάποια άλλη πηγή…

Οι άμεσες επιπτώσεις από την αποχώρηση της Ελλάδας από την ευρωζώνη σίγουρα θα είναι ισοπεδωτικές. Ένταση στη φυγή κεφαλαίου, πυροδότηση της υποτίμησης και του πληθωρισμού, επαναπροσδιορισμός και επαναδιαπραγμάτευση της ονομαστικής αξίας όλων των υπαρχόντων συμβολαίων, φέρνοντας χρηματοοικονομικό χάος… τελικά ανάγκη περισσότερης (!) λιτότητας, για να διαχειρισθεί κανείς εκείνη την κατάσταση, καθώς η Ελλάδα προφανώς εξακολουθεί να καταγράφει πρωτογενές έλλειμμα, το οποίο θα πρέπει να εκμηδενιστεί εάν η Ε.Ε. και το ΔΝΤ σταματήσουν να χρηματοδοτούν.

Για όλους αυτούς τους λόγους αποτελεί στρατηγικό πολιτικό λάθος των δυνάμεων του ευρωπαϊκού προσανατολισμού, η φοβισμένη και ενοχική υποστήριξη της ανάγκης για το μνημόνιο.

Τις προηγούμενες μέρες γίναμε μάρτυρες μιας ιδιαίτερα διασκεδαστικής καταγραφής των απόψεων για τους όρους και το χρόνο απεμπλοκής από το Μνημόνιο. Βέβαια το ίδιο το Μνημόνιο προβλέπει πέρας και απεμπλοκή το 2015!!! Η εξέλιξη των επαναληπτικών εκλογών, αποτελεί νίκη των αντιμνημονιακών δυνάμεων... Η συμβολή της φαιοκόκκινης συμμαχίας ήταν καθοριστική.

Η κρατική μηχανή σε αδράνεια, οι ακυρώσεις στον Τουρισμό χωρίς την δυνατότητα στοιχειώδους αντίδρασης, η ελπίδα για ταχύτερη αύξηση της ρευστότητας σε καταστολή, οι καθυστερήσεις στην εκταμίευση του ΕΣΠΑ σε ενδεχόμενη μονιμοποίηση και συνολική ακύρωση του προγράμματος…

Στην τρέλα της ενοχοποίησης όλων των άλλων, χωρίς σοβαρή δική μας εναλλακτική πρόταση, να αντιπαρατεθούμε. Γιατί το χειρότερο από όλα είναι το ενδεχόμενο να βγούμε από το Ευρώ και μετά, για να επιβιώσουμε, να ξαναγυρίσουμε στο μνημόνιο, με δραχμή!

Δυο δρόμοι υπάρχουν. Ο ένας να ακολουθήσει η χώρα (με όλα τα παραπάνω ρίσκα) επιθετική πολιτική παύσης πληρωμών άμεσα και ο άλλος να υποστηριχθεί το πρόγραμμα του μνημονίου με τις όποιες διορθώσεις του μπορεί να επιτευχθούν, επιχειρώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο να επιτευχθούν οι μακροοικονομικές του στοχεύσεις, όπως στο 120% ΑΕΠ το χρέος το 2020.

Σήμερα πλέον όλοι γνωρίζουν την αλήθεια. Επιλέγουμε Ευρώ (φαίνεται πως έχει ξεκαθαρίσει). Συνεπώς προσπαθούμε να πείσουμε με προτάσεις – «ισοδύναμα» για τροποποιήσεις του μνημονίου, κατόπιν συμφωνίας των συμβεβλημένων εταίρων μας/δανειστών!

Μέχρι όμως την αλλαγή του το υλοποιούμε. Δεν στρεψοδικούμε, δεν υπονομεύουμε, δεν νομιμοποιούμε την αναξιοπιστία. Εργαζόμαστε!

O λαός δεν έχει πάντα δίκιο. Το μόνο σίγουρο είναι ο σεβασμός στην ετυμηγορία του.

Ας είμαστε ειλικρινείς. Η παρούσα Βουλή, εφόσον συγκροτηθεί, θα συνιστά ένα αξιοθρήνητο θέαμα. Η έκφραση της παράκρουσης, που τελεί η ελληνική κοινωνία, τιμώρησε μεν τους βασικούς πολιτικούς διαχειριστές της προηγούμενης περιόδου, επέλεξε όμως τη μη λύση στο πρόγραμμα της διακυβέρνησης της χώρας. Ακόμη πιο εξωφρενικό, έβαλε μέσα στη βουλή ένα φασιστικό μόρφωμα. Στη Γερμανία, στις εκλογές του 1932 το κόμμα του Χίτλερ διπλασίασε την επιρροή του: "Οι εθνικοσοσιαλιστές είχαν καταφέρει να γίνουν το μεγάλο κίνημα διαμαρτυρίας ενάντια στο "σύστημα" (...). Οι ψηφοφόροι των εθνικοσοσιαλιστών δεν αντιλαμβάνονταν ότι όσα τους υποσχόταν το κόμμα του Χίτλερ ήταν άκρως αντιφατικά. Αυτό που μετρούσε ήταν η ελπίδα ότι η Γερμανία και οι Γερμανοί, μέσω μιας "εθνικής επανάστασης", θα εξασφάλιζαν ένα μέλλον καλύτερο από το παρόν." (H. A. Winkler, Βαϊμάρη). Κάθε ομοιότητα με τα καθ’ ημάς είναι προφανώς συμπτωματική. Ο Αντιμνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ σε συγχορδία με τον κο Καμένο διαγκωνίζονται σε ανερμάτιστες προοπτικές, διατυπώνοντας τες με «πιασάρακες» ατάκας. Με έναν μεγάλο αριθμό νεοναζιστών βουλευτών, που όταν εισέρχεται ο αρχηγός εντός Βουλής θα πρέπει “εις ένδειξη σεβασμού να εγείρονται όλοι εντός της αιθούσης” και ακόμη έναν μεγαλύτερο αριθμό από οπαδούς της λεκτικής βίας, λόγω παιδείας και ημιμάθειας… ο εκσφενδονισμός αντικειμένων προς τα αντίπαλα έδρανα, θα αποτελεί το μικρότερο κακό από ότι μπορώ να φανταστώ. Το κρίσιμο ερώτημα πως θα κυβερνηθεί η χώρα σε κάθε περίπτωση δεν έχει απαντηθεί. Όπως έγραφε ο Ν. Μαρατζίδης στην “Καθημερινή” του Φεβρουαρίου, «στην πολιτική τα πράγματα δεν μένουν ποτέ στάσιμα? όταν δεν βελτιώνονται, χειροτερεύουν...» Σήμερα λοιπόν ο κίνδυνος δεν είναι ο παλαιοκομματισμός αλλά ο λαϊκισμός. Η ιστορία θα κρίνει και το λαό και τις ηγεσίες του... Σεβασμός στην επιλογή του λαού, δεν σημαίνει άγνοια των τραγικών λαθών που οι λαοί έχουν κάνει (μελετώντας την ιστορία), ακόμη και προσφάτως... H όσμωση είχε ξεκινήσει στο επίπεδο της βάσης της κοινωνίας μας εδώ και καιρό... Η πολιτική νομιμοποίηση διαμορφώθηκε από τη συνύπαρξη της πάνω πλατείας, τις ίδιες ώρες και με τους ίδιους αντιπάλους, με αυτούς της κάτω πλατείας (Συντάγματος και κάθε αντίστοιχης)... Η "γέφυρα" δομήθηκε στους "αγανακτισμένους" της κάθε πλατείας... και σήμερα παρακολουθούμε (επισήμως δια της επιλογής του εκλογικού σώματος) την ευόδωση της προσπάθειας και τυπικής άρσης του χάσματος μεταξύ του αριστερού και δεξιού λαϊκισμού. Θα πληρώσουμε σαν χώρα την "φαιοκόκκινη" συμμαχία... Αλλά πόσο και μέχρι πότε; Ο λαϊκισμός έχει μολύνει μεγάλα τμήματα του πολιτικού οικοδομήματος της χώρας, κάνοντας πλέον ισχυρή την κυριαρχία του και στη Βουλή... Η μετάστασή του σε κάθε δημόσιο θεσμό, κάθε πολιτική πρακτική, κάθε δημόσιο λόγο θα πραγματοποιηθεί με τέτοια ταχύτητα που δύσκολα η κοινωνία θα προλάβει θεραπεία… Ο λαϊκισμός έχει μετατρέψει τμήματα της κοινωνίας σε μια άλογη μάζα που συμπεριφέρεται όπως ένα ακυβέρνητο καράβι. Όπως ακριβώς εμφανίζεται και η χώρα μας σήμερα. Ο λαϊκισμός δημιούργησε προσδοκίες, που δεν πρόκειται, γιατί δεν μπορεί να πραγματοποιήσει. Γι’ αυτό και επένδυσε, όλο αυτό το διάστημα, στο θυμικό όσων χάνουν από την κρίση, αλλά και των πλέον αδυνάμων κοινωνικών κατηγοριών, αξιοποιώντας και τον καιροσκοπισμό κάποιων εκ των πολιτικών ηγεσιών. Αυτοί που ψήφισαν εναντίον των δανειακών συμβάσεων, ορκίζονται στην παραμονή μας στο ευρώ… Θα δούμε ότι ενώ χθες η κοινωνία ψήφισε «αντιμνημονιακά», την ίδια στιγμή ψήφιζε σε πρόσωπα και την επετηρίδα του παρελθόντος, ιδιαιτέρως στα ανερχόμενα και όχι μόνο, κόμματα… Στο επόμενο διάστημα θα τους καλεί όλους αυτούς και θα απαιτεί να λύσουν το πρόβλημα διακυβέρνησης. Λυπάμαι που θα το υποστηρίξω αλλά ο λαός δεν έχει πάντα δίκιο. Το μόνο σίγουρο είναι ο σεβασμός στην ετυμηγορία του. Το μεγάλο ζητούμενο όμως είναι να υπερβούμε το επίπεδο των διαπιστώσεων. Οι κρίσιμες στιγμές που ζούμε, ίσως απαιτήσουν να μπει μπροστά εκείνη η εθνική ηγεσία, που θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων συσπειρώνοντας χωρίς να διαιρεί τις δυνάμεις του ευρωπαϊκού προσανατολισμού, σφυρηλατώντας την ενότητα μεταξύ των δυνάμεων που ευαγγελίζονται τον ορθό λόγο και την μεταρρυθμιστική πνοή για τη χώρα, μαθαίνοντας από τα λάθη του παρελθόντος. Στη δική μου συνείδηση οι υποκειμενισμοί, οι παραγοντισμοί, οι προσωπικές στρατηγικές δεν συνάδουν με την ύπαρξη τέτοιας ηγεσίας πολύ δε περισσότερο όταν πιστεύω πως δεν μπορεί να προκύψει από παρθενογένεση.

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και η ανάγκη επαναδιαπραγμάτευσης της Παγκοσμιοποίησης

Δύσκολα, σε μια τέτοια προεκλογική περίοδο στην Ελλάδα, να υπάρξει η πιθανότητα αποδοχής της λύσης του προβλήματος (σου) και με παρεμβάσεις από (και για) «έξω». Προφανώς, οι αιτίες της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, σε μεγάλο βαθμό, έχουν ρίζες στην παθογένεια της λειτουργίας της οικονομίας μας. Θα είναι όμως μεγάλο λάθος να αγνοηθεί η καταλυτική επίδραση των φαινομένων της παγκοσμιοποίησης στην αδύναμη, ως προς τη θεσμική της συγκρότηση, παραγωγική βάση της χώρας. Υποστηρίζουμε δηλαδή ότι οι αιτίες της κρίσης, αφορούν, τόσο τις διεθνείς εξελίξεις, με αιχμή την έλλειψη διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης, όσο και τις αποφάσεις που πάρθηκαν στο εσωτερικό της χώρας, στη μεταπολίτευση. Όποιος δεν τα εξετάσει και τα δύο στη διαλεκτική τους σχέση, απλώς κάνει λάθος και η ανιστόρητη προσέγγισή του δεν θα βοηθήσει στην αναζήτηση λύσεων. Το οικονομικό σύστημα στη χώρα μας, λειτουργώντας με ένα υπεργιγαντισμό του κράτους και με μια αγορά χωρίς ρυθμίσεις, δημιούργησε συνολικά πολλά προβλήματα στην οικονομία, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Είναι άραγε ρεαλιστικό να φανταζόμαστε ότι μπορούμε να έχουμε κάποια προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας, χωρίς παράλληλη εξέλιξη στους κανόνες διακυβέρνησης της παγοσμιοποίησης; Είναι αλήθεια πως μέχρι την έναρξη της κρίσης του 2008, σε όλο τον δυτικό κόσμο, όπως και στην Ελλάδα, σε σχέση με την πραγματική οικονομία, είχαμε πρωτοφανή ρευστότητα, που όμως δεν κατευθύνθηκε σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις (γράφαμε για την Ελλάδα από το 2007 στην Μεταρρύθμιση http://www.metarithmisi.gr/archivesMeta/journal/readAuthors.asp?authorID=22&page=2&textID=627 ). Προτιμήθηκε η χρηματιστηριακή κερδοσκοπία. Και όπως μπορεί να σας διαβεβαιώσει ο οποιοσδήποτε τραπεζίτης, οι οικονομικές πολιτικές ήταν και είναι ανίσχυρες να επηρεάσουν τη συμπεριφορά αυτής της ρευστότητας. Αυτή η δυσλειτουργία, που ως προς τα αίτιά της είναι μάλλον πολιτιστική, ως προς τα αποτελέσματά της δε, διαρθρωτική, έχει ολέθριες επιπτώσεις. Σήμερα γνωρίζουμε πως αυτό το μοντέλο λειτουργίας έσκασε με κρότο και τελειώνει, χωρίς να γνωρίζουμε τι θα το αντικαταστήσει. Η υπεράσπιση αυτών που παράγουν ενάντια σε όσους κερδοσκοπούν, φαίνεται να είναι το νέο ζητούμενο. Η νέα πάλη των τάξεων; Θυμόμαστε ότι μεταξύ 1945 έως και το 1990 ο κόσμος γνώρισε τις χρεοκοπίες των εθνικών οικονομιών, χωρίς να οδηγούν σε παγκόσμιες κρίσεις. Αυτή ήταν επιτυχία του ρυθμισμένου καπιταλισμού για να ξεπερνά τις κρίσεις του. Από τότε όμως και μετά, η χρηματοοικονομική σφαίρα διογκώθηκε υπερβολικά. Τόσο όσο να ήταν και να είναι αδύνατον να εποπτευθεί. Οι θεσμοί αγοράς και διοίκησης αποδείχθηκαν ότι ήταν ανεπαρκέστατοι, ουσιαστικά δεν λειτούργησαν αποτελεσματικά, ιδιαίτερα στους τομείς της εποπτείας της λειτουργίας του δημοσιονομικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος, αντίστοιχα. Αποτέλεσμα, η ανεύθυνη και παθητική (εν πολλοίς ωφελιμιστική) δράση μικρών ομάδων, παγκόσμιων παικτών χρηματιστηριακών προϊόντων . Τότε ήταν που η παγκόσμια οικονομία άρχισε να βρίσκεται ξανά αντιμέτωπη με χρηματοοικονομικές κρίσεις μεγάλου βεληνεκούς, που οι επιπτώσεις ξεπερνούσαν τα εθνικά σύνορα: • κρίση της λατινικής Αμερικής στα τέλη της δεκαετίας του1980, που έπληξε ολόκληρη την ήπειρο, • ασιατική χρηματιστηριακή κρίση της δεκαετίας του 1990 με τρομερές επιπτώσεις, έστω κι αν περιορίστηκαν σε μια ντουζίνα χώρες, • κρίση του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος το 1992, • σκάσιμο της «φούσκας» της νέας οικονομίας το 2000, • το ντόμινο της κρίσης στην αγορά κατοικίας στις ΗΠΑ το 2007 και • η τελευταία, αυτή της δημοσιονομικής αστάθειας και κρίσης χρέους χωρών της Ευρώπης, με προεξάρχουσα αυτήν της Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια κάποιων από αυτές τις κρίσεις, χάθηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στην κάθε μια, ποσά απολύτως ανάλογα με εκείνα που χάθηκαν στο χρηματιστηριακό κραχ του 1929. Όλες αυτές οι κρίσεις, σε αντίθεση με την τελευταία, ήταν σύντομες χρονικά, λιγότερο βίαιες, λιγότερο θεαματικές ίσως, όχι όμως λιγότερο τρομακτικές από όσα γνωρίσαμε στο παρελθόν, έστω κι αν η εξατομίκευση των αγορών τις κατέστησε πολύ λιγότερο επώδυνες. Για την αντιμετώπιση φαινομένων που προκάλεσαν τις προηγούμενες κρίσεις , ο δυτικός κόσμος είχε αξιοποιήσει τρεις μηχανισμούς ρύθμισης, δανεισμένους από τρεις ιστορικές φυσιογνωμίες: το λόρδο Μπέβεριτζ, το λόρδο Μέιναρντ Κέινς και τον Χένρι Φορντ. Ο Μπέβεριτζ είναι ο Άγγλος που εμπνεύστηκε την κοινωνική ασφάλιση, αλλά που κυρίως θεωρητικοποίησε το γεγονός πως η κοινωνική προστασία δεν εξανθρωπίζει απλώς το σύστημα, αλλά επιπλέον το σταθεροποιεί, καθώς αποτρέπει την πτώση της κατανάλωσης -που εξαρτάται σχεδόν κατά το 1/3 από την αγοραστική δύναμη. Δεύτερος ρυθμιστής: ο Κέινς. Έστειλε το εξής μήνυμα στους πολιτικούς ηγέτες: «Αντί να χρησιμοποιείτε τη νομισματική πολιτική ως μέσο εσωτερικής ρύθμισης, χρησιμοποιήστε την για να μειώνετε και να αποφεύγετε τις αναστατώσεις που έρχονται από το εξωτερικό, όπου οι δημοκρατικές χώρες ανταγωνίζονται.» Αυτό το πράγμα δούλεψε. Έχουμε την πειραματική απόδειξη πως δούλεψε στ’ αλήθεια, επί τριάντα χρόνια. Ο τρίτος ρυθμιστής, ο βιομήχανος Χένρι Φορντ, είναι Αμερικανός. Όπως έλεγε: «Καλοπληρώνω τους εργάτες μου, για να αγοράζουν τα αυτοκίνητά μου». Χάρη στο «νιου ντιλ», χάρη στα μεγάλα έργα του Ρούσβελτ, αυτή η πολιτική των καλών αμοιβών και της μισθολογικής εξασφάλισης, βοήθησε την αμερικανική οικονομία να απογειωθεί πολύ γρήγορα μετά την κρίση του 1929. Δυστυχώς, αυτές οι ρυθμίσεις αδυνατούν σήμερα να αντιμετωπίσουν την περίπτωση της παρούσας οικονομικής κρίσης σε ευρωπαϊκές χώρες (η περίπτωση της Ελλάδας). Γι’ αυτό απαιτείται, με τη συμμετοχή της χώρας μας, η διαμόρφωση των συσχετισμών σε παγκόσμιους ρυθμιστικούς μηχανισμούς για τη διαχείριση αυτής της κρίσης με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το «διεθνές νομισματικό ταμείο» (ΔΝΤ), είναι ένας μηχανισμός που δεν δουλεύει πια, αφού δεν είναι σε θέση να προλαμβάνει ή να καταπραΰνει τις κρίσεις. Διαθέτει μολοταύτα την πληροφόρηση: βρίσκεται σε ένα κέντρο ικανό να πραγματοποιεί διαγνώσεις και να επεξεργάζεται προτάσεις. Ίσως έχει έρθει η ώρα να προσπαθήσουν οι παγκόσμιοι παίκτες (κυβερνητικοί οργανισμοί εθνικοί και διεθνικοί, εργατικές ενώσεις και διεθνείς οργανώσεις, εκπρόσωποι μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων, μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), εταιρείες κ.λπ.), να αναπτύξουν μια πολιτική διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης, δια μέσω ρυθμίσεων, που να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που δημιουργεί η παγκοσμιοποίηση. Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, λειτουργώντας χωρίς ρυθμίσεις, δημιούργησε πολλά προβλήματα, είτε σε τοπικό, είτε σε παγκόσμιο επίπεδο. Ζητήματα όπως το περιβάλλον, η ασφάλεια των πολιτών, η ανισότητα στη διανομή του πλούτου και η αύξηση της φτώχειας και άλλα, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο από τις δυνάμεις της αγοράς. Επομένως, δεν είναι πολύ ρεαλιστικό να φανταζόμαστε ότι μπορούμε να έχουμε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία χωρίς μια παράλληλη εξέλιξη, με κανόνες, της διακυβέρνησης της παγκοσμιοποίησης. Βρισκόμαστε λοιπόν στη φάση της ανάγκης για αντιμετώπιση των αρνητικών επιδράσεων της ανεξέλεγκτης παγκοσμιοποίησης στη λειτουργία της οικονομίας. Να ορίσουμε τη φάση αυτή ως Μετα- Παγκοσμιοποίηση για την οικονομία. Όταν μιλάμε για πολιτική διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης, αναφερόμαστε στο να αποκτήσει η Πολιτική τη δυνατότητα να επηρεάζει τις ροές της παγκοσμιοποίησης προς όφελος της κοινής ανάπτυξης, με προστασία του περιβάλλοντος, με αντιμετώπιση της φτώχειας, ιδιαιτέρως στον τρίτο λεγόμενο κόσμο και με βελτίωση των συνθηκών ζωής. Οι ΗΠΑ κάνουν αψιμαχίες με την Κίνα στη λήψη μέτρων προστατευτισμού και ταυτόχρονα, έχουν ετοιμάσει σε επίπεδο επιτροπών, όλες τις απαραίτητες ρυθμίσεις για το πέρασμα στη νέα εποχή της αναθεώρησης της παγκοσμιοποίησης. Οι προοδευτικές δυνάμεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πεδίο, δεν μπορούν παρά, να εργασθούν για την επαναρρύθμιση των όρων της παγκοσμιοποίησης. Η κρίση αναζωπυρώνεται στην Ευρωζώνη, το επίκεντρό της μετατοπίζεται τώρα στην Ισπανία, καιρός για ευρωπαϊκή στροφή! Το «ελληνικό ζήτημα» μπορεί να επανατοποθετηθεί! Το αναπτυξιακό ευρωομόλογο μπορεί να διεκδικηθεί για να βγει! Το «επίσημο» χρέος της Ελλάδας στους εταίρους, μπορεί να επανεκτιμηθεί και, ναι, γιατί όχι, να «κουρευτεί» περαιτέρω! Η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία της Ελλάδας, θα ωφελήσει το σύνολο της Ευρώπης, αν αποκατασταθεί! Η δημοσιονομική προσαρμογή της Ελλάδας μπορεί και πρέπει να συμφωνηθεί με τους εταίρους μας, να επιμηκυνθεί! Το ευρωπαϊκό πακέτο για την ανεργία των νέων, το δίχτυ προστασίας, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, τα μεγάλα έργα… να πεισθούν οι Ευρωπαίοι πως έχουν λόγους, επιτέλους, να υλοποιηθούν και να ξεμπλοκαριστούν! Χρειάζεται, από τη μια, η ενίσχυση της ενεργούς ζήτησης μέσω κρατικών δαπανών στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ό,τι μας αφορά ) και από την άλλη, η επίδραση σε πολιτικές για τη διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης, σε παγκόσμιο πεδίο. Αυτός είναι ο προοδευτικός δρόμος των νέων ρυθμίσεων των διεθνών σχέσεων. Ο άλλος δρόμος, είναι αυτός που οδηγεί στη διεθνή ένταση και στον παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο. Οι προοδευτικές δυνάμεις, όπου γης, δεν χρειάζεται να περιμένουν πότε θα κινηθούν τα πράγματα προς τα εκεί. Πρέπει να διεκδικήσουν μια άλλη πορεία στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα από τα επίδικα θέματα και στη χώρα μας, με αφορμή τις εκλογές του Μαΐου. *Ο Κ. Χλωμούδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Διαφθορά, συλλογική γνώση και… «απο-ενοχοποίηση»

Την τελευταία δεκαετία, η μικρή μας χώρα δανείστηκε πάνω από 300 δις για την ικανοποίηση «αναγκών» της. Με ταυτόχρονη ιδιωτική κατανάλωση περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη από τις άλλες χώρες. Αν προσθέσουμε και τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης από την Ευρώπη, τα μεγέθη προκαλούν ιστορικό δέος. Δύσκολα θα μπορέσεις να το συναντήσεις, από κάθε οπτική (γεωγραφική, ιστορική, μεγέθους κ.λπ.), σε άλλη οικονομία. Προφανώς, μια κριτική που θα είχε νόημα, θα ήταν αποτέλεσμα της αξιολόγησης των επιδόσεων και αποδόσεων, από τη χρήση αυτών των ποσών. Ποσά που διοχετεύθηκαν σε επενδύσεις, σε αναδιαρθρώσεις, σε άυλα περιουσιακά στοιχεία (εκπαίδευση, πολιτισμός, έρευνα κ.λπ.), σε κατανάλωση. Ανάλογα με την κατεύθυνση, κρίνεται και ο βαθμός ενοχής αυτών των δαπανών. Η διάκριση της αναλογίας στην κατανομή, όπου διοχετευόταν οι ροές για αύξηση του χρέους, πριν από τους ολυμπιακούς και μετά τους ολυμπιακούς αγώνες, δεν μπορεί να μας αφήνει αδιάφορους στην κριτική μας. Δεν θα αμφέβαλε κανείς για την ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης και μη σπατάλης, ανεξαρτήτως περιόδου. Διαφορετικό όμως είναι το χρέος που διοχετεύεται για επενδύσεις που θα «αποσβεσθούν» στο πέρασμα του χρόνου και άλλο το χρέος προς καταναλωτικές ροές.

Η περίοδος μέχρι τους ολυμπιακούς, είναι περίοδος των έργων και των υποδομών, ανεξαρτήτως αν συμφωνεί κανείς με την προτεραιότητα για την ανάληψη των αγώνων από τη χώρα και την μετέπειτα αξιοποίηση αυτών των υποδομών. Τα ποσά της διαρροής προς σκοπούς εκτός των έργων αυτών, όπως οι «συμβουλευτικοί», διαφημιστικοί, κ.λπ. αντίστοιχοι, εντάσσονται βεβαίως στις μη αποδοτικές και τελικά αντιπαραγωγικές δαπάνες…

Η περίοδος όμως μετά τους ολυμπιακούς, μπορεί στο σύνολό της να κριθεί ως η περίοδος της αποεπένδυσης. Πολλοί υποστηρίζουν πως διαφορετική θα ήταν η παρούσα κατάσταση, αν υπήρχε μια μικρή επενδυτική προσπάθεια και σε αυτήν την περίοδο. Αναμφίβολα είναι δύσκολο να βάλει κανείς σαφές φράγμα στις δύο αυτές περιόδους. Η κεκτημένη ταχύτητα των θετικών και αρνητικών στοιχείων από τη μία περίοδο, επηρεάζει σε πολλά επίπεδα και την επόμενη.

Παθογένειες κοινές του μεταπολιτευτικού βίου, ήταν γνωστές και είχαν επισημανθεί από την αρχή της δεκαετίας. Αλλά στο σύνολο του δημόσιου λόγου (όχι μόνο των κυβερνώντων), υπήρξε απομόνωση για όσους τα έθιγαν. Τους έβγαζαν εκτός παιχνιδιού. Επιστήμονες, δημοσιογράφους, πολιτικούς (κάθε κόμματος), συνδικαλιστικές φωνές, τοπικοαυτοδιοικητικές συμβολές, μη κυβερνητικές οργανώσεις, πολίτες…

Όσα με υποκριτική έκπληξη «μαθαίνουμε» τώρα τελευταία, για το μέγεθος της άμεσης και έμμεσης διαφθοράς μεγάλης μερίδας πολιτών, δεν είναι καινούργια. Μας είχαν προειδοποιήσει. Μας είχαν χτυπήσει την καμπάνα. Λένε ψέματα όσοι σήμερα εκφράζουν την έκπληξή τους, συνοδευόμενη από τη σχετική δόση αγανάκτησης. Ιδιαιτέρως οι φίλοι εκ του μιντιακού συστήματος, το οποίο αποτέλεσε θεραπαινίδα της ηγεμονίας του ανορθολογισμού. Όχι μόνο δεν υπηρετούσαν την αλήθεια, αλλά συμμετείχαν σε ένα πάρτι που οδηγούσε τη χώρα στη σημερινή κατάσταση. Λειτουργούσαν σαν μια αδίστακτη συντεχνία, με μειωμένο ακόμη και το ένστικτο αυτοσυντήρησης. Όσο και αν στο χώρο επικράτησε η ημιμάθεια, γνώριζαν εδώ και χρόνια ότι η χώρα μας έπρεπε να προχωρήσει σε αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, όπως είχαν κάνει τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη εδώ και καιρό. Αυτήν την προοπτική υπονόμευσαν, δείχνοντας τυφλή υπακοή στις εφήμερες σκοπιμότητες των αφεντικών και ηγέτιδων νοοτροπιών του χώρου…

Η ευρωπαϊκή κοινότητα μας χρηματοδότησε με τεράστια ποσά για να προχωρήσουμε ομαλά σ’ αυτές τις αλλαγές. Αυτές υπονομεύτηκαν από το όλον σύστημα. Και από τους εκτελεστές αποφάσεων και από αυτούς που διαμορφώνουν και επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων και από αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις.

Ενιαίο σύστημα αλληλοϋποστήριξης. Επικρατούσα αντίληψη η κλεπτοκρατία. Στη βάση, οι κάθε είδους πελατειακές σχέσεις. Όχι μόνο οι πολιτικές, αλλά και οι απλές. Οι «τυφλοί», ή οι αδειοδοτηθέντες «ασθενείς» του όποιου νησιού, ήταν, κυριολεκτικά, πελάτες των γιατρών τους, με σχέσεις κλεπτοκρατίας και εν γένει γνωστές στις μικρές κοινωνίες μας. Διορισμοί στο δημόσιο, επιδόματα, υψηλοί μισθοί, πρόωρες συντάξεις, παχυλά εφάπαξ, προνόμια που δίνει το κράτος σε επαγγελματικές ομάδες, βιομηχανία καταπατήσεων και αυθαιρέτων, εκτεταμένη φοροδιαφυγή, είναι το αντάλλαγμα μιας κλεπτοκρατικής δομής ενός πελατειακού κράτους. Επιβίωσε γιατί πιστεύανε, οι έχοντες φωνή, πως ήταν οι «ωφελημένοι». Εξασφάλιζε, τουλάχιστον μέχρι λίγο πριν, συνενοχή. Γι’ αυτό και η ισορροπία για την επιβίωση αυτού του διεφθαρμένο συστήματος.

Βασική αιτία, αναμφίβολα ήταν ο κρατισμός, που λειτουργούσε χωρίς τα αναγκαία αμορτισέρ του. Τις ρυθμιστικές αρχές, τις ανεξάρτητες αρχές, την κοινωνία των πολιτών και τους θεσμούς τους, τις αδέσμευτες και ανεξάρτητες μη κυβερνητικές οργανώσεις. Αυτός απέτυχε, χωρίς να κρύψουμε πως βόλευε, εις βάρος των άλλων, αρκετούς από όσους προαναφέραμε. Την αποτυχία αυτή τη βιώνει ως σύνολο η κοινωνίας μας σήμερα. Ας μη βιώσουμε και τη βία της απορρύθμισης των πάντων. Γι’ αυτά, δεν μας υποχρεώνει κανένα μνημόνιο. Ας μιλήσουμε προγραμματικά.

*Ο Κωνσταντίνος Χλωμούδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά.

Τώρα πλέον Σχέδιο για Ρυθμίσεις

Η υπογραφή της δανειακής σύμβασης είναι πολύ σημαντική για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα και μπορεί, υπό όρους, να έχει πολύ θετικά αποτελέσματα στα μάκρο αλλά και μίκρο οικονομικά μεγέθη της οικονομίας μας. Υποχρέωσή μας είναι να εντοπίσουμε και να αναδείξουμε, για να διαχειρισθούμε, τις αρνητικές επιπτώσεις από την, νεοφιλελεύθερης κοπής, προσαρμογή της οικονομίας μας στην σύγχρονη τάση των δεδομένων της παγκοσμιοποίησης και την αυτονόμηση της οικονομίας του χαρτιού από την πραγματική οικονομία.

Σήμερα πλέον έχει καταγραφεί ότι η πολιτική επιλογή της εσωτερικής υποτίμησης απέτυχε. Η μονοσήμαντη μείωση των μισθών, σε αντίθεση με της αύξηση των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούμε, δεν είναι ταξικά ουδέτερη ούτε κοινωνικά αθώα. Πολλοί είναι αυτοί που ωφελούνται υπέρμετρα, σε σχέση με το κόστος που καταβάλλουν, μιας και η αύξηση των φόρων και η μείωση των μισθών δεν δικαιολογεί αυτήν την αύξηση των τιμών. Άρα οι παραγωγοί – επιχειρήσεις (εφόσον επιζήσουν από τον περιορισμό της ζήτησης) δυνητικά, βγαίνουν κερδισμένοι από την κρίση. Αντιθέτως το σύνολο των πολιτών της μισθωτής εργασίας, πληρώνει υπέρμετρα την επιδιωκόμενη οικονομική ανάταξη και ωφέλεια που θα προκύψει από αυτήν. Ζητούμενο πρέπει να είναι η διαδικασία με την οποία θα επιμερισθεί η όποια ωφέλεια, από το αποτέλεσμα της οδυνηρής λιτότητας που αποδεχθήκαμε ως χώρα για να διαχειρισθούμε την δημοσιονομική μας κρίση. Στην οικονομία δεν υπάρχει “τσάμπα φαγητό”. Άρα όσοι “πληρώνουν” αναλαμβάνοντας το κόστος της ανάταξης στο παρόν, πρέπει να έχουν το σχετικό μερίδιο από μια δίκαιη κατανομή της προσδοκώμενης ωφέλειας. Αντιστοίχως οι σχετικές κοινωνικές ομάδες που δεν συμβάλλουν τόσο στο ξεπέρασμα της κρίσης να έχουν και το σχετικό τίμημα. Αυτό πρέπει να σχεδιασθεί για να δώσει προοπτική και ελπίδα στους εργαζόμενους και την αξία που πρέπει στη μισθωτή εργασία.

Προτεραιότητα στις δυνάμεις του προοδευτικού εκσυγχρονισμού, για την υλοποίηση επιλογών όπως οι παραπάνω, είναι να βρεθούν και να ορισθούν μηχανισμοί διακυβέρνησης της πορείας ανάταξης στην μετα- μνημόνιο εποχή. Έχει έρθει η ώρα να προσπαθήσουν όλοι οι συμμετέχοντες στο δημόσιο λόγο, εντός και εκτός χώρας (κυβερνητικοί οργανισμοί εθνικοί και διεθνικοί, εργατικές ενώσεις και διεθνείς οργανώσεις, εκπρόσωποι μεγάλων επιχειρηματικών συμφερόντων, μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), εταιρείες κλπ), να αναπτύξουν πολιτικές διαχείρισης της αποτελεσματικής υλοποίησης της δανειακής σύμβασης της χώρας με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης. Αυτό μπορεί να γίνει δια μέσω ρυθμίσεων, που να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που δημιουργεί η παρούσα κατάσταση.

Υποστηρίζουμε ότι, για να γίνει ορθολογική διαχείριση των οικονομικών προοπτικών της χώρας στην επόμενη μέρα της δανειακής σύμβασης, πρέπει να υπάρξει προσπάθεια εξισορρόπησης των κοινωνικών επιπτώσεων, με την αναβάθμιση των υπηρεσιών του κράτους και την προσαρμογή των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών. Απαιτούνται ρυθμιστικές παρεμβάσεις με στόχο την υποστήριξη του Πολίτη και εν γένει του καταναλωτή. Αυτό σημαίνει ρυθμίσεις και κοινωνικές δράσεις, όπου τον πρώτο λόγο θα έχουν ανεξάρτητοι ρυθμιστικοί μηχανισμοί και φορείς. Ταυτοχρόνως απαιτεί οργάνωση και θεσμική εκπροσώπηση της κοινωνίας των πολιτών με διεθνική υποδομή.

Το οικονομικό σύστημα στη χώρα μας, λειτουργώντας από τη μια όψη του νομίσματος με ένα υπεργιγαντισμό του κράτους και από την άλλη με μια αγορά χωρίς ρυθμίσεις, δημιούργησε συνολικά πολλά προβλήματα στην οικονομία, είτε σε τοπικό είτε σε επίπεδο περιφέρειας. Σήμερα μετά την μνημονιακή πολιτική της απελευθέρωσης πρέπει να υπάρξει μέριμνα για τα προβλήματα αυτά. Ζητήματα όπως το περιβάλλον, η πρόνοια, η υγεία, η εκπαίδευση, η ασφάλεια των πολιτών, η ανισότητα στην διανομή του πλούτου και η αύξηση της φτώχειας και άλλα, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο από τις δυνάμεις της αγοράς.

Επομένως δεν είναι πολύ ρεαλιστικό να φανταζόμαστε ότι μπορούμε να έχουμε μια προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας στην νέα φάση που εισήλθαμε, χωρίς μια παράλληλη εξέλιξη, με κανόνες, της διακυβέρνησης της απελευθέρωσης με ρυθμίσεις.

Η ανάγκη για τις ρυθμίσεις αυτές έχει διευρυνθεί με ταχείς ρυθμούς μετά την συνειδητοποίηση των οικονομικών προβλημάτων στη χώρα μας. Αν δούμε τι μας συνέβη κατά την πορεία προς και μετά την ένταξή μας στο Ευρώ, θα διαπιστώσουμε ότι τέσσερα σημαντικά φαινόμενα, τα οποία ωστόσο έχουν αναδειχθεί ελάχιστα, διαμορφώνουν τη πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Το πρώτο είναι το γεγονός ότι, για πρώτη φορά στην ιστορία, έζησε η χώρα για τόσο χρονικό διάστημα σε συνέχεια, σε συνθήκες αστικής δημοκρατίας απ’ ό,τι κατά το παρελθόν. Το δεύτερο είναι η τεράστια εξάπλωση του Διαδικτύου και η χρήση του για την αύξηση της παραγωγής και τον έλεγχο της διανομής του πλούτου και της διεθνούς παραβατικότητας. Το τρίτο είναι η εδραίωση των μη κυβερνητικών οργανώσεων ως οργανώσεων δράσης με παγκόσμια απήχηση. Το τέταρτο είναι η ολοένα και μεγαλύτερη συνειδητοποίηση και αποδοχή των κοινωνιών και των θεσμικών τους εκπροσώπων, για την ανάγκη ρυθμίσεων της διακυβέρνησης της «ελεύθερης» οικονομίας.

Η ιδιοσυστασία διαφόρων παραγωγικών δραστηριοτήτων, που δεν αναφέρονται μόνον σε ένα κράτος, οδηγεί σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον με υπερεθνικό χαρακτήρα, γεγονός το οποίο, πολλές φορές, γίνεται συνθετότερο, λόγω της αυξημένης ανάγκης για πληροφόρηση αλλά και της ανάγκης για σύγκλιση των διαφορετικών νοοτροπιών, αντιλήψεων και συνθηκών λειτουργίας των εμπλεκομένων παραγόντων. Απαιτεί ρυθμίσεις εθνικές, αλλά και εναρμονίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η ιδέα μας είναι να προκαλέσουμε τον δημόσιο διάλογο, για συμβολή με σκέψεις στον τρόπο που μπορεί να γίνει αυτή η ρυθμιστική δράση, διακυβέρνηση της νέας εποχής στην χώρα μας. Η προτάσεις για ρυθμίσεις (εθνικές, περιφερειακές και παγκόσμιες), σε διάφορους τομείς της οικονομίας, η δημιουργία μιας παγκόσμιας κοινωνίας πολιτών με σχέσεις συνεργασίας που θα υπερβαίνουν εθνικά και περιφερειακά σύνορα, η δημιουργία θεσμών διαβούλευσης των διαφορετικών lobbies συμφερόντων και σύγκλισης, με διαφάνεια, μπορούν να αποτελέσουν τις πρώτες προσπάθειες.

Ο σκοπός μας είναι η εύρεση τρόπων που θα μας επιτρέψουν, μέσω της διαφύλαξης των κανόνων ρύθμισης, τη δικαιότερη διανομή του πλούτου και περιορισμού στην κατασπατάληση πόρων, για να επιτύχουμε οικονομική ευμάρεια.

Ο Κώστας Χλωμούδης είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά.

Σκέψεις για την αναδιάρθρωση των αστικών μεταφορών στην Αθήνα

Σε σχόλιό μας, πριν από περίπου ένα έτος (Καθημερινή, 24/10/2010), επιχειρήσαμε να αναδείξουμε τους στόχους και τα προβλήματα που είχε να διαχειρισθεί η παρούσα κυβέρνηση στον τομέα των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα Αθηνών και Πειραιώς.

Το σχόλιο αυτό κατέληγε: «… Σε μια εποχή που οι πολίτες επιστρέφουν στα ΜΜΜ, επιβάλλεται η ανάπτυξή τους και η ορθολογικοποίηση των λειτουργιών τους για ποιοτικότερες αστικές συγκοινωνίες. Όχι σε πολιτικές συρρίκνωσής τους. Στην κατεύθυνση αυτή φαίνεται να επενδύει η κυβέρνηση μέσω της ανασυγκρότησης του ΟΑΣΑ και αυτό θα κριθεί σύντομα εκ του αποτελέσματος.»

Το εποπτεύον υπουργείο επιχείρησε, το 2010, πράγματα που δεν έγιναν στα τελευταία τριάντα χρόνια. Πάτησε φρένο «σπινάροντας» με γυμνά πόδια πάνω σε μια λεπίδα… Γλύτωσε προς στιγμήν τον εκτροχιασμό των εταιρειών του δημοσίου στα ΜΜΜ της Αττικής. Πρέπει όμως να φανεί η αντοχή της λύσης, επικαιροποιώντας την με αναγκαίες αλλαγές και ταυτοχρόνως με αποτελεσματική επούλωση της πληγής, από τις επιπτώσεις αυτού του φρεναρίσματος, με την ανάκτηση και των δυνάμεων και του χαμένου αίματος, αναδεικνύοντας καλύτερους δείκτες στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών …

Σήμερα έχουμε σε εφαρμογή το νόμο της Κυβερνήσεως για την «Εξυγίανση, Αναδιάρθρωση και Ανάπτυξη των Αστικών Συγκοινωνιών Περιφέρειας Αττικής και άλλες διατάξεις»και χωρίς να μπορεί κανείς στα σοβαρά να κάνει συνολική αξιολόγηση, είναι δυνατόν όμως να γίνουν ενδεχόμενες παρατηρήσεις και να ανιχνευθούν τα περιθώρια για διορθωτικές παρεμβάσεις, έστω και σε συνθήκες κινητοποιήσεων στο χώρο…

Οι συγχωνεύσεις

Είναι δύσκολο να μη συμμερισθεί κανείς την άποψη ότι, όσα συνέβησαν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, κυρίως στους στόχους, τις επιδιώξεις και τις πρακτικές των Οργανισμών των Αστικών Μέσων Μεταφοράς στην Αττική, καθώς και με τις αποτυχίες των εποπτικών αρχών, ανέτρεψαν οριστικά την παραδοσιακή προσέγγιση στη διοίκηση αυτών των επιχειρήσεων. Είναι φανερό ότι δημιουργήθηκαν νέα δεδομένα, με ανάδειξη νέων πρακτικών και νέων αντιλήψεων για τον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό ρόλο στη διοίκησή τους. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι αλλαγές σε θέματα διαφάνειας, εταιρικής και κοινωνικής ευθύνης και λογοδοσίας, μεθόδων αμοιβών όχι μόνον των εργαζομένων αλλά του συνόλου των στελεχών, εσωτερικής διακίνησης, λειτουργίας και ελέγχου και εξωτερικής εποπτείας και διαχείρισης κινδύνου.

Αυτό βεβαίως δεν επιβεβαιώνει μέχρι στιγμής τον «ενιαίο» τρόπο παρέμβασης (οριζόντια και εν πολλοίς ισοπεδωτικά μέτρα), ούτε και τον «μετωπικό» τρόπο διαχείρισης των σημαντικών ιδιαιτεροτήτων των διαφορετικών μέσων μαζικής μεταφοράς. Αυτή η επιλογή του νόμου (αν μέχρι στιγμής δεν είναι εμφανής, σύντομα και όχι μακροπρόθεσμα), θα αποδειχθεί πως είναι αμφίβολο ότι λύνει τα προβλήματα κόστους και ότι δεν είναι δεδομένο (κάθε άλλο) πως μεταβάλλει προς το καλύτερο την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Οι ιδιαιτερότητες των συντελεστών παραγωγής του μεταφορικού έργου, είτε αυτό αφορά στα μέσα (τρόλεϊ, λεωφορεία, μετρό, τραμ κ.λπ.), είτε στην υποδομή και τη συντήρησή της (τελείως διαφορετική σε κάθε μέσο), είτε αφορά στην ειδίκευση και τα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου προσωπικού (σε ποσοστό άνω του 70% περίπου), είτε αφορά στο εύρος και τα χαρακτηριστικά της γεωγραφικής περιοχής που θα επιχειρούν, διαφέρουν σημαντικά και επιβάλλουν ιδιαίτερο και εξειδικευμένο μάνατζμεντ για να έχεις αποτελέσματα και εξορθολογισμό και, συνεπώς, διαφορετικά κέντρα λήψης αποφάσεων για τα διαφορετικά κέντρα κόστους.

Η επέμβαση, πολλές φορές με «οριζόντια» μέτρα, μπορεί να αποτρέπει την καταστροφή και τη διάλυση των οργανισμών των ΜΜΜ, αλλά δεν είναι σίγουρο πως αποτρέπει πάντα την υποβάθμιση της παρεχόμενης ποιότητας στις υπηρεσίες αυτών και ότι συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ανεργίας.

Υπ’ αυτήν την έννοια, οι συγχωνεύσεις που επιλέχθηκαν δεν φαίνεται να προκαλούν οπωσδήποτε οικονομίες κλίμακας και αύξηση παραγωγικότητας με ανεκτές αποδόσεις των συντελεστών παραγωγής. Έχει ήδη μελετηθεί, σε άλλες περιπτώσεις, ότι τέτοιες συγχωνεύσεις, πολλές φορές προκαλούν αντι-οικονομίες κλίμακας. Υποστηρίζουμε πως οι δύο επιχειρήσεις (σταθερής τροχιάς «ΣΤΑΣΥ» και οδικές «ΟΣΥ») που επιλέχθηκαν να υπάρξουν από τις συγχωνευόμενες επιχειρήσεις του ΟΑΣΑ, δεν αποτελούν απάντηση στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των συντελεστών παραγωγής. Π.χ., η ΕΘΕΛ ήταν ήδη μια τεραστίου μεγέθους επιχείρηση (με δυσκολία αποτελεσματικής διοίκησης λόγω μεγέθους), στην οποία επιβαλλόταν να υπάρξουν μηχανισμοί διοίκησης των κέντρων κόστους (π.χ. ανά ομάδα αμαξοστασίων) και όχι βέβαια να προστεθεί σε αυτήν ακόμη μια επιχείρηση (ΗΛΠΑΠ), με τις δικές της ιδιαιτερότητες και επιχειρησιακούς σχεδιασμούς. Έπρεπε, τα όποια οφέλη από την επιλογή, να αντισταθμίσουν, τουλάχιστον, τις απώλειες που οπωσδήποτε θα προέκυπταν. Σύντομα θα φανεί, για όσους ήδη δεν το διακρίνουν, ότι αυτό δεν θα συμβεί. Αν για κάποια συγχώνευση ενδέχεται να είχαμε με υψηλότερο βαθμό βεβαιότητας, αποτελέσματα, αυτή θα ήταν: α) του Μετρό μόνο με τον ΗΣΑΠ, β) των Τρόλεϊ με το Τραμ, δηλ. των ηλεκτροκίνητων (εξαιρετικές συνέργειες σε εναέρια δίκτυα, σε εξειδικευμένο προσωπικό για ηλεκτρομηχανές, σε υποδομή κ.λπ.) και γ) τα λεωφορεία, σε μια εταιρεία με τουλάχιστον τρία κέντρα κόστους (ομάδες αμαξοστασίων). Έτσι θα ενδυναμώσεις τον εσωτερικό ανταγωνισμό, θα διευκολύνεις το οργανωσιακό μοντέλο της ευέλικτης εξειδίκευσης και θα αφήνεις περιθώρια για εύκολες προσαρμογές, που η υπάρχουσα οργανωσιακή πραγματικότητα αποδυναμώνει ως δυνατόν ενδεχόμενο, ενώ ταυτοχρόνως δημιουργεί ένα βασικό ανασταλτικό παράγοντα προσαρμογής, που είναι τα μεγάλα συνδικάτα στις τεράστιους μεγέθους ΔΕΚΟ…

Η αποκλειστικότητα του Δημόσιου Τομέα

Το φαινόμενο της οικονομικής επίδρασης των ΜΜΜ στη κρίση που περνά η χώρα, είναι σύνθετο. Αλληλεπιδρά στο ευρύτερο κοινωνικο-οικονομικό και θεσμικό περιβάλλον (PESTEL) που λειτουργεί η χώρα μας. Είναι προϊόν πολύχρονων διαδικασιών, δεν εξηγείται εύκολα από κάποια πολύπλοκα και εντυπωσιακά μαθηματικά και συστήματα εξισώσεων και δεν υπάρχει μία αιτία, αλλά επέδρασαν διαχρονικά, σωρευτικά και συνδυαστικά, με διαφορετική ένταση και διάρκεια, πολλαπλοί παράγοντες, οικονομικοί, ψυχολογικοί, εποπτικοί/ρυθμιστικοί, πολιτικοί.

Έχει σημασία να καταγράψουμε τις οικονομικές, αλλά και τις κοινωνικές επιδόσεις των διαφορετικών προτάσεων. Δεν δικαιούμαστε να υπάρχουν μέτρια αποτελέσματα, τέτοιες εποχές.

Η επέμβαση, πολλές φορές με «οριζόντια» μέτρα, μπορεί να αποτρέπει την καταστροφή και τη διάλυση των οργανισμών των ΜΜΜ, αλλά δεν είναι σίγουρο πως αποτρέπει πάντα την υποβάθμιση της παρεχόμενης ποιότητας στις υπηρεσίες αυτών και ότι συμβάλλει στην αντιμετώπιση, με στοιχεία της οικονομικής ύφεσης, της ανεργίας κ.λπ.

Στο Φονταμενταλισμό της απορρύθμισης, δεν απαντούμε με το δογματισμό της αποκλειστικότητας του δημόσιου χαρακτήρα επιχειρήσεων αστικών μεταφορών. Τονίζουμε ότι το Δημόσιο, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να επιδοτεί τις μεταφορές αυτές, όπως συμβαίνει σχεδόν παντού. Το «ποιος θα παράγει το δημόσιο αυτό αγαθό», δεν μπορεί να είναι δόγμα. Γιατί, δίπλα στο δημόσιας ιδιοκτησίας ΜΜΜ, να μη λειτουργεί και ένα ιδιωτικής, με τους ίδιους όρους και την ίδια όμως χρηματοδότηση; Κάτω βέβαια από την ενιαία εποπτεία του νέου ΟΑΣΑ, έτσι όπως τον θεσμοθέτησε ο παρόν νόμος. Τότε θα φαίνεται συγκριτικά η παραγωγικότητα, η αποτελεσματικότητα, η ασφάλεια και τελικά η ανταγωνιστικότητα των δημόσιων εταιρειών ΜΜΜ στην Αττική, σε άμεση σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα.

Πιστεύουμε ακράδαντα σε αυτό που έχει ήδη διατυπωθεί για την αξία των επιχειρήσεων Δημοσίου Συμφέροντος στο «Χρυσάφι είναι το δημόσιο. Ρητορεία και πραγματικότητα των μεταρρυθμίσεων» του Δημήτρη Παπούλια και σε κάθε περίπτωση, με τη γνώση που διαθέτουμε, υπογράφουμε το συμβόλαιο για τέτοια προοπτική όσον αφορά σε κάποιες από τις εταιρείες ΜΜΜ. Η συλλογική συνείδηση π.χ. στον τέως ΗΛΠΑΠ, ήταν και ελπίζω πως παραμένει τέτοια, που με βεβαιότητα θα ανταποκρινόταν στις σύγχρονες απαιτήσεις, πράγμα που έτσι και αλλιώς επιχειρήθηκε με τη συνδρομή των εργαζομένων.

Το ανθρώπινο δυναμικό και η ενοχοποίηση του κόστους του

Αν λοιπόν το επίδικο αντικείμενο που είχε να διαχειρισθεί αυτός ο νόμος στο ένα του σκέλος ήταν το «συμμάζεμα» των οικονομικών στις εταιρείες των ΜΜΜ, το άλλο του σκέλος αφορά στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει ότι το συνοδευτικό επιχειρησιακό σχέδιο θα προσδιορίζει το απαιτούμενο έργο σε ποσότητα και σε ποιότητα. Αυτό προϋποθέτει να γνωρίζουμε σε τάξη μεγέθους το κόστος ανά μονάδα παραγόμενου έργου και ανά κατηγορία ποιότητας (οχηματο-χιλιόμετρο ή επιβατο-χιλιόμετρο ανά διαφορετικό μέσο μεταφοράς), σε σχετική σύγκριση με τους ομότεχνους παραγωγούς αυτών των υπηρεσιών (εξωτερικό ή ιδιώτες εντός, όπως ο ΟΑΣΘ).

Εφόσον όμως αυτά υφίστανται, τότε δεν δικαιολογείται η γενικευμένη ενοχοποίηση του κόστους εργασίας. Δεν είναι οι συνθήκες σε όλα τα ΜΜΜ ίδιες και σε κάθε περίπτωση δεν αφορούσε στους εργαζόμενους όλων των ΜΜΜ. Να επαναλάβουμε: ανορθολογικότητες υπήρχαν και ίσως να υπάρχουν πολλές. Σημαντικό Κεφάλαιο όμως αυτών των εταιρειών είναι οι εργαζόμενοι. Προτείνουμε να αποφευχθεί η συστηματική απαξίωση της άυλης περιουσίας των οργανισμών αυτών, που είναι το ανθρώπινο δυναμικό τους. Δεν μπορεί να ενοχοποιείται το σύνολό τους, εν πολλοίς αδίκως, για λαθεμένες επιλογές στη διαχείρισή τους κατά το παρελθόν, γιατί το αποτέλεσμα θα το βρίσκουμε στην παρεχόμενη ποιότητα και στην απόδοση των εταιρειών.

Υπάρχει λοιπόν ανάγκη, ανά εταιρεία, να ανακαλυφθούν εργαλεία για ομαλή μετάβαση από το προηγούμενο καθεστώς εργασίας στο σημερινό. Σε αυτήν την κατεύθυνση απαιτείται να εργασθούν εποικοδομητικά εργαζόμενοι, διοικήσεις και προφανώς η κυβέρνηση.

* Ο Κων/νος Χλωμούδης είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και διετέλεσε πρόεδρος των ΗΛΠΑΠ Α.Ε. από τον Απρίλιο του 2010 μέχρι τον Μάιο του 2011.

Σε προσωπικό τόνο «αντί απολογισμού του έργου»

Στους φίλους-συνεργάτες που απέκτησα στον ΗΛΠΑΠ

Αφιερωμένο στο νεοδιορισμένο Διοικητικό Συμβούλιο του Ο.ΣΥ και ιδιαιτέρως στους συνεργάτες στην προσπάθειά μας, την περίοδο 2010 μέχρι σήμερα, ευχόμενος ολόψυχα κουράγιο και καλή επιτυχία στο δύσκολο έργο τους.

Επενδύσεις στην υποδομή των μεταφορών στην Ελλάδα.

Η "πράσινη" ανάπτυξη και η πολιτική επενδύσεων στην υποδομή των μεταφορών στην Ελλάδα. Μια δημόσια συζήτηση για τη χώρα μας...

Οι επενδύσεις στην υποδομή των μεταφορών στην Ελλάδα και η "πράσινη" ανάπτυξη

Η ανακατανομή των επενδύσεων στην υποδομή των μεταφορών, όχι µόνο θα ευνοήσει την ανταγωνιστικότητα, αλλά θα συμβάλλει και στην επίτευξη του κοινού στόχου της αειφόρου κινητικότητας...

Η μονοσήμαντη ενοχοποίηση του κόστους εργασίας δεν είναι βιώσιμη πρόταση για λύση στις Αστικές Συγκοινωνίες.

Με αφορμή το Δημόσιο διάλογο για το κόστος λειτουργίας των οργανισμών των Αστικών Συγκοινωνιών στη χώρα μας, κάποιες σκέψεις μου δημοσιευμένες στην "Καθημερινή".

Εγκώμιο Αναχρονισμού

http://kinisi-py-yenanp.blogspot.gr/2010/07/blog-post_06.html Τρίτη, 6 Ιουλίου 2010 Εγκώμιο Αναχρονισμού: Διοικητικός Φορέας για τη Ναυτιλία Αναδημοσιεύουμε άρθρο του καθηγητή του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών κου Κωνσταντίνου Χλωμούδη από το περιοδικό Μεταρρύθμιση (www.metarithmisi.gr) Μετά από πειραματισμούς 8 μηνών, σε κυβερνητικό επίπεδο, για το διοικητικό φορέα της ναυτιλίας, η απόφαση (άραγε ποιοι έχουν την ευθύνη λήψης της;) να ανατεθεί στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, δείχνει περισσότερο άγνοια, που οδηγεί σε αναχρονισμό, ενώ δείχνει ακόμη την ανευθυνότητα από τη μεριά των ομιλούντων επί της ναυτιλίας, στη διαμόρφωση αυτής της επιλογής. Είναι προφανές ότι η απόφαση αυτή, θα κριθεί σύντομα τα προσεχή χρόνια ως ανεπαρκής και υπονομευτική για την εθνική ναυτιλία, αλλά και οπισθοδρομική για τη χώρα, που θέλει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών για διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης και στα των θαλασσίων μεταφορών. Απόφαση που εμφανίζει την κυβέρνηση ως υποχείρια απειλών εφοπλιστών, η πλειοψηφία των οποίων έχουν από καιρού επιλέξει ... άλλες σημαίες! Δεν είναι δα και πολύ παλιά η διατυπωθείσα θέση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη (Ημερησία, 03/02/2010), ότι «αποτελεί στρέβλωση και αναχρονισμό η κύρια άσκηση καθηκόντων ναυτιλιακής πολιτικής από το Λιμενικό Σώμα, όπως ζητείται από τους Έλληνες εφοπλιστές και δευτερευόντως η άσκηση καθηκόντων που αφορούν στην ασφάλεια». Ο Υπουργός, την 1η Ιουλίου, είχε την πρώτη συνάντηση με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών για τα θέματα της ναυτιλίας, μιας και μετά τις παλινωδίες της κυβέρνησης, η ευθύνη της ποντοπόρου ναυτιλίας ανατέθηκε στις αρμοδιότητες του Υπουργείου του (!!!). Προς στιγμήν, έχουν ηγεμονεύσει οι θιασώτες της επιστροφής στο χθες. Αυτοί που ουσιαστικά Σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχει προηγούμενο κατάτμησης του κλάδου. Πουθενά δεν ασκείται Ναυτιλιακή Πολιτική από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης ή από την Ακτοφυλακή. επιμένουν στη διατήρηση ενός απαρχαιωμένου ιεραρχικού στρατιωτικού μοντέλου διοίκησης, που όμοιό του βέβαια δεν συναντάται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα, πόσο μάλλον σε άλλες, ναυτιλιακά ισχυρές χώρες. Επικράτησαν αυτοί που εμμέσως πλην σαφώς παίρνουν ρεβάνς από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, στο χώρο της ναυτιλίας, μετά τη σαφή υποστήριξή τους στη δικτατορία των συνταγματαρχών της επταετίας 1997-2004. Επέβαλλαν ένα μοντέλο που γενικά αντίκειται στις αρχές των σύγχρονων δημοκρατικών και αξιοκρατικών συστημάτων δημόσιας διοίκησης. Πρόκειται για το αποτυχημένο σύστημα που δημιουργήθηκε και συντηρήθηκε με βάση τα δεδομένα προηγούμενων δεκαετιών, λειτούργησε απόλυτα ελεγχόμενα από συντεταγμένα οικονομικά συμφέροντα σε ό,τι αφορά στη ναυτιλιακή πολιτική της χώρας, απλώς αναπαράγοντας χαμηλής ποιότητας διεκπεραιωτική υπηρεσία, διοχετεύοντας με περισσό θράσος την άποψη ότι το «θαύμα» της Ελληνικής Ναυτιλίας δεν οφείλεται τόσο στην ικανότητα του έλληνα εργαζόμενου στη ναυτιλία και στην επιχειρηματικότητά τους, αλλά στην αποτελεσματικότητα του Λιμενικού Σώματος…! Η Ε.Ε., με κάθε τρόπο, εδώ και αρκετά χρόνια βιώνει το πρόβλημα με την αντικοινοτική λειτουργία του φορέα που εκπροσωπεί τη χώρα στα της ναυτιλίας. Δεν εκπροσωπεί τη χώρα, ή έστω την κυβέρνησή της, αλλά συντεχνιακά συμφέροντα μιας κατηγορίας εφοπλιστών, οι οποίοι δεν διακρίνονται για την επιλογή της ελληνικής σημαίας στα πλοία τους. Ενδεικτική είναι η προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κατά της Ελλάδας, ζητώντας να καταδικάσει τη χώρα μας διότι κατέθεσε νομοθετική πρόταση για την ασφάλεια στα πλοία και τα λιμάνια στο πλαίσιο του ΙΜΟ, παρακάμπτοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι προφανής η ανάγκη να υπάρχει ενημέρωση για τις απόψεις που υποστηρίζουν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) οι εκπρόσωποι των κρατών. Γνωρίζει κανείς με ποιο τρόπο λαμβάνονταν οι αποφάσεις για τις θέσεις της χώρας μας στο ΙΜΟ; Μπορεί κάποιος να μάθει ποιες είναι οι θέσεις της χώρας μας στον οργανισμό αυτό, για να τις κρίνει; Αυτό, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάφερε να το παρακολουθήσει εύκολα, γι’ αυτό και στην ουσία μέσω του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου επιχειρεί να εισέλθει στους κόλπους του ΙΜΟ… Αυτό το σύστημα επικράτησε για να ξεπεράσει προβλήματα που δημιούργησε η χωρίς προετοιμασία και οργάνωση κατάργηση του τέως Υπουργείου επί της ναυτιλίας. Γυρίζοντας έτσι πιο πίσω και από την κατάσταση που θέλησε να διορθώσει αυτή η κυβέρνηση. Είναι το σύστημα, το οποίο, αδιαφορώντας για τα πραγματικά συμφέροντα της ελληνικής ναυτιλιακής δημόσιας διοίκησης και τις προκλήσεις για εκσυγχρονισμό της νέας εποχής, προτείνει τη διάσπαση της ενιαίας μορφής των Υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας Ναυτιλιακής Πολιτικής, με κριτήρια υποταγής σε πιέσεις και συγκεκριμένα συμφέροντα, με παράλληλη διατήρηση στρατιωτικής μορφής διοίκησης, μεταξύ άλλων σε Υπηρεσίες όπως η ναυτική εκπαίδευση, η ναυτική εργασία, η ναυτιλιακή πολιτική και ανάπτυξη, η παρακολούθηση θεμάτων διεθνών και ευρωπαϊκών Οργανισμών, η παραγωγή νομοθετικού έργου, ο εξειδικευμένος τεχνικός έλεγχος ασφάλειας πλοίων και λιμένων και η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, καθώς και η εποπτεία ελεγκτικών Φορέων. Μας καθιστά ως χώρα «περίγελο», καθώς η ακτοφυλακή, πουθενά σε Ε.Ε. και Η.Π.Α. δεν ασκεί μονομερώς ναυτιλιακή πολιτική (π.χ. COAST GUARD, και MARAD στις ΗΠΑ) σε θέματα ναυτιλιακής ανάπτυξης, επενδύσεων, εκπαίδευσης, θαλασσίων μεταφορών, ναυτικής εργασίας, εκπροσώπησης σε Ευρωπαϊκούς ή Διεθνείς Οργανισμούς. Το ενιαίο της Διοίκησης της ναυτιλίας, είναι πρωταρχικής σημασίας για την επίτευξη οφέλους στην εθνική οικονομία. Ο ναυτιλιακός κλάδος είναι η ποντοπόρος ναυτιλία, η ακτοπλοΐα, οι λιμένες, ο θαλάσσιος τουρισμός και το σύνολο των δραστηριοτήτων που εκτείνονται από την έρευνα και ανάπτυξη, μέχρι τα σκάφη αναψυχής και τις υπηρεσίες λιμανιών. Με δεδομένη την καθολικά αναγνωρισμένη αλληλοσυσχέτιση των θεμάτων που απασχολούν τους επιμέρους κλάδους, για την απαραίτητη λήψη μέτρων και την άσκηση πολιτικών είναι αναγκαία η ενιαία αντιμετώπιση. • Σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχει προηγούμενο κατάτμησης του κλάδου. Πουθενά δεν ασκείται Ναυτιλιακή Πολιτική από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης ή από την Ακτοφυλακή. • Αντίθετα, παντού, σε Ευρώπη και Αμερική, βαθαίνει η διάκριση των εξουσιών ανάμεσα στους ασκούντες πολιτική και στους ελέγχοντες. Και παρατηρείται η θεσμοθέτηση ανεξάρτητων αρχών που καθίστανται υποχρεωτικές από Διεθνείς Συμβάσεις ή Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. • Η άσκηση δημόσιας ναυτιλιακής πολιτικής, με ενιαίο και σαφή τρόπο, είναι κρίσιμη λόγω του μεγέθους της ναυτιλίας. Παράλληλα, υπηρετείται η σκληρή προτεραιότητα των καιρών για εξοικονόμηση αλλά και αξιοποίηση πόρων (ανθρώπινων και χρηματικών). • Η θεσμική σαφήνεια και διαφάνεια, θα επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στη ναυτιλία, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και στην παρέμβαση της χώρας μας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Εύκολα άλλωστε αποδεικνύεται η μικρή έως ελάχιστη αποτελεσματικότητα του καθεστώτος των πρώην Υπουργείων Υ.Ε.Ν. και Υ.Ε.Ν.Α.Ν.Π. στους παραπάνω τομείς, που οφείλεται κυρίως στη μορφή της στρατιωτικής δομής τους. Ενδεικτικά μπορεί να αναφερθεί το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με θέματα ναυτιλίας, το οποίο, αν εξαιρέσει κανείς νομοθετήματα που αποτελούν υποχρεωτική ενσωμάτωση της διεθνούς και κοινοτικής νομοθεσίας, είναι στην πλειονότητά του αναχρονιστικό, χωρίς ουσιαστικά να έχει ανανεωθεί και επικαιροποιηθεί σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα εδώ και αρκετές δεκαετίες. Επίσης, ομολογείται σε διεθνές επίπεδο ότι η εν γένει παρουσία των Υπηρεσιών των προαναφερόμενων Υπουργείων στα διεθνή φόρα, έχει στερηθεί δημιουργικών πρωτοβουλιών και επιστημονικής τεκμηρίωσης, στο πλαίσιο αναζήτησης συνεργασιών και υποστήριξης από ευρύτερους ναυτιλιακούς, ακαδημαϊκούς και κοινωνικούς εταίρους και φορείς. Έτσι, χάνονται χρυσές ευκαιρίες ανάδειξης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας και αξιοποίησης διεθνών συγκυριών προς όφελος των εθνικών συμφερόντων και αναπαράγονται απλώς θέσεις στενών και συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων.

Η άρνηση της πραγματικότητας για την οικονομία της χώρας και η βλακεία

Βλακεία και άρνηση

Κώστας Χλωμούδης,

--------------------------------------------------------------------------------

Το διαβόητο πάρτι των τελευταίων 20-25 χρόνων, δυστυχώς δεν αφορούσε ελάχιστους ή έστω λίγους. Αφορούσε μεγάλη κατηγορία των πολιτών αυτής της χώρας, όχι προφανώς τους πάντες. Αφορούσε όμως, χιλιάδες επί χιλιάδων ανθρώπων που καταχρεώθηκαν ασμένως, με εορτοδάνεια, διακοποδάνεια, καταφορτωμένες πιστωτικές κάρτες. Με την πολιτική ηγεσία να βολεύεται, αισχρά, από αυτήν την κατάσταση και να μην παρεμβαίνει, με τις τράπεζες να δανείζουν το ήδη δανεικό χρήμα, με ελάχιστους να ψελλίζουν κάποια λόγια αντίθεσης σε όλη αυτή την παρανοϊκή κατάσταση. Την επόμενη στιγμή, αυτοί οι ελάχιστοι ήσαν οι «γραφικοί».

Δεν υπάρχουν πολλοί έλληνες που να μην έχουν κάποιον φίλο που εκείνη την περίοδο, της «άνοιξης» του χρηματιστηρίου, να μην «έπαιξε». Δεν υπάρχει σχεδόν ούτε ένας έλληνας, που να μην ήξερε κάποιον που ξαφνικά βρέθηκε να ασχολείται με «χρηματιστηριακές υποθέσεις», να ανοίγει σχετικό γραφείο, ή να παλεύει να βρει τον τρόπο να χωθεί στη «μπίζνα». Δεν υπάρχει ούτε ένας έλληνας που να μη θεωρεί πως, αν η προσπάθεια που καταβάλλει σήμερα η κυβέρνηση δεν είναι μόνο εντυπωσιασμός και απόπειρα αντιπερισπασμού από τα προβλήματα, τότε, πράγματι θα περάσει στην ιστορία ως η κυβέρνηση που αναμόρφωσε τη Ελλάδα.

Μήπως αξίζει να της δώσουμε αυτή την ευκαιρία; Να αποδείξει ότι το εννοεί; Νομίζω πως θα έπρεπε. Διότι διαφορετικά η ιστορία θα μας κρίνει ως Βλάκες. Όμως, η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα, θα έπρεπε να μας πείσει ότι η Βλακεία ενίοτε συμπεριλαμβάνει, κατά μια εκδοχή, και συμπεριφορές κουτοπονηρίας… Πιο σωστά: Η πονηρία αυτή, είναι η βλακεία στην έπαρσή της, η βλακεία σε όλο της το μεγαλείο. Τι είναι η κουτοπονηρία; Είναι η Βλακεία όταν κρίνει, όταν αποφασίζει, όταν καταδικάζει, χωρίς ποτέ να αναλαμβάνει τις ευθύνες της, έστω όσες τις «αναλογούν»... Βέβαια, το μεγάλο μυστικό του Βλάκα, είναι το γεγονός ότι, μάλλον ΔΕΝ του περνά καν από το μυαλό, δεν διανοείται ότι μπορεί έστω για μια στιγμή, να έχει άδικο... Κι αν του περάσει μια στάλα υποψίας από το μυαλό, γρήγορα τη διώχνει: Αυτός, λάθος; «Ποτές των ποτών». Οι άλλοι έχουν ΠΑΝΤΑ άδικο… Έτσι γίνεται αδίσταχτα θρασύς, υπέροχα επικίνδυνος, ανυπέρβλητα αλαζονικός… Και πείθει... Γιατί πάντα υπάρχουν αρκετοί αντίστοιχοί του για να σχηματίσουν μια πλειοψηφία. Αυτό είναι το όπλο για να επικρατήσει η Βλακεία.

Δεν είναι βέβαια τυχαίο, πού δραστηριοποιείται ο Βλάκας: Επειδή είναι ανασφαλής, επιλέγει δραστηριότητες που του δίνουν μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας… (Ομοιότητες για συμμετέχοντες σε οιουσδήποτε μηχανισμούς, κομματικούς ή των μέσων μαζικής ενημέρωσης, των διαφόρων ανώνυμων, «καταγγελτικών» blogs σήμερα, κ.λπ., δεν είναι τυχαίες). Καθώς είναι περιορισμένος στη Βλακεία του, διαθέτει και ορισμένα πλεονεκτήματα: Οργανωτικότητα, επιμονή και υπομονή.

Σήμερα, νομισματική ένωση χωρίς οικονομική διακυβέρνηση και αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία δε γίνεται. Τι σημαίνει όμως οικονομική διακυβέρνηση, και τι θα σήμαινε αυτό για τη χώρα μας; Απλώς, σημαίνει ότι χρειάζεται συντονισμός των δημοσίων δαπανών, ιδιαίτερα των δημοσίων επενδύσεων, και εναρμονισμός των φορολογικών μας συστημάτων. Και όχι μόνο θα πρέπει οι εθνικοί προϋπολογισμοί να προεγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά, όπως υποστηρίζει και ο φίλος Ηρακλής Χαραλαμπίδης (βλ. http://haralambides.blogspot.com/), θα πάμε και ένα βήμα παραπέρα: θα πρέπει και να συναποφασίζονται. Έτσι ώστε να αποφεύγεται η σπατάλη, και κατά συνέπεια, τα ελλείμματα.

Γιατί δεν είναι δυνατόν να φτιάχνουμε όλοι δρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια και άλλα έργα υποδομής, χωρίς καμία συνεννόηση μεταξύ μας, σπαταλώντας δημόσιο χρήμα, πολλές φορές ανταγωνιστικά με το γείτονά μας. Οι υποδομές είναι για να προάγουν τον ανταγωνισμό μεταξύ επιχειρήσεων, όχι για να αποτελούν αντικείμενο ανταγωνισμού αυτές οι ίδιες.
Έτσι και μόνο έτσι, θα οδηγηθεί η Ευρώπη σε μεγαλύτερη κοινωνικοοικονομική σύγκλιση και κατά συνέπεια, ισχυρότερο ευρώ και χαμηλότερη ανεργία. Μόνο κερδισμένη θα μπορούσε να βγει η Ελλάδα από τη στρατηγική μιας συντονισμένης οικονομικής διακυβέρνησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αν το πρόγραμμα σταθερότητας αποδώσει, και θα αποδώσει, γιατί η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια επιλογής κάτω από την αυστηρή επιτήρηση των δανειστών μας, η Ελλάδα θα μπορούσε να βγει από το τούνελ με ένα δημοσιονομικό σύστημα από τα πιο σύγχρονα της Ευρώπης.

*Ο Κωνσταντίνος Χλωμούδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.