Ένα πολιτικό dragging με την… υποτιθέμενη “προοδευτική” Ελλάδα στα γόνατα του εφήμερου εντυπωσιασμού.

  

Τι κι αν λέμε πως είμαστε ευρωπαϊκή χώρα, με φιλοδοξίες για γεωπολιτική αυτοτέλεια, ενεργειακή ανεξαρτησία και ευρωπαϊκή στρατηγική — στην πραγματικότητα πολλοί από τους κυβερνώντες αλλά και άλλους παράγοντες του δημόσιου βίου της χώρας, φαίνεται πως προτιμούν να αναπαράγουν το σκηνικό του γκαλά “κυρία Πρέσβειρα ιδού οι υποτελείς σου”. Η πρόσφατες υποδοχές από υπουργούς στα υπουργεία ευθύνης τους, της κας Kimberly Guilfoyle, οι… ξεναγήσεις της στο πλοίο-μουσείο «Hellas Liberty» και σε άλλα “πολιτιστικά κέντρα”, δεν αποτελούν τίποτα λιγότερο από πολιτική θεατρικής παράστασης μιας κακής ποιότητας επιθεωρήσεως, με πρωταγωνιστές που ξεχνούν πως εκπροσωπούν μια ευρωπαϊκή χώρα με φωνή εθνική συνείδηση.

Το ζήτημα δεν είναι αν ένας υπουργός φωτογραφίζεται χαμογελαστός δίπλα στην Αμερικανή διπλωμάτισσα — είναι η ένδειξη δουλικότητας, σχεδόν υποτέλειας, υποδοχή που δείχνει έλλειψη στοιχειώδους πολιτικής αυτοεκτίμησης και ευρωπαϊκού προσανατολισμού. Και η Ελλάδα δεν είναι… επαρχία ναυλωτών, για να ποζάρει αναντίρρητα όταν ρίχνουν εικονικά δολάρια στο λιμάνι της.

Η “προνομιακή” μεταχείριση ως καθημερινότητα — και τι υπονοεί

Η κα Guilfoyle, που ανέλαβε τα καθήκοντά της ως πρέσβης μόλις τον περασμένο Νοέμβριο, έσπευσε από την αρχή να τονίσει ότι η Ελλάδα αποτελεί «κεντρικό πυλώνα» στη στρατηγική ενέργειας, επενδύσεων και τεχνητής νοημοσύνης των ΗΠΑ.

Να συζητήσουμε προφανώς για “ευημερία και ανάπτυξη” αρκεί η “συνεργασία” αυτή να μην περιορίζεται σε opportunistic φωτο-ops, χωρίς καμία αίσθηση στρατηγικής αυτονομίας και ευρωπαϊκής προοπτικής.

Αυτό που μέχρι στιγμής φαίνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί να μετατρέψει την πολιτική — και τη ναυτιλία — σε showcase για ξένες επενδύσεις και αμερικανικά συμφέροντα, με αφανή ανταλλάγματα για το ευρωπαϊκό status και τη γεωπολιτική αξιοπρέπεια της χώρας.

Πολιτική μιας φωτογραφίας — και τα όρια της υποτέλειας

Αλλά ας μην κοροϊδευόμαστε.·Αυτό το θέαμα δεν έχει να κάνει με διπλωματία, έχει να κάνει με μία επίδειξη υποτέλειας που θυμίζει περισσότερο αποικιοκρατικό status παρά σύγχρονη ευρωπαϊκή διπλωματία. Θεσμοί, εκτελεστική εξουσία, υπουργοί — ως επί το πλείστον — μοιάζουν έτοιμοι να υποκλιθούν σε κάθε απροσδιόριστο νεύμα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, λες και η γεωγραφία και οι συμμαχίες δεν έχουν καμία αξία χωρίς φωτογραφία.

Είναι σαφές πως η ατζέντα περιλαμβάνει τα πάντα — από λιμάνια και ναυτιλία μέχρι ασφάλεια και τεχνητή νοημοσύνη — αλλά με tone και υπόκρουση που μοιάζουν να υπαγορεύονται από ξένα συμφέροντα, όχι από εθνικό σχέδιο.

Η Ευρώπη ως background — οι ελίτ που προτάσσουν την κάμερα

Κι εδώ ερχόμαστε στο πιο κρίσιμο σημείο: αυτά δεν είναι απλώς μεμονωμένα περιστατικά, πλέον, είναι δείγματα μιας νοοτροπίας — από την πολιτική, την οικονομική και την πνευματική ελίτ — που θεωρεί την Ευρώπη — και τις αξίες της — ως δεύτερης κατηγορίας. Η Ελλάδα, από ευρωπαϊκό κράτος, μετατρέπεται σε “backstage” δήλωσης: ένα σκηνικό όπου η αμερικανική πρεσβεία είναι VIP και οι θεσμοί της χώρας οι απλοί υποταγμένοι θεατές.

Κάθε selfie, κάθε φωτογραφία δίπλα στην πρέσβειρα, κάθε δημοσιογραφική “αναφορά στη στενή συνεργασία” πακετάρει την ελληνική πολιτική προσαρμογή — και την υποτίμηση της ευρωπαϊκής μας ταυτότητας.

Αν αυτό δεν αποτελεί δείγμα υποτέλειας, τότε τι;

Έχει σημασία και χρειάζεται συλλογική αντίδραση

Δεν είναι απλώς ζήτημα γούστου ή πολιτικής αισθητικής. Όταν τα υπουργεία γίνονται σκηνικά υποδοχής ξένων διπλωματών — χωρίς ουσιαστικό πρόγραμμα, χωρίς διαφάνεια, χωρίς στρατηγική — η Ελλάδα απαξιώνει το κύρος της. Γίνεται όχημα στοχεύσεων που δεν εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον αλλά ιδιωτικές και ξένες στοχεύσεις.

Και όταν αυτό δεν σχολιάζεται — ή όταν ακόμα θεωρείται “καλό για την εικόνα” — τότε ανοίγει ο δρόμος για έναν νέο τύπο πολιτικής “διπλωματίας”: όχι ανάμεσα ισότιμων κρατών, αλλά ανάμεσα σε κράτος-υποδοχέα και μεγάλες δυνάμεις που λογαριάζουν την Ελλάδα σαν υποχείριο.

Το ζήτημα, βεβαίως, δεν είναι η πρέσβειρα. Οι διπλωμάτες προωθούν το συμφέρον της χώρας τους — και αυτό ακριβώς κάνει. Το ζήτημα είναι η ελληνική πλευρά:

πώς ανταποκρίνεται; θέτει όρια; αξιοποιεί το ευρωπαϊκό πλαίσιο ως φίλτρο και ως σταθεροποιητή;

Όλο και περισσότερο η απάντηση μοιάζει να είναι «όχι»...

Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα οργανωμένο κίνημα — από την όποια υπάρχουσα κοινωνία των πολιτών και τις ελίτ που μπορούν να σώσουν το κύρος της χώρας, με πρωτοπόρα την πνευματική — που να απαιτήσει διαφάνεια, στρατηγική αυτονομία, ευρωπαϊκή προοπτική. Χωρίς αυτήν, κάθε υπουργός που θα ποζάρει με όποια ξένη πρέσβειρα δεν θα κάνει τίποτε παρά θα φτιάχνει το «cover photo» της πολιτικής υποταγής του αλλά ίσως και της χώρας.

Αν θέλουμε να “μείνουμε Ευρώπη”

Μπορεί κάποιοι να βλέπουν τις συναντήσεις και τις φωτογραφίες ως δείγμα διεθνούς αναγνώρισης ή ως “αναγκαίο κακ(λ)ό για τους δύσκολους αυτούς καιρούς των γεωπολιτικών αναδιατάξεων”. Αλλά δεν είναι. Είναι δείγμα πολιτικής μικρότητας. Δείγμα μιας εξουσίας που αντιμετωπίζει τη χώρα ως πεδίο συμφερόντων, όχι ως εταίρο.

Αν η Ελλάδα θέλει πραγματικά να είναι μέρος της Ευρώπης — με την αξιοπρέπεια που της αρμόζει — δεν χρειάζεται χαμόγελα σε ένα πλοίο-μουσείο...

Χρειάζεται πολιτική με όραμα, στρατηγική διαπραγμάτευσης, δημοκρατική συμμετοχή.

Και χρειάζεται να πούμε «όχι» σε όσους μπερδεύουν διπλωματία με καλλιτεχνική διπλωματία — γιατί η αξιοπρέπεια ενός κράτους δεν εξαγοράζεται με φωτογραφίες, αλλά με σεβασμό και αρχές.

Ας μεριμνήσουμε λοιπόν — πριν η Ελλάδα γίνει σκηνικό άλλων.