Σκέψεις για την αναδιάρθρωση των αστικών μεταφορών στην Αθήνα

Σε σχόλιό μας, πριν από περίπου ένα έτος (Καθημερινή, 24/10/2010), επιχειρήσαμε να αναδείξουμε τους στόχους και τα προβλήματα που είχε να διαχειρισθεί η παρούσα κυβέρνηση στον τομέα των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ), στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα Αθηνών και Πειραιώς.

Το σχόλιο αυτό κατέληγε: «… Σε μια εποχή που οι πολίτες επιστρέφουν στα ΜΜΜ, επιβάλλεται η ανάπτυξή τους και η ορθολογικοποίηση των λειτουργιών τους για ποιοτικότερες αστικές συγκοινωνίες. Όχι σε πολιτικές συρρίκνωσής τους. Στην κατεύθυνση αυτή φαίνεται να επενδύει η κυβέρνηση μέσω της ανασυγκρότησης του ΟΑΣΑ και αυτό θα κριθεί σύντομα εκ του αποτελέσματος.»

Το εποπτεύον υπουργείο επιχείρησε, το 2010, πράγματα που δεν έγιναν στα τελευταία τριάντα χρόνια. Πάτησε φρένο «σπινάροντας» με γυμνά πόδια πάνω σε μια λεπίδα… Γλύτωσε προς στιγμήν τον εκτροχιασμό των εταιρειών του δημοσίου στα ΜΜΜ της Αττικής. Πρέπει όμως να φανεί η αντοχή της λύσης, επικαιροποιώντας την με αναγκαίες αλλαγές και ταυτοχρόνως με αποτελεσματική επούλωση της πληγής, από τις επιπτώσεις αυτού του φρεναρίσματος, με την ανάκτηση και των δυνάμεων και του χαμένου αίματος, αναδεικνύοντας καλύτερους δείκτες στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών …

Σήμερα έχουμε σε εφαρμογή το νόμο της Κυβερνήσεως για την «Εξυγίανση, Αναδιάρθρωση και Ανάπτυξη των Αστικών Συγκοινωνιών Περιφέρειας Αττικής και άλλες διατάξεις»και χωρίς να μπορεί κανείς στα σοβαρά να κάνει συνολική αξιολόγηση, είναι δυνατόν όμως να γίνουν ενδεχόμενες παρατηρήσεις και να ανιχνευθούν τα περιθώρια για διορθωτικές παρεμβάσεις, έστω και σε συνθήκες κινητοποιήσεων στο χώρο…

Οι συγχωνεύσεις

Είναι δύσκολο να μη συμμερισθεί κανείς την άποψη ότι, όσα συνέβησαν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, κυρίως στους στόχους, τις επιδιώξεις και τις πρακτικές των Οργανισμών των Αστικών Μέσων Μεταφοράς στην Αττική, καθώς και με τις αποτυχίες των εποπτικών αρχών, ανέτρεψαν οριστικά την παραδοσιακή προσέγγιση στη διοίκηση αυτών των επιχειρήσεων. Είναι φανερό ότι δημιουργήθηκαν νέα δεδομένα, με ανάδειξη νέων πρακτικών και νέων αντιλήψεων για τον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό ρόλο στη διοίκησή τους. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι αλλαγές σε θέματα διαφάνειας, εταιρικής και κοινωνικής ευθύνης και λογοδοσίας, μεθόδων αμοιβών όχι μόνον των εργαζομένων αλλά του συνόλου των στελεχών, εσωτερικής διακίνησης, λειτουργίας και ελέγχου και εξωτερικής εποπτείας και διαχείρισης κινδύνου.

Αυτό βεβαίως δεν επιβεβαιώνει μέχρι στιγμής τον «ενιαίο» τρόπο παρέμβασης (οριζόντια και εν πολλοίς ισοπεδωτικά μέτρα), ούτε και τον «μετωπικό» τρόπο διαχείρισης των σημαντικών ιδιαιτεροτήτων των διαφορετικών μέσων μαζικής μεταφοράς. Αυτή η επιλογή του νόμου (αν μέχρι στιγμής δεν είναι εμφανής, σύντομα και όχι μακροπρόθεσμα), θα αποδειχθεί πως είναι αμφίβολο ότι λύνει τα προβλήματα κόστους και ότι δεν είναι δεδομένο (κάθε άλλο) πως μεταβάλλει προς το καλύτερο την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Οι ιδιαιτερότητες των συντελεστών παραγωγής του μεταφορικού έργου, είτε αυτό αφορά στα μέσα (τρόλεϊ, λεωφορεία, μετρό, τραμ κ.λπ.), είτε στην υποδομή και τη συντήρησή της (τελείως διαφορετική σε κάθε μέσο), είτε αφορά στην ειδίκευση και τα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου προσωπικού (σε ποσοστό άνω του 70% περίπου), είτε αφορά στο εύρος και τα χαρακτηριστικά της γεωγραφικής περιοχής που θα επιχειρούν, διαφέρουν σημαντικά και επιβάλλουν ιδιαίτερο και εξειδικευμένο μάνατζμεντ για να έχεις αποτελέσματα και εξορθολογισμό και, συνεπώς, διαφορετικά κέντρα λήψης αποφάσεων για τα διαφορετικά κέντρα κόστους.

Η επέμβαση, πολλές φορές με «οριζόντια» μέτρα, μπορεί να αποτρέπει την καταστροφή και τη διάλυση των οργανισμών των ΜΜΜ, αλλά δεν είναι σίγουρο πως αποτρέπει πάντα την υποβάθμιση της παρεχόμενης ποιότητας στις υπηρεσίες αυτών και ότι συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ανεργίας.

Υπ’ αυτήν την έννοια, οι συγχωνεύσεις που επιλέχθηκαν δεν φαίνεται να προκαλούν οπωσδήποτε οικονομίες κλίμακας και αύξηση παραγωγικότητας με ανεκτές αποδόσεις των συντελεστών παραγωγής. Έχει ήδη μελετηθεί, σε άλλες περιπτώσεις, ότι τέτοιες συγχωνεύσεις, πολλές φορές προκαλούν αντι-οικονομίες κλίμακας. Υποστηρίζουμε πως οι δύο επιχειρήσεις (σταθερής τροχιάς «ΣΤΑΣΥ» και οδικές «ΟΣΥ») που επιλέχθηκαν να υπάρξουν από τις συγχωνευόμενες επιχειρήσεις του ΟΑΣΑ, δεν αποτελούν απάντηση στην καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των συντελεστών παραγωγής. Π.χ., η ΕΘΕΛ ήταν ήδη μια τεραστίου μεγέθους επιχείρηση (με δυσκολία αποτελεσματικής διοίκησης λόγω μεγέθους), στην οποία επιβαλλόταν να υπάρξουν μηχανισμοί διοίκησης των κέντρων κόστους (π.χ. ανά ομάδα αμαξοστασίων) και όχι βέβαια να προστεθεί σε αυτήν ακόμη μια επιχείρηση (ΗΛΠΑΠ), με τις δικές της ιδιαιτερότητες και επιχειρησιακούς σχεδιασμούς. Έπρεπε, τα όποια οφέλη από την επιλογή, να αντισταθμίσουν, τουλάχιστον, τις απώλειες που οπωσδήποτε θα προέκυπταν. Σύντομα θα φανεί, για όσους ήδη δεν το διακρίνουν, ότι αυτό δεν θα συμβεί. Αν για κάποια συγχώνευση ενδέχεται να είχαμε με υψηλότερο βαθμό βεβαιότητας, αποτελέσματα, αυτή θα ήταν: α) του Μετρό μόνο με τον ΗΣΑΠ, β) των Τρόλεϊ με το Τραμ, δηλ. των ηλεκτροκίνητων (εξαιρετικές συνέργειες σε εναέρια δίκτυα, σε εξειδικευμένο προσωπικό για ηλεκτρομηχανές, σε υποδομή κ.λπ.) και γ) τα λεωφορεία, σε μια εταιρεία με τουλάχιστον τρία κέντρα κόστους (ομάδες αμαξοστασίων). Έτσι θα ενδυναμώσεις τον εσωτερικό ανταγωνισμό, θα διευκολύνεις το οργανωσιακό μοντέλο της ευέλικτης εξειδίκευσης και θα αφήνεις περιθώρια για εύκολες προσαρμογές, που η υπάρχουσα οργανωσιακή πραγματικότητα αποδυναμώνει ως δυνατόν ενδεχόμενο, ενώ ταυτοχρόνως δημιουργεί ένα βασικό ανασταλτικό παράγοντα προσαρμογής, που είναι τα μεγάλα συνδικάτα στις τεράστιους μεγέθους ΔΕΚΟ…

Η αποκλειστικότητα του Δημόσιου Τομέα

Το φαινόμενο της οικονομικής επίδρασης των ΜΜΜ στη κρίση που περνά η χώρα, είναι σύνθετο. Αλληλεπιδρά στο ευρύτερο κοινωνικο-οικονομικό και θεσμικό περιβάλλον (PESTEL) που λειτουργεί η χώρα μας. Είναι προϊόν πολύχρονων διαδικασιών, δεν εξηγείται εύκολα από κάποια πολύπλοκα και εντυπωσιακά μαθηματικά και συστήματα εξισώσεων και δεν υπάρχει μία αιτία, αλλά επέδρασαν διαχρονικά, σωρευτικά και συνδυαστικά, με διαφορετική ένταση και διάρκεια, πολλαπλοί παράγοντες, οικονομικοί, ψυχολογικοί, εποπτικοί/ρυθμιστικοί, πολιτικοί.

Έχει σημασία να καταγράψουμε τις οικονομικές, αλλά και τις κοινωνικές επιδόσεις των διαφορετικών προτάσεων. Δεν δικαιούμαστε να υπάρχουν μέτρια αποτελέσματα, τέτοιες εποχές.

Η επέμβαση, πολλές φορές με «οριζόντια» μέτρα, μπορεί να αποτρέπει την καταστροφή και τη διάλυση των οργανισμών των ΜΜΜ, αλλά δεν είναι σίγουρο πως αποτρέπει πάντα την υποβάθμιση της παρεχόμενης ποιότητας στις υπηρεσίες αυτών και ότι συμβάλλει στην αντιμετώπιση, με στοιχεία της οικονομικής ύφεσης, της ανεργίας κ.λπ.

Στο Φονταμενταλισμό της απορρύθμισης, δεν απαντούμε με το δογματισμό της αποκλειστικότητας του δημόσιου χαρακτήρα επιχειρήσεων αστικών μεταφορών. Τονίζουμε ότι το Δημόσιο, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να επιδοτεί τις μεταφορές αυτές, όπως συμβαίνει σχεδόν παντού. Το «ποιος θα παράγει το δημόσιο αυτό αγαθό», δεν μπορεί να είναι δόγμα. Γιατί, δίπλα στο δημόσιας ιδιοκτησίας ΜΜΜ, να μη λειτουργεί και ένα ιδιωτικής, με τους ίδιους όρους και την ίδια όμως χρηματοδότηση; Κάτω βέβαια από την ενιαία εποπτεία του νέου ΟΑΣΑ, έτσι όπως τον θεσμοθέτησε ο παρόν νόμος. Τότε θα φαίνεται συγκριτικά η παραγωγικότητα, η αποτελεσματικότητα, η ασφάλεια και τελικά η ανταγωνιστικότητα των δημόσιων εταιρειών ΜΜΜ στην Αττική, σε άμεση σύγκριση με τον ιδιωτικό τομέα.

Πιστεύουμε ακράδαντα σε αυτό που έχει ήδη διατυπωθεί για την αξία των επιχειρήσεων Δημοσίου Συμφέροντος στο «Χρυσάφι είναι το δημόσιο. Ρητορεία και πραγματικότητα των μεταρρυθμίσεων» του Δημήτρη Παπούλια και σε κάθε περίπτωση, με τη γνώση που διαθέτουμε, υπογράφουμε το συμβόλαιο για τέτοια προοπτική όσον αφορά σε κάποιες από τις εταιρείες ΜΜΜ. Η συλλογική συνείδηση π.χ. στον τέως ΗΛΠΑΠ, ήταν και ελπίζω πως παραμένει τέτοια, που με βεβαιότητα θα ανταποκρινόταν στις σύγχρονες απαιτήσεις, πράγμα που έτσι και αλλιώς επιχειρήθηκε με τη συνδρομή των εργαζομένων.

Το ανθρώπινο δυναμικό και η ενοχοποίηση του κόστους του

Αν λοιπόν το επίδικο αντικείμενο που είχε να διαχειρισθεί αυτός ο νόμος στο ένα του σκέλος ήταν το «συμμάζεμα» των οικονομικών στις εταιρείες των ΜΜΜ, το άλλο του σκέλος αφορά στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει ότι το συνοδευτικό επιχειρησιακό σχέδιο θα προσδιορίζει το απαιτούμενο έργο σε ποσότητα και σε ποιότητα. Αυτό προϋποθέτει να γνωρίζουμε σε τάξη μεγέθους το κόστος ανά μονάδα παραγόμενου έργου και ανά κατηγορία ποιότητας (οχηματο-χιλιόμετρο ή επιβατο-χιλιόμετρο ανά διαφορετικό μέσο μεταφοράς), σε σχετική σύγκριση με τους ομότεχνους παραγωγούς αυτών των υπηρεσιών (εξωτερικό ή ιδιώτες εντός, όπως ο ΟΑΣΘ).

Εφόσον όμως αυτά υφίστανται, τότε δεν δικαιολογείται η γενικευμένη ενοχοποίηση του κόστους εργασίας. Δεν είναι οι συνθήκες σε όλα τα ΜΜΜ ίδιες και σε κάθε περίπτωση δεν αφορούσε στους εργαζόμενους όλων των ΜΜΜ. Να επαναλάβουμε: ανορθολογικότητες υπήρχαν και ίσως να υπάρχουν πολλές. Σημαντικό Κεφάλαιο όμως αυτών των εταιρειών είναι οι εργαζόμενοι. Προτείνουμε να αποφευχθεί η συστηματική απαξίωση της άυλης περιουσίας των οργανισμών αυτών, που είναι το ανθρώπινο δυναμικό τους. Δεν μπορεί να ενοχοποιείται το σύνολό τους, εν πολλοίς αδίκως, για λαθεμένες επιλογές στη διαχείρισή τους κατά το παρελθόν, γιατί το αποτέλεσμα θα το βρίσκουμε στην παρεχόμενη ποιότητα και στην απόδοση των εταιρειών.

Υπάρχει λοιπόν ανάγκη, ανά εταιρεία, να ανακαλυφθούν εργαλεία για ομαλή μετάβαση από το προηγούμενο καθεστώς εργασίας στο σημερινό. Σε αυτήν την κατεύθυνση απαιτείται να εργασθούν εποικοδομητικά εργαζόμενοι, διοικήσεις και προφανώς η κυβέρνηση.

* Ο Κων/νος Χλωμούδης είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και διετέλεσε πρόεδρος των ΗΛΠΑΠ Α.Ε. από τον Απρίλιο του 2010 μέχρι τον Μάιο του 2011.

Σε προσωπικό τόνο «αντί απολογισμού του έργου»

Στους φίλους-συνεργάτες που απέκτησα στον ΗΛΠΑΠ

Αφιερωμένο στο νεοδιορισμένο Διοικητικό Συμβούλιο του Ο.ΣΥ και ιδιαιτέρως στους συνεργάτες στην προσπάθειά μας, την περίοδο 2010 μέχρι σήμερα, ευχόμενος ολόψυχα κουράγιο και καλή επιτυχία στο δύσκολο έργο τους.

Επενδύσεις στην υποδομή των μεταφορών στην Ελλάδα.

Η "πράσινη" ανάπτυξη και η πολιτική επενδύσεων στην υποδομή των μεταφορών στην Ελλάδα. Μια δημόσια συζήτηση για τη χώρα μας...

Οι επενδύσεις στην υποδομή των μεταφορών στην Ελλάδα και η "πράσινη" ανάπτυξη

Η ανακατανομή των επενδύσεων στην υποδομή των μεταφορών, όχι µόνο θα ευνοήσει την ανταγωνιστικότητα, αλλά θα συμβάλλει και στην επίτευξη του κοινού στόχου της αειφόρου κινητικότητας...

Η μονοσήμαντη ενοχοποίηση του κόστους εργασίας δεν είναι βιώσιμη πρόταση για λύση στις Αστικές Συγκοινωνίες.

Με αφορμή το Δημόσιο διάλογο για το κόστος λειτουργίας των οργανισμών των Αστικών Συγκοινωνιών στη χώρα μας, κάποιες σκέψεις μου δημοσιευμένες στην "Καθημερινή".

Εγκώμιο Αναχρονισμού

http://kinisi-py-yenanp.blogspot.gr/2010/07/blog-post_06.html Τρίτη, 6 Ιουλίου 2010 Εγκώμιο Αναχρονισμού: Διοικητικός Φορέας για τη Ναυτιλία Αναδημοσιεύουμε άρθρο του καθηγητή του τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών κου Κωνσταντίνου Χλωμούδη από το περιοδικό Μεταρρύθμιση (www.metarithmisi.gr) Μετά από πειραματισμούς 8 μηνών, σε κυβερνητικό επίπεδο, για το διοικητικό φορέα της ναυτιλίας, η απόφαση (άραγε ποιοι έχουν την ευθύνη λήψης της;) να ανατεθεί στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, δείχνει περισσότερο άγνοια, που οδηγεί σε αναχρονισμό, ενώ δείχνει ακόμη την ανευθυνότητα από τη μεριά των ομιλούντων επί της ναυτιλίας, στη διαμόρφωση αυτής της επιλογής. Είναι προφανές ότι η απόφαση αυτή, θα κριθεί σύντομα τα προσεχή χρόνια ως ανεπαρκής και υπονομευτική για την εθνική ναυτιλία, αλλά και οπισθοδρομική για τη χώρα, που θέλει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών για διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης και στα των θαλασσίων μεταφορών. Απόφαση που εμφανίζει την κυβέρνηση ως υποχείρια απειλών εφοπλιστών, η πλειοψηφία των οποίων έχουν από καιρού επιλέξει ... άλλες σημαίες! Δεν είναι δα και πολύ παλιά η διατυπωθείσα θέση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλη Χρυσοχοΐδη (Ημερησία, 03/02/2010), ότι «αποτελεί στρέβλωση και αναχρονισμό η κύρια άσκηση καθηκόντων ναυτιλιακής πολιτικής από το Λιμενικό Σώμα, όπως ζητείται από τους Έλληνες εφοπλιστές και δευτερευόντως η άσκηση καθηκόντων που αφορούν στην ασφάλεια». Ο Υπουργός, την 1η Ιουλίου, είχε την πρώτη συνάντηση με την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών για τα θέματα της ναυτιλίας, μιας και μετά τις παλινωδίες της κυβέρνησης, η ευθύνη της ποντοπόρου ναυτιλίας ανατέθηκε στις αρμοδιότητες του Υπουργείου του (!!!). Προς στιγμήν, έχουν ηγεμονεύσει οι θιασώτες της επιστροφής στο χθες. Αυτοί που ουσιαστικά Σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχει προηγούμενο κατάτμησης του κλάδου. Πουθενά δεν ασκείται Ναυτιλιακή Πολιτική από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης ή από την Ακτοφυλακή. επιμένουν στη διατήρηση ενός απαρχαιωμένου ιεραρχικού στρατιωτικού μοντέλου διοίκησης, που όμοιό του βέβαια δεν συναντάται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα, πόσο μάλλον σε άλλες, ναυτιλιακά ισχυρές χώρες. Επικράτησαν αυτοί που εμμέσως πλην σαφώς παίρνουν ρεβάνς από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, στο χώρο της ναυτιλίας, μετά τη σαφή υποστήριξή τους στη δικτατορία των συνταγματαρχών της επταετίας 1997-2004. Επέβαλλαν ένα μοντέλο που γενικά αντίκειται στις αρχές των σύγχρονων δημοκρατικών και αξιοκρατικών συστημάτων δημόσιας διοίκησης. Πρόκειται για το αποτυχημένο σύστημα που δημιουργήθηκε και συντηρήθηκε με βάση τα δεδομένα προηγούμενων δεκαετιών, λειτούργησε απόλυτα ελεγχόμενα από συντεταγμένα οικονομικά συμφέροντα σε ό,τι αφορά στη ναυτιλιακή πολιτική της χώρας, απλώς αναπαράγοντας χαμηλής ποιότητας διεκπεραιωτική υπηρεσία, διοχετεύοντας με περισσό θράσος την άποψη ότι το «θαύμα» της Ελληνικής Ναυτιλίας δεν οφείλεται τόσο στην ικανότητα του έλληνα εργαζόμενου στη ναυτιλία και στην επιχειρηματικότητά τους, αλλά στην αποτελεσματικότητα του Λιμενικού Σώματος…! Η Ε.Ε., με κάθε τρόπο, εδώ και αρκετά χρόνια βιώνει το πρόβλημα με την αντικοινοτική λειτουργία του φορέα που εκπροσωπεί τη χώρα στα της ναυτιλίας. Δεν εκπροσωπεί τη χώρα, ή έστω την κυβέρνησή της, αλλά συντεχνιακά συμφέροντα μιας κατηγορίας εφοπλιστών, οι οποίοι δεν διακρίνονται για την επιλογή της ελληνικής σημαίας στα πλοία τους. Ενδεικτική είναι η προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κατά της Ελλάδας, ζητώντας να καταδικάσει τη χώρα μας διότι κατέθεσε νομοθετική πρόταση για την ασφάλεια στα πλοία και τα λιμάνια στο πλαίσιο του ΙΜΟ, παρακάμπτοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι προφανής η ανάγκη να υπάρχει ενημέρωση για τις απόψεις που υποστηρίζουν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) οι εκπρόσωποι των κρατών. Γνωρίζει κανείς με ποιο τρόπο λαμβάνονταν οι αποφάσεις για τις θέσεις της χώρας μας στο ΙΜΟ; Μπορεί κάποιος να μάθει ποιες είναι οι θέσεις της χώρας μας στον οργανισμό αυτό, για να τις κρίνει; Αυτό, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάφερε να το παρακολουθήσει εύκολα, γι’ αυτό και στην ουσία μέσω του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου επιχειρεί να εισέλθει στους κόλπους του ΙΜΟ… Αυτό το σύστημα επικράτησε για να ξεπεράσει προβλήματα που δημιούργησε η χωρίς προετοιμασία και οργάνωση κατάργηση του τέως Υπουργείου επί της ναυτιλίας. Γυρίζοντας έτσι πιο πίσω και από την κατάσταση που θέλησε να διορθώσει αυτή η κυβέρνηση. Είναι το σύστημα, το οποίο, αδιαφορώντας για τα πραγματικά συμφέροντα της ελληνικής ναυτιλιακής δημόσιας διοίκησης και τις προκλήσεις για εκσυγχρονισμό της νέας εποχής, προτείνει τη διάσπαση της ενιαίας μορφής των Υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας Ναυτιλιακής Πολιτικής, με κριτήρια υποταγής σε πιέσεις και συγκεκριμένα συμφέροντα, με παράλληλη διατήρηση στρατιωτικής μορφής διοίκησης, μεταξύ άλλων σε Υπηρεσίες όπως η ναυτική εκπαίδευση, η ναυτική εργασία, η ναυτιλιακή πολιτική και ανάπτυξη, η παρακολούθηση θεμάτων διεθνών και ευρωπαϊκών Οργανισμών, η παραγωγή νομοθετικού έργου, ο εξειδικευμένος τεχνικός έλεγχος ασφάλειας πλοίων και λιμένων και η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, καθώς και η εποπτεία ελεγκτικών Φορέων. Μας καθιστά ως χώρα «περίγελο», καθώς η ακτοφυλακή, πουθενά σε Ε.Ε. και Η.Π.Α. δεν ασκεί μονομερώς ναυτιλιακή πολιτική (π.χ. COAST GUARD, και MARAD στις ΗΠΑ) σε θέματα ναυτιλιακής ανάπτυξης, επενδύσεων, εκπαίδευσης, θαλασσίων μεταφορών, ναυτικής εργασίας, εκπροσώπησης σε Ευρωπαϊκούς ή Διεθνείς Οργανισμούς. Το ενιαίο της Διοίκησης της ναυτιλίας, είναι πρωταρχικής σημασίας για την επίτευξη οφέλους στην εθνική οικονομία. Ο ναυτιλιακός κλάδος είναι η ποντοπόρος ναυτιλία, η ακτοπλοΐα, οι λιμένες, ο θαλάσσιος τουρισμός και το σύνολο των δραστηριοτήτων που εκτείνονται από την έρευνα και ανάπτυξη, μέχρι τα σκάφη αναψυχής και τις υπηρεσίες λιμανιών. Με δεδομένη την καθολικά αναγνωρισμένη αλληλοσυσχέτιση των θεμάτων που απασχολούν τους επιμέρους κλάδους, για την απαραίτητη λήψη μέτρων και την άσκηση πολιτικών είναι αναγκαία η ενιαία αντιμετώπιση. • Σε καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχει προηγούμενο κατάτμησης του κλάδου. Πουθενά δεν ασκείται Ναυτιλιακή Πολιτική από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης ή από την Ακτοφυλακή. • Αντίθετα, παντού, σε Ευρώπη και Αμερική, βαθαίνει η διάκριση των εξουσιών ανάμεσα στους ασκούντες πολιτική και στους ελέγχοντες. Και παρατηρείται η θεσμοθέτηση ανεξάρτητων αρχών που καθίστανται υποχρεωτικές από Διεθνείς Συμβάσεις ή Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. • Η άσκηση δημόσιας ναυτιλιακής πολιτικής, με ενιαίο και σαφή τρόπο, είναι κρίσιμη λόγω του μεγέθους της ναυτιλίας. Παράλληλα, υπηρετείται η σκληρή προτεραιότητα των καιρών για εξοικονόμηση αλλά και αξιοποίηση πόρων (ανθρώπινων και χρηματικών). • Η θεσμική σαφήνεια και διαφάνεια, θα επιφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη στη ναυτιλία, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και στην παρέμβαση της χώρας μας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Εύκολα άλλωστε αποδεικνύεται η μικρή έως ελάχιστη αποτελεσματικότητα του καθεστώτος των πρώην Υπουργείων Υ.Ε.Ν. και Υ.Ε.Ν.Α.Ν.Π. στους παραπάνω τομείς, που οφείλεται κυρίως στη μορφή της στρατιωτικής δομής τους. Ενδεικτικά μπορεί να αναφερθεί το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με θέματα ναυτιλίας, το οποίο, αν εξαιρέσει κανείς νομοθετήματα που αποτελούν υποχρεωτική ενσωμάτωση της διεθνούς και κοινοτικής νομοθεσίας, είναι στην πλειονότητά του αναχρονιστικό, χωρίς ουσιαστικά να έχει ανανεωθεί και επικαιροποιηθεί σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα εδώ και αρκετές δεκαετίες. Επίσης, ομολογείται σε διεθνές επίπεδο ότι η εν γένει παρουσία των Υπηρεσιών των προαναφερόμενων Υπουργείων στα διεθνή φόρα, έχει στερηθεί δημιουργικών πρωτοβουλιών και επιστημονικής τεκμηρίωσης, στο πλαίσιο αναζήτησης συνεργασιών και υποστήριξης από ευρύτερους ναυτιλιακούς, ακαδημαϊκούς και κοινωνικούς εταίρους και φορείς. Έτσι, χάνονται χρυσές ευκαιρίες ανάδειξης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας και αξιοποίησης διεθνών συγκυριών προς όφελος των εθνικών συμφερόντων και αναπαράγονται απλώς θέσεις στενών και συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων.

Η άρνηση της πραγματικότητας για την οικονομία της χώρας και η βλακεία

Βλακεία και άρνηση

Κώστας Χλωμούδης,

--------------------------------------------------------------------------------

Το διαβόητο πάρτι των τελευταίων 20-25 χρόνων, δυστυχώς δεν αφορούσε ελάχιστους ή έστω λίγους. Αφορούσε μεγάλη κατηγορία των πολιτών αυτής της χώρας, όχι προφανώς τους πάντες. Αφορούσε όμως, χιλιάδες επί χιλιάδων ανθρώπων που καταχρεώθηκαν ασμένως, με εορτοδάνεια, διακοποδάνεια, καταφορτωμένες πιστωτικές κάρτες. Με την πολιτική ηγεσία να βολεύεται, αισχρά, από αυτήν την κατάσταση και να μην παρεμβαίνει, με τις τράπεζες να δανείζουν το ήδη δανεικό χρήμα, με ελάχιστους να ψελλίζουν κάποια λόγια αντίθεσης σε όλη αυτή την παρανοϊκή κατάσταση. Την επόμενη στιγμή, αυτοί οι ελάχιστοι ήσαν οι «γραφικοί».

Δεν υπάρχουν πολλοί έλληνες που να μην έχουν κάποιον φίλο που εκείνη την περίοδο, της «άνοιξης» του χρηματιστηρίου, να μην «έπαιξε». Δεν υπάρχει σχεδόν ούτε ένας έλληνας, που να μην ήξερε κάποιον που ξαφνικά βρέθηκε να ασχολείται με «χρηματιστηριακές υποθέσεις», να ανοίγει σχετικό γραφείο, ή να παλεύει να βρει τον τρόπο να χωθεί στη «μπίζνα». Δεν υπάρχει ούτε ένας έλληνας που να μη θεωρεί πως, αν η προσπάθεια που καταβάλλει σήμερα η κυβέρνηση δεν είναι μόνο εντυπωσιασμός και απόπειρα αντιπερισπασμού από τα προβλήματα, τότε, πράγματι θα περάσει στην ιστορία ως η κυβέρνηση που αναμόρφωσε τη Ελλάδα.

Μήπως αξίζει να της δώσουμε αυτή την ευκαιρία; Να αποδείξει ότι το εννοεί; Νομίζω πως θα έπρεπε. Διότι διαφορετικά η ιστορία θα μας κρίνει ως Βλάκες. Όμως, η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα, θα έπρεπε να μας πείσει ότι η Βλακεία ενίοτε συμπεριλαμβάνει, κατά μια εκδοχή, και συμπεριφορές κουτοπονηρίας… Πιο σωστά: Η πονηρία αυτή, είναι η βλακεία στην έπαρσή της, η βλακεία σε όλο της το μεγαλείο. Τι είναι η κουτοπονηρία; Είναι η Βλακεία όταν κρίνει, όταν αποφασίζει, όταν καταδικάζει, χωρίς ποτέ να αναλαμβάνει τις ευθύνες της, έστω όσες τις «αναλογούν»... Βέβαια, το μεγάλο μυστικό του Βλάκα, είναι το γεγονός ότι, μάλλον ΔΕΝ του περνά καν από το μυαλό, δεν διανοείται ότι μπορεί έστω για μια στιγμή, να έχει άδικο... Κι αν του περάσει μια στάλα υποψίας από το μυαλό, γρήγορα τη διώχνει: Αυτός, λάθος; «Ποτές των ποτών». Οι άλλοι έχουν ΠΑΝΤΑ άδικο… Έτσι γίνεται αδίσταχτα θρασύς, υπέροχα επικίνδυνος, ανυπέρβλητα αλαζονικός… Και πείθει... Γιατί πάντα υπάρχουν αρκετοί αντίστοιχοί του για να σχηματίσουν μια πλειοψηφία. Αυτό είναι το όπλο για να επικρατήσει η Βλακεία.

Δεν είναι βέβαια τυχαίο, πού δραστηριοποιείται ο Βλάκας: Επειδή είναι ανασφαλής, επιλέγει δραστηριότητες που του δίνουν μια ψευδαίσθηση παντοδυναμίας… (Ομοιότητες για συμμετέχοντες σε οιουσδήποτε μηχανισμούς, κομματικούς ή των μέσων μαζικής ενημέρωσης, των διαφόρων ανώνυμων, «καταγγελτικών» blogs σήμερα, κ.λπ., δεν είναι τυχαίες). Καθώς είναι περιορισμένος στη Βλακεία του, διαθέτει και ορισμένα πλεονεκτήματα: Οργανωτικότητα, επιμονή και υπομονή.

Σήμερα, νομισματική ένωση χωρίς οικονομική διακυβέρνηση και αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία δε γίνεται. Τι σημαίνει όμως οικονομική διακυβέρνηση, και τι θα σήμαινε αυτό για τη χώρα μας; Απλώς, σημαίνει ότι χρειάζεται συντονισμός των δημοσίων δαπανών, ιδιαίτερα των δημοσίων επενδύσεων, και εναρμονισμός των φορολογικών μας συστημάτων. Και όχι μόνο θα πρέπει οι εθνικοί προϋπολογισμοί να προεγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά, όπως υποστηρίζει και ο φίλος Ηρακλής Χαραλαμπίδης (βλ. http://haralambides.blogspot.com/), θα πάμε και ένα βήμα παραπέρα: θα πρέπει και να συναποφασίζονται. Έτσι ώστε να αποφεύγεται η σπατάλη, και κατά συνέπεια, τα ελλείμματα.

Γιατί δεν είναι δυνατόν να φτιάχνουμε όλοι δρόμους, λιμάνια, αεροδρόμια και άλλα έργα υποδομής, χωρίς καμία συνεννόηση μεταξύ μας, σπαταλώντας δημόσιο χρήμα, πολλές φορές ανταγωνιστικά με το γείτονά μας. Οι υποδομές είναι για να προάγουν τον ανταγωνισμό μεταξύ επιχειρήσεων, όχι για να αποτελούν αντικείμενο ανταγωνισμού αυτές οι ίδιες.
Έτσι και μόνο έτσι, θα οδηγηθεί η Ευρώπη σε μεγαλύτερη κοινωνικοοικονομική σύγκλιση και κατά συνέπεια, ισχυρότερο ευρώ και χαμηλότερη ανεργία. Μόνο κερδισμένη θα μπορούσε να βγει η Ελλάδα από τη στρατηγική μιας συντονισμένης οικονομικής διακυβέρνησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αν το πρόγραμμα σταθερότητας αποδώσει, και θα αποδώσει, γιατί η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια επιλογής κάτω από την αυστηρή επιτήρηση των δανειστών μας, η Ελλάδα θα μπορούσε να βγει από το τούνελ με ένα δημοσιονομικό σύστημα από τα πιο σύγχρονα της Ευρώπης.

*Ο Κωνσταντίνος Χλωμούδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Η βία στη ζωή μας και η ημιμάθεια

Η άγρια δολοφονία των 3 εργαζομένων στη Μarfin στις 5/5/10, από οπαδούς της βίας εν ονόματι της αντίστασης και της ανυπακοής στα κυβερνητικά μέτρα, ενεργοποιεί τα αντανακλαστικά μας.

Η βία στη κοινωνία μας έχει γενικευθεί και δεν είναι φαινόμενο κάποιων χώρων όπως παλαιότερα τα γήπεδα.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα. Καθημερινά εξελίσσονται στο χώρο εργασίας, διαμονής, διασκέδασης και λειτουργίας του καθενός μας.

Όχι στον εθισμό.

Η σύγκρουση και η αντιπαράθεση δεν μας τρομάζει. Σε μια κοινωνία ώριμη η σκληρή αντιπαράθεση τα αντιμετωπίζει όλα χωρίς καθωσπρεπισμούς μεν, αλλά σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο διαδικασιών και αξιών.

Υποστηρίζουμε ότι οι νεκροί της Μarfin δεν ήταν παρά μια έκφραση της βίας, η οποία διαχέεται και φοβάμαι, φαίνεται να, ηγεμονεύει ως χαρακτηριστικό στη σύγχρονη κοινωνία μας.

Η πιστοποίηση της καταφυγής στη βία, που ευτυχώς ακόμη σοκάρει, δεν έρχεται να νομιμοποιήσει τις αντιλήψεις περί «κοινωνικής βίας», ή ότι αυτές οι μορφές βίας είναι αποτέλεσμα της «κοινωνικής αδικίας», ή ότι το επίπεδο της βίας στη κοινωνία μας είναι ταξικά προσδιορισμένο. Κάθε άλλο. Επιχειρεί να αντιπαρατεθεί στη βία και στις διαφορετικές μορφές της «προκαλώντας» τους ενεργούς πολίτες, τη κοινωνία και τους φορείς της να μη εθίζονται όλο και περισσότερο σε φαινόμενα βίας που θα εξελιχθούν σε ανεξέλεγκτα. Έτσι δεν πρέπει να ανεχθούμε ούτε να αποδεχθούμε φαινόμενα νομιμοποιούν έμμεσα το αίμα.

Ο αποκλεισμός κάθε μορφής βίας είναι η απόλυτη σταθερά πάνω στην οποία μπορούμε να οικοδομήσουμε τις ανθρώπινες σχέσεις μας.

Η βία είναι φαινόμενο σε κοινωνίες που στη συγκυρία ηγεμονεύει η ημιμάθεια.

Η ημιμάθεια δεν είναι μισή μάθηση ή η απουσία γνώσης. Είναι η έχθρα απέναντι στη μόρφωση. Το μισό που δεν κατακτήθηκε, η αποτυχημένη ταύτιση με τη γνώση, δημιουργεί την απέχθεια γι’ αυτό που δεν ευοδώθηκε να μάθουν. Η ημιμάθεια είναι η συλλογική πατερίτσα της ανάπηρης πλειονότητας του κόσμου των ομιλούντων δημοσίως στη χώρα μας σήμερα.

Η ημιμάθεια, ο κρυφός πόθος για ταύτιση με τα θεωρούμενα μεγάλα, έξυπνα, δυνατά και μαζί με αυτά το αγνάντεμα του ακατανόητου, η τρόπον τινά η ηδονοβλεπτική θέα του προσιτού και ταυτόχρονα απρόσιτου, εκτρέπει και την αναγκαία συμβολή των ΜΜΕ στη Δημοκρατία, στην παιδεία και στην κουλτούρα, σε αβασάνιστες εκλαϊκεύσεις με άπνοες περιλήψεις της πολυσύνθετης πραγματικότητας.

Η έλλειψη σεβασμού προς τους συνομιλητές, η αγένεια και η διακοπή ονομάζεται διάλογος. Η διεκδίκηση απαντήσεων με ένα ναι ή ένα όχι σε ερωτήσεις που αφορούν καταστάσεις, φαινόμενα ή γεγονότα που είναι πολυσύνθετα και πολλές φορές διεπιστημονικού χαρακτήρα, ονομάζεται ενημέρωση. Η απέχθεια προς την πνευματική εργασία είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα.

Σε περιόδους όξυνσης των βασικών κοινωνικών αντιφάσεων, στις μικρές η μεγαλύτερες κρίσεις, όταν η βάναυση λαϊκιστική υπερτροφοδότηση του κοινωνικού ναρκισσισμού ανοίγει ρήγματα, οι μορφωμένοι, ικανοί και εξειδικευμένοι κινδυνεύουν να αποτελέσουν περιθώριο, επισύροντας την οργή των μνησίκακων ημιμαθών συναδέλφων τους, που εντάσσονται στην υπηρεσία της «κατάστασης», του «ρεύματος», της «επικρατούσας» δύναμης.

Αργά ή γρήγορα όμως, ευτυχώς, η ίδια η κοινωνία μας συνειδητοποιεί ότι αυτή η δήθεν φιλολαϊκή προσέγγιση και η υπολογιστική κολακεία που γίνεται από τους «ημιμαθείς», δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια βαθιά περιφρόνηση στην ίδια τη πληροφορία και τη γνώση που έχει ανάγκη.

Αν λοιπόν κάτι έχουμε για να αντιμετωπίσουμε τη βία είναι η μόρφωση. Μόρφωση η οποία θα εγείρει τα ιδανικά της δημοκρατίας, το σεβασμό στον πλουραλισμό, το πειθαρχημένο πάθος της βαθιάς και ευσυνείδητης διείσδυσης στο γνωστικό αντικείμενο, τόσο της ριζικής και οπωσδήποτε επίπονης διερεύνησης και κατανόησης του όσο και της απέριττης ακριβολογίας στην έκφραση.

ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ: Κρίση, αξιολόγηση, εκτόνωση...

Η έκρηξη της μεγαλύτερης δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα, οδηγεί στη μεγαλύτερη επιχείρηση διάσωσης που έγινε ποτέ, από ένα νέο μηχανισμό που δημιουργήθηκε, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα

Η κρίση γενικότερα, στην πραγματικότητα τονίζει την αποτυχία της λειτουργίας των ελεύθερων αγορών με πλημμελή -ή ακατάλληλη- ρύθμιση. Ακόμη μία φορά αποδεικνύεται πως οι αγορές, δεν είναι σε θέση να αυτορυθμιστούν.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές λειτουργούσαν με όλο και μεγαλύτερη αδιαφάνεια. Κανείς δεν γνώριζε πού στηριζόταν η λειτουργία τους, ή ποιος αποτιμούσε τους κινδύνους. Ο λεγόμενος «σκιώδης» τραπεζικός τομέας, ήταν ελάχιστα ή καθόλου ρυθμισμένος. Αρκετές τράπεζες και στην Ελλάδα έπαιξαν στο παιχνίδι της «creation and distribution» (παραγωγής και διανομής) εξαιρετικά πολύπλοκων χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Επιδόθηκαν στο εμπόριο ύποπτων ομολόγων.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σήμερα, κατέληξε ως ο έσχατος πιστωτής όχι μόνο της χώρας της ίδιας, αλλά και του τραπεζικού συστήματος της Ελλάδος. Τι θα χρηματοδοτήσει στη συνέχεια; Ποιους άλλους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς της χώρας;

Η Κρίση

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει περάσει πλέον από τη φάση της πρόληψης, στη διαχείριση της κρίσης, και μπροστά της ανοίγονται δύο επιλογές. Αν θα ξοδεύει τις δυνατότητές της για να προστατέψει προβληματικούς οργανισμούς επί μακρό χρονικό διάστημα και όχι για κάποιο προσδιορισμένο χρόνο αποθεραπείας, ή, να αξιολογήσει ποιοι οργανισμοί είναι «προσαρμόσιμοι» και ποιοι μη «ευεπίφοροι» ίασης και να αφήσει τους τελευταίους να καταρρεύσουν…

Η Ιστορία καταδεικνύει πως θα είναι λάθος να προστατευθούν οι προβληματικοί οργανισμοί ή και τα κράτη για περισσότερα από 4-5 έτη.

Αντιθέτως, επιβραβεύονται εκ του αποτελέσματος, παρεμβάσεις με συμπεφωνημένους στόχους, σε προσδιορισμένο χρόνο.

Η Αξιολόγηση

Η κρίση, γενικότερα, τονίζει την αποτυχία της λειτουργίας των ελεύθερων αγορών με πλημμελή -ή ακατάλληλη- ρύθμιση. Αποδεικνύεται ξανά, πως οι αγορές δεν είναι σε θέση να αυτορυθμιστούν.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση, είναι να αξιολογήσει τις τράπεζες στη χώρα μας. Είναι λάθος η στήριξη όλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα, χωρίς διάκριση συμβολής στην αναπτυξιακή προσφορά του τόπου. Η κρίση αποδεικνύει ξεκάθαρα πως ο χρηματοπιστωτικός τομέας, δεν είναι σε θέση να αυτορυθμιστεί. Προβάλλει επείγουσα η ανάγκη να βελτιωθούν οι έλεγχοι και το ρυθμιστικό περιβάλλον των τραπεζών. Η κυβέρνησή μας, να κάνει αυτό που η αγορά δεν μπορεί, ή δεν θέλει να κάνει: Την άμεση αποτίμηση των οργανικών στοιχείων των τραπεζών μας. Τον πρώτο ρόλο στην εκτόνωση της κρίσης να έχει το υπουργείο Οικονομικών.

Το πρόβλημα έγκειται στην ίδια τη φύση του καθεστώτος οικονομικού και επιχειρηματικού υποδείγματος στις τράπεζες, που βασίζεται στη φτωχή αντιπροσώπευση, την ανεπάρκεια των ελεγκτικών μηχανισμών και τη μικρή λειτουργία ρυθμιστικών δράσεων στον τομέα, ως δημόσιο αγαθό. Οι τρεις μεγαλύτερες εταιρείες αξιολόγησης στον κόσμο βαθμολόγησαν διάφορα αστεία ομόλογα ως σχεδόν εντελώς ακίνδυνα! Μια επενδυτική τράπεζα κέρδισε δισεκατομμύρια δολάρια προβλέποντας σωστά πως αυτά τα ομόλογα θα έχαναν την αξία τους, ενώ ταυτόχρονα συνέχισε να τα πωλεί στους πελάτες της, εικονογραφώντας έτσι με το γλαφυρότερο τρόπο την απώλεια κάθε ηθικής δέσμευσης στον κόσμο των επιχειρήσεων!

Είναι εύκολο, να πει κανείς ότι ο κρατισμός ήταν πάντα κυρίαρχος στην ελληνική οικονομία. Ωστόσο, την περίοδο της έναρξης της κρίσης, στην κυβέρνηση βρισκόταν μη σοσιαλιστική κυβέρνηση, η οποία αμέσως έδρασε υπέρ της προστασίας του τραπεζιτικού τομέα στη χώρα, με επί της ουσίας αποδοχή σχεδόν από το σύνολο του πολιτικού τοπίου.

Η Εκτόνωση

Η ευρεία συναίνεση και η αποφασιστική δράση από το σύνολο του πολιτικού συστήματος, είναι πιθανότατα πιο σημαντικές από οποιεσδήποτε τεχνικές πλευρές επίλυσης μιας κρίσης. Η εκτόνωση μιας κρίσης στην εποχή μας συχνά θα προϋποθέτει κοινοτικές παρεμβάσεις, διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να εγγυηθεί ένα δίχτυ ασφαλείας…

Είναι καιρός να δημιουργηθεί Εθνική Επιτροπή Κρίσης, που να συγκεντρώνει πολιτικούς εκπροσώπους υψηλού επιπέδου, πρώην ηγέτες κοινωνικών φορέων και κυβερνήσεων, ή υπουργούς οικονομικών, καθώς και οικονομολόγους φήμης και ειδικούς στα χρηματοοικονομικά.

Η επιτροπή αυτή θα πρέπει να εφαρμόσει το παρακάτω πρόγραμμα:

• Να προχωρήσει σε λεπτομερή ανάλυση της χρηματοοικονομικής αγοράς στη χώρα, στο ευρύ πλαίσιο που προσπαθήσαμε να περιγράψουμε πιο πάνω.

• Να εντοπίσει και να εκτιμήσει τις κοινωνικοοικονομικές απειλές της κρίσης για την πραγματική οικονομία στη χώρα μας.

• Να προτείνει σειρά μέτρων στην κυβέρνηση, ώστε να αποφευχθούν -ή να περιοριστούν- οι κίνδυνοι αυτοί.

• Να παρουσιάσει σειρά από προτάσεις για τον εξορθολογισμό του τραπεζικού τομέα και της αγοράς στην Ελλάδα και να εξετάσει προτάσεις για εναρμονισμό με τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις που επιχειρούνται στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Κώστας Χλωμούδης
02/05/2010

Μια δύσκολη σχέση: ΑΓΟΡΕΣ – ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Ο παράγων «αγορά» έχει μπει δυναμικά τα τελευταία χρόνια στο δημόσιο λεξιλόγιο, μιας και αποτελεί βασική παράμετρο στην προσπάθεια ανάλυσης και αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης που μαστίζει ιδιαιτέρως τη χώρα μας.

Εδώ και μερικές χιλιετίες, βέβαια, οι αγορές συμβιώνουν με τα κυρίαρχα κράτη. Δηλαδή έχουν τουλάχιστον την ίδια ηλικία. Απλώς, είχαμε συνηθίσει να αντιλαμβανόμαστε τις αγορές ως έγκλειστες μέσα στα σύνορα των εθνικών κρατών, όταν, αντίθετα, αυτές τείνουν σχεδόν από τη φύση τους να τα υπερβαίνουν και να έχουν διαστάσεις που μερικές φορές συμπίπτουν με ολόκληρο τον κόσμο.

Πολλές φορές επιχειρήθηκε και στο παρελθόν να τεθούν οι αγορές στην υπηρεσία της πολιτικής. Οι προσπάθειες αυτές εντάσσονται στην αντίληψη που ονομάστηκε «κολμπερισμός», από τον Κολμπέρ, τον υπουργό του Λουδοβίκου ΙΔ’, που την εφάρμοσε πιο ολοκληρωμένα.

Παρέκκλιση του «κολμπερισμού» αποτελεί το κλειστό εμπορικό κράτος. Θεωρητικά, το υποστήριξε ο γερμανός φιλόσοφος Γιόχαν Φίχτε, που περιορίζει τις αγορές αυστηρά στην εθνική διάσταση, σε έναν στατικό και αιώνιο προστατευτισμό.

Ο Πλάτωνας, φαίνεται ως ανελέητος εχθρός των αγορών. Αντιπαρατέθηκε στο εμπορικό πνεύμα των Αθηναίων συμπολιτών του και προσπάθησε να το περιορίσει και να το καταστήσει μειοψηφικό στην ιδεώδη Πολιτεία του, που τη σκέφτηκε να λειτουργεί ως ένα είδος «αντι-Αθήνας». Θαύμαζε τη σπαρτιατική πολιτεία, όπου το κράτος ήταν το παν.

Ο Πλάτων, πρώτη φορά επιχείρησε να «ρυθμίσει» αυτό που σήμερα αποκαλούμε «μικροδομή των αγορών». Με αυστηρούς κρατικούς λειτουργούς να επιτηρούν τους εμπόρους, οι οποίοι διαπραγματεύονταν με τους πελάτες τους, αναγγέλλοντας την τιμή του εμπορεύματος και αφήνοντας τον αγοραστή να την αποδεχθεί, ή να την απορρίψει, αλλά χωρίς να επαναπροτείνουν ούτε έκπτωση, ούτε αύξηση στην τιμή.

Γκουρού των αγορών, μάνατζερ και επιχειρηματίες, πιο προωθημένοι και από τους ίδιους τους νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους , τώρα ζητούν ρυθμίσεις που θα τους προστατεύουν… Αντίθετη άποψη είχε ο Ξενοφώντας. Το κράτος θα παρακινεί τη θέληση των εμπόρων και πελατών (ιδιωτικού τομέα σήμερα), για συμμετοχή στις οικονομικές δραστηριότητες και έτσι θα μειώνονται οι κρατικές δαπάνες για την άμυνα (οικονομική ανάπτυξη σήμερα).

Στο Μεσαίωνα, έμποροι και αγορές συμβιώνουν δύσκολα με τα φεουδαρχικά κράτη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πάντα οι παραγωγικές οικονομίες διεκδικούν, αφενός ένα πεδίο δράσης χωρίς σύνορα για τις δικές τους εξαγωγές μεταποιημένων προϊόντων, αφετέρου, προσπαθούν να περιορίσουν τις εισαγωγές.

Η περίοδος της Βιομηχανικής Επανάστασης, δημιουργεί απαιτήσεις για παράγωγα του πετρελαίου και έτσι, δίνει νέα διάσταση στις σχέσεις μεταξύ κρατών και αγορών. Το εθνικό κράτος αυτή την περίοδο, όχι μόνον εξασφαλίζει την ομαλή διεξαγωγή των οικονομικών δραστηριοτήτων, διατηρώντας τη δημόσια τάξη και ασφάλεια, αλλά συχνά υποκινεί άμεσα την εκβιομηχάνιση και τη λειτουργία της εθνικής αγοράς. Και αυτό, άλλωστε, αποτελεί μέρος της πολιτικής της ισχύος. Οι σχέσεις ανάμεσα σε κράτη και αγορές γίνονται συμπληρωματικές και περισσότερο από πριν τίθεται το δίλημμα για την ιεραρχία μεταξύ αυτών των θεσμών. Ορισμένοι διανοούμενοι σκέφτονται ότι μπορούν να απαλλαγούν ή από τον έναν, ή από τον άλλον: απόλυτος οικονομικός φιλελευθερισμός, ή, σχεδιασμένη οικονομία.

Μετά την εποχή του ψυχρού πολέμου, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Η παραγωγή, εξαιτίας της πτώσης του κόστους των επικοινωνιών και των μεταφορών, μπορεί να τεμαχιστεί και να παγκοσμιοποιηθεί. Όλοι αντιλαμβάνονται την επίπτωση που έχουν όλα αυτά πάνω στην παραδοσιακή έννοια της κρατικής κυριαρχίας. Υποστηρίζεται ότι η παγκοσμιοποίηση επιβάλλει το εμπορικό κράτος, έκφραση στην οποία το επίθετο κυριαρχεί πάνω στο ουσιαστικό.

Σε υποστήριξη αυτής της θέσης αναφέρονται μεταρρυθμίσεις που μετασχηματίζουν θεσμούς όπως τα δικαιώματα του πολίτη, το κράτος πρόνοιας, ή το φορολογικό σύστημα, προσαρμόζοντάς τους στη νέα πραγματικότητα της παγκόσμιας παραγωγής.

Η σημερινή εξέλιξη, με αφορμή την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και την ουσιαστική πολιτική κρίση για την Ε.Ε., ανακάτεψε ξανά τα χαρτιά της τράπουλας, ανέτρεψε τις νέες βεβαιότητες και κατέδειξε πόσο προβληματικές είναι οι συνθήκες που συγκρότησαν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Οι νεοφιλελεύθεροι, που μέχρι χθες ήταν η μεγάλη πλειοψηφία, τώρα μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού.

Ήδη, γκουρού των αγορών, μάνατζερ και επιχειρηματίες, που ήταν πιο ριζοσπάστες και από τους ίδιους τους οικονομολόγους στον παγκοσμιοποιητικό νεοφιλελευθερισμό τους, τώρα ζητούν ρυθμίσεις που θα τους προστατεύουν από τις επικίνδυνες ατραπούς των διακυμάνσεων των αγορών και των νέων «χρηματοοικονομικών» προϊόντων τους.

Το κράτος, όμως, είναι σαν το φίλο μας, ή τη μητέρα μας: «Μάνα είναι μόνο μία» και, όταν την τραυματίσουμε, ή όταν την εξουθενώσουμε και επιζεί γερασμένη από τα πολλά πλήγματα που δέχθηκε από τα παιδιά της, δεν μπορούμε να καταφεύγουμε πλέον στην αγκαλιά της...

Κώστας Χλωμούδης
05/04/2010

Να υποστηρίξουμε το Δημόσιο μεταρρυθμίζοντάς το...

Αντί να συζητούμε για το πώς θα ξεπεράσουμε την κακή πραγματικότητα της οικονομικής κατάστασης στη χώρα, την υπέρβαση της κρίσης και τη σταθεροποίηση της οικονομίας, συζητούμε αν και ποιος έχει ευθύνη (πάντα οι άλλοι, ποτέ εμείς), ή ακόμη και αν είναι πραγματική η εικόνα αυτή, ή κάποιοι δημιουργούν εικονικές πραγματικότητες πτώχευσης για να περάσουν τα δύσκολα και αντιλαϊκά μέτρα της καπιταλιστικής παλινόρθωσης… … Κάπως έτσι, ως συνήθως, το θέμα της συζήτησης μετατίθεται. Αντί να συζητούμε για την άθλια οικονομική μας κατάσταση και τις δυνατότητες αντιμετώπισής της, συζητούμε, τόσες μέρες τώρα, ποιος και πόσο δυνατά καταδικάζει την κρίση αυτή και αν ευθυνόμαστε εμείς γι’ αυτό, ή ήταν εισαγόμενη. Εμείς απλώς παρευρισκόμαστε. Ωραία, λοιπόν. Ας αποδοκιμάσουμε την κρίση και τους δημιουργούς της, ας καταστήσουμε τον διεθνή καπιταλισμό, ή τον δικομματισμό, ή το δημόσιο και τους οργανισμούς των κοινωφελών επιχειρήσεων στη χώρα μας και τους εργαζόμενους σε αυτούς, υπεύθυνους για το χάλι μας. Και να τους καταγγείλουμε. Και μετά; Σε τι θα έχει αλλάξει η σημερινή αποκαρδιωτική κατάσταση; Σε τίποτα, προφανώς. Αν ο εχθρός ήταν κάποιοι από αυτούς, τότε το πρόβλημα θα ήταν πολύ απλό. Και θα είχε ήδη λυθεί.

Ο «καπιταλισμός» έχει αστείρευτες δυνάμεις για την παλινόρθωσή του, ο δικομματισμός εκφράζει, και απ’ ό,τι φαίνεται θα συνεχίσει να εκφράζει τη μεγάλη πλειοψηφία του λαού για να βρει τις όποιες λύσεις και οι εργαζόμενοι στο δημόσιο, με κάποιους δείκτες, θα έρθει η στιγμή να δείξουν τη συμβολή τους και να τεκμηριώνεται ο μισθός τους. Μήπως λοιπόν αυτοί δεν είναι το πρόβλημα, αλλά το σύμπτωμα; Μήπως η πρωτοφανής ευκολία με την οποία στην Ελλάδα ακυρώνουμε κάθε κανόνα πολιτισμένης δημοκρατικής συμβίωσης στην πόλη, στη φύση, στην εργασία, στις υποχρεώσεις μας με το κράτος, δεν είναι παρά μια ένδειξη και εκδήλωση του πραγματικού προβλήματος;

Ωραία, λοιπόν. Ας αποδοκιμάσουμε την κρίση και τους δημιουργούς της. Και να τους καταγγείλουμε. Και μετά, τι;

Μήπως η ευκολία με την οποία κυριαρχεί «η ζωή στις παρυφές της νομιμότητας και της παρανομίας», η λειτουργία των πολλών από εμάς στο «γκρίζο χώρο» ως προς τη νομιμότητα, δεν είναι παρά η απόδειξη ότι αλλού είναι το πρόβλημα και συμπεριλαμβάνει σχεδόν το σύνολο της κοινωνίας; Αν δούμε από αυτή τη σκοπιά το θέμα, τότε θα φανεί το κενό στην πολιτική μας συζήτηση. Τριπλό κενό. Κενό νομιμοποίησης στη συνείδηση εκείνων για τους οποίους υπάρχει και λειτουργεί το κράτος. Των πολιτών του. Μιας κοινωνίας που ζητά τα πάντα από το κράτος, χωρίς το κράτος να έχει οργανωθεί έτσι ώστε να δικαιολογεί, εδώ και χρόνια, τις προσδοκίες των πολιτών του. Κενό δημοκρατικής συγκρότησης του πολιτικού, κομματικού, αλλά και κινηματικού - συνδικαλιστικού χώρου. Θα έπρεπε να είναι χώροι ευθύνης για το αύριο της χώρας, ελευθερίας και δημοκρατικής νομιμοποίησης των δικαιωμάτων και διεκδικήσεων, οικονομικών και θεσμικών, και των σχέσεων χρηστών και παραγωγών των δημόσιων υπηρεσιών. Κενό πολιτικής βούλησης για την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου.

Στελέχη στο στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα, ικανά, που θα αξιολογούνται από τις επιδόσεις τους με βάση τους στόχους των Οργανισμών τους. Υπό συνθήκες αδυναμίας συνειδητοποίησης του τριπλού αυτού κενού, διέξοδος δεν υπάρχει. Και δεν θα υπάρξει στον ορίζοντα διέξοδος μέχρις ότου οι δυνάμεις της προόδου, που θέλουν να υπερασπιστούν το δημόσιο χώρο, όχι για να διασώσουν τα συντεχνιακά, μικρά ή μεγάλα, προνόμια των εντός των τειχών του βολεμένων, αλλά για να το μετατρέψουν σε τόπο που οι οργανισμοί και οι μονάδες του θα παράγουν με ανταγωνιστικούς όρους τα δημόσια ή και τα μεικτά (ιδιωτικά και δημόσια) αγαθά και υπηρεσίες. Με καλές πρακτικές, πρότυπα αριστείας.

Δημόσιο με ιδιωτικο-οικονομικά στοιχεία οργάνωσης. Θα μπορούσε κανείς να περιοριστεί στις προηγούμενες παρατηρήσεις, αν τα πράγματα δεν κινδύνευαν να πάρουν έναν εξαιρετικά ολισθηρό δρόμο, τραυματίζοντας σοβαρά το δημόσιο χώρο στην Ελλάδα. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μεγάλο τμήμα του συνδικαλιστικού κινήματος αποτελείται από ιδιαίτερα προικισμένους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα και των ΔΕΚΟ. Οι πολίτες αυτοί, όπως και η πλειοψηφία των εργαζομένων στους χώρους αυτούς, δεν μπήκαν όλοι με ρουσφέτι και σε κάθε περίπτωση, αν όχι όλοι, οι περισσότεροι είχαν και όνειρα και φιλοδοξίες για την εργασία τους και την επαγγελματική τους καταξίωση. Αν αυτό το αντιληφθούμε εγκαίρως, τότε γρήγορα θα διαπιστώσουμε πως υπάρχουν πολλές δυνατότητες για αποτελεσματικές συνέργειες και επιλογές απάντησης στην οικονομική κατάσταση που βιώνει η χώρα μας.
Κώστας Χλωμούδης
02/03/2010

Τα διλήμματα της Κοπεγχάγης

Η παγκόσμια οικονομία αναπτυσσόταν με ασυνήθιστα ταχύ ρυθμό - 4% κατά μέσον όρο, μόλις πριν την κρίση. Αυτό είχε οδηγήσει σε πρωτοφανή ευημερία τις ανεπτυγμένες οικονομίες και σε σημαντική βελτίωση τις αναπτυσσόμενες. Η παγκοσμιοποίηση έχει βάλει στο παγκόσμιο οικονομικό παιχνίδι πολυπληθείς λαούς οι οποίοι είχαν λιγότερο ή περισσότερο μείνει στο περιθώριο, όπως οι Κινέζοι, οι Ινδοί, οι Ρώσοι, οι Βραζιλιάνοι. Οι οικονομίες των εν λόγω χωρών φαίνεται από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και μετά να παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην παγκόσμια οικονομία. Οι κυβερνήσεις, οι διεθνείς οργανισμοί και οι επιχειρήσεις θα επιδιώξουν και θα μεθοδεύσουν την επάνοδο αυτού του ρυθμού ανάπτυξης μετά το ξεπέρασμα της παρούσης κρίσεως. Ταυτόχρονα όμως στην στη διάσκεψη της Κοπεγχάγης, που πραγματοποιείται το Δεκέμβριο υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, σε μία προσπάθεια να υπάρξει μια νέα παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα, θα διαπιστώσουν ότι η ανάπτυξη των οικονομιών προκαλεί στο κλίμα του πλανήτη μας αλλαγές οι οποίες μπορεί να αποδειχθούν ολέθριες. Μελέτες υποστηρίζουν ότι με αυτό το επίπεδο ανάπτυξης και τις καταγραφόμενες εκπομπές καυσαερίων η θερμοκρασία του πλανήτη θα αυξηθεί κατά 2 βαθμούς, ως το 2050. Αν συμβεί αυτό, θα αρχίσουν να λιώνουν οι πάγοι στον Βόρειο Πόλο, οι πυρκαϊές θα κάψουν το μεγαλύτερο μέρος των δασών, χώρες ολόκληρες θα μετατραπούν σε ερήμους και η ζωή στον πλανήτη θα αλλάξει ριζικά. Με βάση τα νούμερα διαπιστώνουμε ότι με ρυθμό ανάπτυξης 4% τον χρόνο το παγκόσμιο ΑΕΠ θα διπλασιαστεί σε είκοσι πέντε χρόνια. Και αν αυτός ο ρυθμός ανάπτυξης συνεχιστεί, το 2050 θα έχει διπλασιαστεί. Αυτό σημαίνει ότι η θερμοκρασία θα έχει ανέλθει ως τότε πολύ περισσότερους από 2 βαθμούς και οι τρομακτικές κλιματικές αλλαγές θα έχουν έρθει πολύ νωρίτερα από όσο φοβόμαστε. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα οι ηγέτες 65 χωρών συμφώνησαν να μετάσχουν στη διάσκεψη της Κοπεγχάγης, που πραγματοποιείται το Δεκέμβριο υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, σε μία προσπάθεια να υπάρξει μια νέα παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα. Ένα δημοσίευμα της η εφημερίδα «The Guardian» πριν ένα περίπου χρόνο ανέφερε πως για να αποφευχθεί η κλιματική αλλαγή, δεν θα πρέπει να υπάρξει απλώς περιορισμός των εκπομπών αλλά πλήρης διακοπή τους... Θα πρέπει δηλαδή άμεσα να περάσει η παγκόσμια κοινότητα στη χρήση άλλων μορφών ενέργειας, όπως η αιολική, η πυρηνική ή η γεωθερμία και να σταματήσει η καύση πετρελαίου, λιγνίτη, κάρβουνου και άλλων ορυκτών. Ο Κώστας Χλωμούδης διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά.
Κώστας Χλωμούδης
07/12/2009

Κρίση: «Χρυσή ευκαιρία» για ρύθμιση

Οι αμήχανες κραυγές για την κρίση και τα επερχόμενα δεινά, επικρατούν. Η πραγματική οικονομία στην ευρωζώνη καταρρέει, απ’ ό,τι φαίνεται με γοργότερους ρυθμούς από ό,τι στις ΗΠΑ. Αυτή η παγκοσμιοποιημένη κρίση, θα αντιμετωπισθεί μόνο ως τέτοια κι όχι με μέτρα εθνικού ή περιφερειακού χαρακτήρα. Άραγε, με αυτή την κρίση, θα «τελειώσει» η δυναμική και η ηγεμονία της απελευθέρωσης των αγορών και της ακυβέρνητης παγκοσμιοποίησης;
Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, θα χρειαστεί να διαλύσουμε ορισμένες παρεξηγήσεις για τι ήταν -και είναι- ιδεολογικά η προσέγγιση αυτή για την παγκοσμιοποίηση και τις αγορές. Οι όροι από μόνοι τους δεν μας διαφωτίζουν ιδιαιτέρως. Η ρύθμιση της απελευθέρωσης των αγορών και η διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης, περιγράφει την ανάγκη της πολιτικής να προσαρμοστεί στις μεγάλες αλλαγές που επιβάλλονται, για να αναμορφωθεί ο κόσμος από τις επιπτώσεις της αρρύθμιστης απελευθέρωσης των αγορών και την ακυβέρνητη παγκοσμιοποίηση. Αυτό είναι διαφορετικό από αυτό που εκφράζει η παραδοσιακή αριστερά, η παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία, που βασίζεται, στο οικονομικό επίπεδο, στον «κεϊνσιανισμό» και στην άποψη ότι σε σημαντικούς τομείς όπου δεν πήγε καλά η αγορά, θα πρέπει να αντικατασταθεί από το κράτος. Η προσέγγιση αυτή δεν μπορεί να υποστηριχθεί.
Πώς να πεις ότι τα προβλήματα της κρίσης δεν θα εξελίσσονταν έτσι, αν δεν καθόριζαν το παιχνίδι οι αγορές και η απελευθέρωσή τους; Η οικονομία παγκοσμιοποιήθηκε, ενώ είναι φανερό πως το κράτος παραμένει και θα συνεχίσει να είναι συχνά αναποτελεσματικό και απαράδεκτα γραφειοκρατικό.
Η άποψη που ηττήθηκε, είναι αυτή της ρύθμισης των πάντων από τις δυνάμεις της αγοράς, της «αοράτου χειρός» και της «ακυβέρνητης» παγκοσμιοποίησης. Ο θατσερισμός, ή ο φονταμενταλισμός της αγοράς -η πίστη πως οι νόμοι της αγοράς θα έπρεπε να επεκταθούν όσο το δυνατόν περισσότερο, καθώς η αγορά είναι το πλέον ορθολογικό και αποτελεσματικό μέσο προς την ευημερία. Να ομολογήσουμε βεβαίως πως αυτή η άποψη είχε κάποιες σημαντικές επιτυχίες και αποκατέστησε την ανταγωνιστικότητα σε αρκετές αγορές.
Τώρα όμως, πολλοί αντιλαμβάνονται ότι ο κύκλος αυτός κλείνει γιατί τα όριά του γίνονται πλέον φανερά. Η φτώχεια και οι ανισότητες αυξάνουν στον κόσμο πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν. Κληροδότησε μια κοινωνία με αυξανόμενες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες και με υποβαθμιζόμενες δημόσιες υπηρεσίες.
Τώρα, είναι εντελώς απαραίτητο να αναζητηθεί μία τρίτη εναλλακτική λύση, που θα αναζητήσει τη συμφιλίωση της οικονομικής αποτελεσματικότητας με την κοινωνική προστασία και τη μείωση της φτώχειας. Ρύθμιση της απελευθέρωσης των αγορών και διακυβέρνηση της παγκοσμιοποίησης: Η βελτίωση της κοινωνικής δικαιοσύνης προϋποθέτει ρωμαλέα οικονομία. Αύξηση των επενδύσεων στο δημόσιο τομέα, μετά από τη βεβαίωση πως η χρηματοδότηση συνοδεύεται από μεταρρύθμιση για πιο αποτελεσματικές, εξυπηρετικές και διαφανείς δημόσιες υπηρεσίες.
Οι στόχοι αυτοί χρειάζονται για να έχει ο χρήστης το δικαίωμα της επιλογής και να συναγωνίζονται οι δημόσιες υπηρεσίες μεταξύ τους αλλά και με τις υπάρχουσες ιδιωτικές. Έτσι μόνο το σύστημα γεννά μεταρρυθμίσεις που ενδυναμώνουν τους χρήστες των υπηρεσιών.
Κωνσταντίνος Χλωμούδης
26/03/2009

Πολ Σάμιουελσον: Η μαθηματική προσέγγιση στα οικονομικά.

Ο Πολ Σάμιουελσον πέθανε την Κυριακή σε ηλικία 94 ετών.
Η επιρροή που άσκησε υπήρξε πολύ μεγάλη, αν και οι επιπτώσεις της μαθηματικοποίησης των οικονομικών ήταν μάλλον μικτές. Το μειονέκτημα ήταν πως ο μαθηματικός συντελεστής απέκτησε τέτοια ισχύ στην καθοδήγηση των προγραμμάτων οικονομικών των αμερικανικών πανεπιστημίων που όλοι όσοι επιτυγχάνουν να συλλάβουν την ουσία κάποιων οικονομικών εννοιών για να εξηγήσουν στη βάση αυτών ανθρώπινες συμπεριφορές χάνουν έδαφος σε σχέση με τους μαθηματικούς.
...«παραλάμβανε τους ακατανόητους λεκτικούς διαξιφισμούς που συνεχίζονταν και έθετε τέλος. Διατύπωνε το ζήτημα κατά τρόπο όπου το ερώτημα μπορούσε να απαντηθεί και έδινε την απάντηση» (Ρόμπερτ Λούκας) .
Οι οικονομολόγοι για πολύ καιρό πίστευαν πως υπάρχουν αγαθά που είναι δύσκολη η παραγωγή τους από τον ιδιωτικό τομέα επειδή υπάρχουν εμπόδια στην επιβολή του κόστους τους σε εκείνους που επωφελούνται από αυτά. Ένα από τα καλύτερα παραδείγματα αυτού του τύπου αγαθού είναι η εθνική άμυνα. Ο Σάμιουελσον, σε άρθρό του στην Επιθεώρηση Οικονομικών και Στατιστικής του 1954, έδωσε έναν αυστηρό ορισμό του δημόσιου αγαθού που αποτελεί ακόμα τον κανόνα στη βιβλιογραφία.
"Ας γράψουν εκείνοι τους νόμους του έθνους αν εγώ μπορώ να αναλάβω τα διδακτικά του εγχειρίδια"
Ήσαν κάτι σχόλια του που είχαν προκαλέσει την οργή της αριστεράς. Κι όμως ο Σάμιουελσον ήταν ένας φιλελεύθερος κεϋνσιανός, και ο πλέον γνωστός αντίπαλος του ύστερου φιλελεύθερου μονεταριστή Μίλτον Φρίντμαν. Οι δύο άνδρες εκτιμούσαν ο ένας τον άλλον αλλά ήταν ο Φρίντμαν που άσκησε, συν τω χρόνω, διανοητική επιρροή στον Σάμιουελσον. Με τον καιρό ο Σάμιουελσον ήρθε πιο κοντά στις θέσεις του Φρίντμαν, ιδίως σε ό,τι αφορούσε τη νομισματική πολιτική.Σε αντίθεση με τον Φρίντμαν όμως, ο Σάμιουελσον δεν έτρεφε καμιά παθιασμένη πίστη στην αξία των ελεύθερων αγορών ή, αντιστρόφως, της κρατικής παρέμβασης στις αγορές. Τον ενδιέφεραν περισσότερο οι θεωρητικές επεξεργασίες για κατάθεση νέων αποδείξεων, η επίδειξη τεχνικών ικανοτήτων, η ανατροπή μιας έξυπνης πρότασης, η καλύτερη κατανόηση του κόσμου.

Μήπως έτσι θα βγούμε από την κρίση;"

"Σ' ένα χωριό που ζει από τον τουρισμό λόγω της κρίσης τα πάντα έχουν νεκρωθεί. Για να επιβιώσουν οι κάτοικοι, ο ένας δανείζεται από τον άλλο. Ο καιρός περνά μέσα σ' αυτή τη θλιβερή ατμόσφαιρα ώσπου μια μέρα...
έρχεται ένας τουρίστας και ζητάει ένα δωμάτιο στο ξενοδοχείο του χωριού.
Ο ξενοδόχος του λέει την τιμή και εκείνος προπληρώνει με ένα χαρτονόμισμα των 100 Ευρώ. Πριν ακόμα ανέβει στο δωμάτιο του, ο ξενοδόχος πηγαίνει το χαρτονόμισμα στο χασάπη στον οποίο χρωστάει ακριβώς 100 Ευρώ.
Ο χασάπης παίρνει το χαρτονόμισμα και τρέχει να το δώσει στον κτηνοτρόφο που τον εφοδιάζει με κρέας.
Ο κτηνοτρόφος παίρνει το χαρτονόμισμα και πηγαίνει να το δώσει στην πουτάνα του χωριού που της χρωστάει κάποιες τρυφερές ώρες που πέρασαν μαζί.
Εκείνη με τη σειρά της τρέχει και το δίνει στον ξενοδόχο που του χρωστάει μερικές βραδιές που χρησιμοποίησε τα δωμάτια του με τους πελάτες της.
Όπως άφηνε το χαρτονόμισμα στη ρεσεψιόν, ο τουρίστας που μόλις κατέβηκε από το δωμάτιο του λέγοντας στον ξενοδόχο ότι δεν του αρέσει και άλλαξε γνώμη, αρπάζει το χαρτονόμισμα και φεύγει.
Τελικά τίποτα δεν ξοδεύτηκε, κανείς δεν έχασε, κανείς δεν κέρδισε και όλα τα χρέη ξεχρεώθηκαν!"

Φοιτητές και νέοι επιστήμονες εναντίον της πολιτικής τάξης και των μεσηλίκων Καθηγητών: Σύγκρουση των γενεών;

Ένα προφητικό σχόλιο που είχα δημοσιέυσει τον Μάη του 2006.
Ακολουθούν τα σχόλια φίλων με τις απόψεις της περιόδου...

Οι νέοι εξεγείρονται, οι δάσκαλοί τους σιωπούν και περιμένουν την κατάλληλη στιγμή να διαπραγματευθούν καλύτερους μισθούς και ασφαλέστερες συνθήκες εργασίας στα ΑΕΙ. Η πολιτική εξουσία αδυνατεί να διαχειρισθεί την κρίση.

Δυναμικό παρών των Πανεπιστημιακών της γενιάς του ΕΔΠ που σήμερα είναι ΔΕΠ στις μεγάλες βαθμίδες. Οι πολλοί Πανεπιστημιακοί απέχουν από τις διαδικασίες (ανέμελοι;) που επηρεάζουν τις εξελίξεις, οι νεότεροι Πανεπιστημιακοί συναινούν σιωπηλά με τις κινητοποιήσεις διαφωνώντας όμως με το πολιτικό πλαίσιο που βάζει η ΠΟΣΔΕΠ και δυστυχώς ελάχιστοι επιχειρούν να ερμηνεύσουν το υπόβαθρο αυτής της κρίσης. Οι φοιτητές στην πλειοψηφία τους είναι αμήχανοι μεταξύ ακατανόητων πολιτικών θέσεων και της πραγματικότητας που ζουν, η οποία είναι ασύμβατη με τα όνειρά τους, συμμετέχουν όμως μαζικά.

Υποστηρίζω ότι τα θέματα παιδείας είναι η αφορμή, τα αίτια φαίνεται να είναι άλλα τα οποία απαιτούν διερεύνηση.

Φαίνεται να εκτυλίσσεται μια νέα, ιδιότυπη σύγκρουση, μεγάλη και με διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτά των μέχρι σήμερα γνωστών κοινωνικών συγκρούσεων.

Γνωρίζουμε για την «πάλη των τάξεων». Γνωρίζουμε τον «πόλεμο των φύλων» και τη «σύγκρουση των πολιτισμών». Αλλά τη νέα αυτή σύγκρουση, ελάχιστοι την σχολιάζουν και ακόμη λιγότεροι την έχουν επισημάνει, γι’ αυτό δεν έχει ακόμα όνομα.

Όμως θα επηρεάζει την κοινωνία μας και τις πολιτικές της επιλογές με αυξανόμενη ένταση, καθώς θα προχωρά αυτός ο αιώνας.

Η σύγκρουση είναι ήδη παρούσα, έστω κι αν δεν γίνεται πάντα αντιληπτή, σε ζητήματα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, από την πυρηνική ενέργεια έως τις συντάξεις κι από τη χρηματοδότηση της ιατρικής περίθαλψης έως την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Σήμερα, αυτή η σύγκρουση αποκτά χαρακτηριστικά πολιτικού κινήματος, στα Πανεπιστήμια της χώρας μας.

Θα μπορούσαμε να την αποκαλέσουμε «πάλη των ηλικιών» -ή «σύγκρουση των γενεών». Ο τελευταίος τίτλος ανήκει στον Ντέιβιντ Γουίλετς (David Willetts), έναν ευφυή και δραστήριο συντηρητικό Βρετανό βουλευτή που -απ’ όσο γνωρίζω- είναι από τους ελάχιστους πολιτικούς που ασχολήθηκαν σοβαρά με ένα ζήτημα που ίσως να αποβεί καθοριστικό για την εξέλιξη των κοινωνιών μας. (Ένα σημαντικό απόσπασμα άρθρου για αυτά, του Andrew Rawnsley, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Καθημερινή» και αναδημοσιεύτηκε στην εξαιρετική ηλεκτρονική σελίδα της PPOL. Στοιχεία από όπου και χρησιμοποιώ). Αξιόπιστη προσέγγιση με αντίστοιχο περιεχόμενο γίνεται από τον Μίμη Ανδρουλάκη στο καινοτόμου γραφής βιβλίο του «Βαμπίρ και Κανίβαλοι».

Συνήθως σκεφτόμαστε τους κοινωνικούς διαχωρισμούς με ταξικούς όρους.

Πρόσφατα ασχοληθήκαμε με πολιτιστικές συγκρούσεις. Στη χώρα μας τελευταία αναπτύσσεται μια πολιτικού χαρακτήρα σύγκρουση με την κυβέρνηση για θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής, που κατά την ταπεινή μου γνώμη δεν καθορίζεται και δεν προέκυψε απλώς και μόνο από τις κυβερνητικές επιλογές, αλλά από κάτι βαθύτερο και πολύ πιο βασικό.

Πιστεύω ότι ο κ. Γουίλετς επισημαίνει κάτι πολύ πραγματικό, όταν υποστηρίζει ότι «το ζήτημα της δικαιοσύνης μεταξύ των γενεών αποκτά μεγαλύτερη σημασία από άλλες, πιο οικείες, κοινωνικές συγκρούσεις».

Ας δούμε ένα παράδειγμα.

Πρώτα πρώτα, θέλω να σας γνωρίσω το αντικειμενικό δείγμα που εκπροσωπεί τον υπογράφοντα. Είναι γύρω στα 50 έτη κάτι λίγο παραπάνω ή παρακάτω και τα πήγε καλά στη ζωή του.Την περασμένη εβδομάδα διάβασε στην «ντέιλι τέλεγκραφ» ότι ζούμε στο «χρυσό αιώνα των μεσηλίκων» και δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει. Ο ίδιος και η γυναίκα του αγόρασαν το πρώτο τους σπίτι τη δεκαετία του ‘70 ή και στις αρχές του ‘80, λίγο πριν ξεκινήσει η έκρηξη στις τιμές των ακινήτων. Έκτοτε η αξία του ακινήτου τους έχει πολλαπλασιαστεί.

Περιμένουμε να περάσουν λίγα χρόνια ακόμη και να πάρουμε την ικανοποιητική σύνταξή μας. Σύνταξη που κατά πως φαίνεται δεν θα ισχύει για τους νεότερούς μας.

Με το εισόδημα αυτό και με το στεγαστικό δάνειο αποπληρωμένο, θα έχουμε αρκετά χρήματα να ξοδεύουν σε διακοπές, χόμπι και άλλες ανανεωτικές δραστηριότητες.

Έχουμε αποκτήσει και μια εξοχική κατοικία που ανταποκρίνεται στις ανάγκες μας ικανοποιητικά.

Η καταναλωτική μας συμπεριφορά είναι τέτοια που αδυνατεί να συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Ακόμα κι αν έχουν δίκιο οι επιστήμονες και ο πλανήτης βαδίζει ολοταχώς στο ψήσιμο και την καταστροφή, εμείς δεν θα είμαστε εδώ όταν η Γη αρχίσει να ροδίζει…

Ας δούμε όμως τον ανιψιό μου.

Ο Γιώργος είναι 24 ετών και μένει με τους γονείς του. Ετοιμάζεται να κάνει το δεύτερο μεταπτυχιακό στο Λονδίνο. Δούλεψε σκληρά για να μπει και να τελειώσει τη Νομική της Αθήνας, δούλεψε δε τόσο σκληρά που ούτε ο θείος του, Αναπληρωτής Καθηγητής σήμερα σε Οικονομικό Πανεπιστήμιο, αλλά ούτε και ο Πατέρας του μπορούσαν να σκεφθούν για τους ίδιους.

Ο Γιώργος αποφοιτά τώρα από το μεταπτυχιακό της Νομικής, εξαρτημένος απολύτως από την οικογένεια που το στηρίζει, γιατί διαφορετικά δεν θα μπορούσε να εκπληρώσει τις στοχεύσεις του στην εκπαίδευσή του. Γνωρίζει δε ότι την εποχή των γονιών του υπήρχαν άλλες δυσκολίες, πλην όμως ο πήχης για την επιτυχία και οι απαιτήσεις ήταν λιγότερο απαιτητικές.

Ανησυχεί πραγματικά για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Τονίζει στον πατέρα του και στο θείο του, ότι η γενιά του κατασπατάλησε όλα τα αποθέματα ενέργειας. Πως έχουμε πια να επιλέξουμε μεταξύ της ενεργειακής εξάρτησης από τον Βλαντιμιρ Πούτιν (Vladimir Putin) και τους ομοίους του και της προσφυγής σε μια νέα γενιά ακριβών πυρηνικών εργοστασίων -που σε γεμίζουν επικίνδυνα ραδιενεργά απόβλητα- ή του να τα παίξει όλα για όλα, επενδύοντας σε ανανεώσιμες μορφές ενέργειας κι ελπίζοντας ότι θα προλάβουμε να καλύψουμε τις ενεργειακές μας ανάγκες πριν σβήσουν τελείως τα φώτα.

Ο Γιώργος ανησυχεί για το πώς θα ζήσουν τα παιδιά του.

Όχι ότι σκέφτεται σοβαρά να παντρευτεί και να αποκτήσει σύντομα παιδιά. Μακάρι να μπορούσε, αλλά οικονομικά «δεν τον παίρνει».

Ακόμα και σε «ντεμοντέ» συνοικία της Αθήνας να θελήσει να μείνει, ένα μέτριο διαμέρισμα με δυο κρεβατοκάμαρες κοστίζει τώρα πάνω από 100 χιλιάδες ΕΥΡΩ.

Ο Γιώργος χρειάζεται να βγάζει αρκετά πάνω από το μέσο όρο των νέων μισθωτών, μόνο για να πάρει δάνειο αυτού του ύψους.

Ο Γιώργος αναρωτιέται συχνά αν αξίζει τον κόπο να αποταμιεύει.

Όσο για την ιδέα της συνταξιοδοτικής ασφάλισης, στον Γιώργο μοιάζει αστείο.

Δεν ισχυρίζομαι ότι κάθε νέος 20-40 ετών στην Ελλάδα είναι σαν τον Γιώργο ή ότι κάθε μεσήλικας είναι σαν τον αντιπρόσωπο της Γενιάς μου.

Απλώς αυτοί οι δύο συμβολίζουν ένα χάσμα μεταξύ των ηλικιών, που συνεχώς διευρύνεται.

Η γενιά μου τα πέρασε τόσο καλά όσο καμιά άλλη γενιά πριν απ’ αυτήν -και πιθανότατα καλύτερα από κάθε γενιά στο μέλλον.

Αντίθετα από τους πατεράδες μας δεν χρειάστηκε να πολεμήσουμε ποτέ, παρά μόνο τη Χούντα, κι αντίθετα με τα παιδιά μας δεν χρειάστηκε να ανησυχήσουμε πάρα πολύ για τη απασχόλησή και για τη συνταξιοδότησή μας ή την απόκτηση ιδιόκτητου σπιτιού.

Υπάρχουν πολλοί φτωχοί ενήλικες, αλλά αυτό καμιά φορά μας κάνει να ξεχνούμε το γεγονός πως ο πλούτος βρίσκεται στα χέρια των ηλικιωμένων.

Ας μελετήσουμε τα στατιστικά στοιχεία για να δούμε ότι τα 4/5 του εθνικού πλούτου τα κατέχουν οι ηλικιωμένοι.

Οι άνω των 50 είναι σήμερα η πολυπληθέστερη και πλουσιότερη ομάδα καταναλωτών.

Κι ο αριθμός τους αυξάνει.

Σε τρεις-τέσσερις δεκαετίες πάνω από τους μισούς Έλληνες θα είναι άνω των 50, πράγμα που θα καταστήσει ακλόνητη την πολιτική κυριαρχία της ηλικιακής αυτής ομάδας.

Από την άλλη, αναλογικά οι νέοι όλο και λιγοστεύουν.

Καθώς οι συνομήλικοι με μένα και οι πριν από αυτούς πολιτικοί, αγωνίζονταν να αντεπεξέλθουν στην ζήτηση για στέγη και ενθάρρυναν όσο τίποτα την οικοδομή (θυμηθείτε την αντιπαροχή), στη γενιά του Γιώργου έμεινε ελάχιστος χώρος για να χτίσει πρώτη κατοικία, όσο και αν η Αθήνα επεκτείνεται.

Οι νέοι αναγκάζονται να πληρώνουν πανάκριβα ενοίκια για μέτρια σπίτια, να περνούν πολλές ώρες μετακινούμενοι στα μέσα συγκοινωνίας ή τα αυτοκίνητά τους, να ζουν με τους γονείς τους όσο περισσότερο γίνεται.

Εντοπίζεται ολοένα και περισσότερο το φαινόμενο νέοι γύρω και μετά τα τριάντα τους να μένουν ακόμα με τους γονείς τους.

Αναγκασμένη να αναβάλλει την απόκτηση στέγης, η γενιά του Γιώργου παντρεύεται αργότερα και φυσιολογικά τεκνοποιεί λιγότερο, πράγμα που δημιουργεί ένα δημογραφικό φαύλο κύκλο.

Αντιμετωπίζουμε το φάσμα μιας κοινωνίας όπου οι όλο και λιγότεροι εξοργισμένοι Γιώργηδες θα πληρώνουν όλο και βαρύτερους φόρους για να στηρίξουν τους όλο και περισσότερους απαιτητικούς τύπους της γενιάς μου.

Εν αντιθέσει με τους παλιούς μεσήλικες, που συνήθως ήταν πολιτικά εξαρτώμενοι, τα γηράσκοντα «παιδιά του πολυτεχνείου» είμαστε πολιτικά δραστήριοι, οργανωμένοι και επίφοβοι για κάθε πολιτικό.

Καθώς η γενιά μου γερνά -κι ελπίζει να ζήσει πολύ περισσότερο από κάθε προηγούμενη- θα καταναλώνει όλο και μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα των κρατικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα της υγειονομικής περίθαλψης.

Ο λογαριασμός θα σταλεί και πάλι στους νέους.

Θα έχουμε μια γενιά μεσηλίκων που θα ξοδεύει τον πλούτο της για να αισθάνεται νέα, ενώ οι νέοι θα γερνάνε πριν την ώρα τους.

Τι μπορούν να κάνουν οι νέοι για να έχουν πιο δίκαιη μεταχείριση;

Ίσως να αρχίσουν να ενδιαφέρονται για την πολιτική -και να συμμετέχουν ενεργά.

Οι πολιτικοί τείνουν ευήκοον ους στις απαιτήσεις των μεσηλίκων γιατί συμμετέχουν ενεργά στα κοινά σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα.

Και μπορούν να αγνοούν τις απαιτήσεις των νέων, που δεν βλέπουν γιατί να μπουν στον κόπο να συμμετάσχουν, απορρίπτοντας τον ρόλο και την αξία των κομμάτων μη προτείνοντας όμως μια άλλη μορφή λειτουργίας και οργάνωσης της κοινωνίας μας, ΣΗΜΕΡΑ για τους ίδιους.

Ο Γιώργος θα αρχίσει να συμμετέχει στη διαχείριση και λύση των προβλημάτων ευρύτερα της κοινωνίας που τον αφορούν: μπορεί να είμαστε βέβαιοι πως εγώ και οι συνομήλικοι μου θα χρησιμοποιήσουμε τη δική μας συμμετοχή, όσο μπορούμε καλύτερα.

Ο πόλεμος των γενεών φοβούμαι ότι ξεκίνησε

Κώστας Χλωμούδης

 11 απαντήσεις στο άρθρο “Φοιτητές και νέοι επιστήμονες εναντίον της πολιτικής τάξης και των μεσηλίκων Καθηγητών: Σύγκρουση των γενεών;”
1.Σχόλιο από: sotiris40
Ιουνίου 21st, 2006 at 10:12

Δεν ξέρω αν η σύγκρουση των γενεών είναι νέο φαινόμενο, νόμιζα μάλλον ότι το ίδιο αντιμετώπιζα κι εγώ με τους δικούς μου γονείς αλλά φαντάζομαι και εκατομμύρια άλλα παιδιά. Όπως το θέτει το παραπάνω άρθρο θέλω να κάνω κάποιες παρατηρήσεις ιδεολογικού χαρακτήρα.

Σήμερα οι νέοι άνθρωποι φυσικά και διεκδικούν ένα καλύτερο μέλλον. Προβλέπουμε λοιπόν όλοι μας μια μείωση του νεανικού πληθυσμού έναντι των μεγαλυτέρων ηλικιών. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όταν η ηλικιακή πυραμίδα στενέψει στη βάση της όλο και λιγότεροι άνθρωποι (όταν φτάσουν τα 50 τους) θα διαχειρίζονται όλο και μεγαλύτερο πλούτο; Στο παράδειγμα του άρθρου αναφέρεται το χαρακτηριστικό παράδειγμα της ακίνητης περιουσίας και της αξίας γης (αν δεν απατώμαι ο τρόπος μέτρησης της οικονομικής ευμάρειας με αυτόν τον τρόπο μου θυμίζει κάτι ιδεολογικά…). Οταν λοιπόν ο νέος μας φτάσει τα 50 δεν θα έχει τα ακίνητα των γονιών του και συν ότι έχει φτιάξει ο ίδιος;

Και βέβαια θα μπορούσα να συνεχίσω τέτοιες απλοϊκές σκέψεις γιατί απλοϊκές και προβοκατόρικες είναι. Απλώς αυτό που σκέφτονται οι νέοι σήμερα είναι ότι αντικειμενικά θα κουραστούν λιγότερο για την απόκτηση των ίδιων αγαθών από ότι οι γονείς τους. Η εξέλιξη των πραγμάτων είναι αυτή. Η διαφορά όμως είναι ότι όπως διαφοροποιείται η κατανάλωση οι νέοι πάντα διεκδικούν και διαφοροποιημένα προϊόντα. Η απόκτηση γης αποτελεί για αυτούς σήμερα μια αξία μέτρησης ευμάρειας; Η κατοχή διδακτορικού αποτελεί και κοινωνική αξία ή μόνο οικονομική (επαγγελματική εξασφάλιση);

Επίσης επειδή βλέπουμε τον κόσμο στην παγκοσμιότητά του σήμερα, φυσικά κοι οι νέοι δεν συγκινούνται από ιδεολογίες (αν και όχι απαραίτητο, χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Τσε ως διαχρονική αξία ενός επαναστατικού συμβόλου), από βολεμένους ιδεολόγους που ουσιαστικά επαναστατούν από τον καναπέ. Και σίγουρα από επαναστάτες των παραθύρων δεν συγκινούνται. Ούτε και από τη μυθοποιημένη γενιά των 50ρηδων (που χαίρομαι για τον αυτοσαρκασμό του κυρίου Χλωμούδη) που ντυμένη στην αίγλη του Πολυτεχνείου κυρίαρχησε ιδεολογικά και πολιτικά τα τελευταία 30 χρόνια. *
Οι νέοι όμως της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής συγκινούνται. Τα κινήματα εκεί είναι ενεργά, το μοντέλο ανάπτυξης αμφισβητείται στους δρόμους και ακόμα ριζοσπαστικές κυβερνήσεις σαν του Λούλα μοιάζουν συντηρητικές. Δες τε λίγο και τη Διακήρυξη της Βηρυττού στο www.stoppoverty.gr και βγάλτε τα συμπεράσματά σας.

Τα δικά μας τα παιδιά λοιπόν θα έχουν αύριο να αντιμετωπίσουν όχι εσωτερικές υποχρεωτικά κοινωνικές εκρήξεις αλλά ίσως και μια νέα μορφή πολέμου. Και δεν μπαίνω στη νομοτελειακή λογική του ΚΚΕ, περί κατάρρευσης του καπιταλιστικού συστήματος και άρα επικράτησης της επανάστασης. επιμένω όμως ότι ο Γιώργος του παραδείγματος ανήκει σε μια άλλη τάξη ανθρώπων που αισθάνεται μειονεκτικά σε σχέση με τους ομοίους του στη χώρα του. Αλλά σε σχέση με τα 2 δις ανθρώπων που ζουν με κάτω από 1$ την ημέρα; Ούτε αυτή η ανισότητα είναι ιδεολογικό πρόβλημα; Αποτέλεσμα της σύγκρουσης των γενεών είναι;

* Να θυμίσω ονόματα ; Σκανδαλίδης, Λαλιώτης, Δαμανάκη, Τσούρας και πολλοί άλλοι βέβαια που προς θεού δεν αγνοώ αλλά δεν αναφέρω για λόγους χώρου και χρόνου. Αυτή λοιπόν η γενιά με το σπιτάκι και το εξοχικό δεν κυβέρνησε τώρα. Ούτε σε αυτή τη δεκαετία έγινε ισχυρή. Είναι πολιτικά και ιδεολογικά ισχυρή από το 1974 και μετά, αλλά ειδικότερα από το 1981 ή αν θέλετε το 1989 που εγώ θεωρώ ορόσημο στην αλλαγή ηλικιακής φρουράς στη πολιτική εξουσία της χώρας.

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Θάνος Πάλης
Ιουνίου 23rd, 2006 at 08:52

Ως συμβολή στο διάλογο που ανοίγεις σου αποστέλλω ένα σχόλιο του Γιώργου Βέλτσου στα «ΝΕΑ».

ΔΕΝ EXOYME καταλάβει τα παιδιά μας. Δεν πρόκειται για το επαναλαμβανόμενο χάσμα των γενεών. Πρόκειται για μια οντολογική διαφορά που εγκαθιδρύει, ευτυχώς, η νεότητα: αυτή η μοναδική περίοδος της ζωής, όπου ο άνθρωπος χωρίς την πίστωση του χρόνου, τα θέλει όλα.
H νεότητα δεν αντιπαραθέτει τίποτε σε τίποτε, δεν πουλάει νταηλίκι, δεν είναι ούτε βία ούτε συμβιβασμός. Τίποτα το αρνητικό δεν έχει. Καταφάσκει μόνο το απεριόριστο σε αντίθεση με το μεταβατικό που θέλει η κ. Γιαννάκου και οι «σοφοί» της.
H επιμονή να ξαναβρεθούν και σήμερα οι νέοι στον δρόμο δείχνει την εμμονή τους στη νεότητα. Πηγαίνουν έως εκεί που φτάνουν στο όριό τους και που το όριό τους τούς καθορίζει.

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Αποστόλης Δημητρόπουλος
Ιουνίου 23rd, 2006 at 08:53


Η διάσταση της “σύγκρουσης των γενεών” νομίζω ότι είναι υπαρκτή.
Παρά ταύτα δεν πιστεύω ότι ερμηνεύει τα φαινόμενα των ημερών μας στην παιδεία.
Αν ήταν έτσι οι κινητοποιήσεις των νέων θα έπαιρναν ευρύτερο ευρωπαϊκό χαρακτήρα, όπως συνέβη τη δεκαετία του ‘60. Πράγμα που δε συμβαίνει. Ούτε στις χώρες εκείνες όπου η διάσταση της σύγκρουσης των γενεών είναι ‘αντικειμενικά’ μεγαλύτερη λόγω μεγαλύτερης ανάπτυξης του κοινωνικού τους κράτους (αλλά και απουσίας Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης δηλαδή δυνατοτήτων δημόσιων δαπανών από ξένες τσέπες).
Ακόμα και οι προσπάθειες που γίνονται από διάφορους να αποδώσουν στις καταλήψεις των Ελλήνων ‘”άρωμα” Γαλλίας, τις βρίσκω υπερβολικές.
Έχω άλλη ερμηνεία για τα όσα συμβαίνουν εδώ αυτές τις ημέρες.
Η δική σου υπόθεση πρέπει να απαντήσει γιατί τα όσα συμβαίνουν εδώ δεν συμβαίνουν και αλλού. Δεν με πείθει η διάκριση σου περί βαθύτερων αιτίων και αφορμών.
Είναι σίγουρα μεγάλη κουβέντα για να την κάνουμε εδώ γραπτώς. Πάντως επιμένω ότι υπάρχουν πολλοί ίσως ‘ενδιάμεσου’ χαρακτήρα παράγοντες που ερμηνεύουν τα φαινόμενα των ημερών μας στην Ελλάδα, χωρίς την ανάγκη προσφυγής στην υπόθεση της “σύγκρουσης των γενεών”.
Πολύ σύντομα, επιγραμματικά και σίγουρα σχηματικά αναφέρω:
α)τη μεγάλη διεύρυνση της ανώτατης εκπαίδευσης την τελευταία δεκαετία (από τις μεγαλύτερες στον κόσμο) και την ανάδειξη της ανώτατης εκπαίδευσης σε κύριο πεδίο των κοινωνικών διαφοροποιήσεων, ανταγωνισμών και συγκρούσεων
β) τον τρόπο με τον οποίο έγινε η διεύρυνση αυτή (κρατικός-σοβιετικού τύπου- σχεδιασμός πανεπιστημιακής πολιτικής με αποτέλεσμα την αποσύνδεση της από την οικονομία και την αγορά εργασίας )
σε συνδυασμό με όσα άλλα δεν έγιναν
γ) στο περιεχόμενο της παιδείας,
δ) τη λειτουργία του κράτους, την αγορά εργασίας, την οικονομία.
Θερίζουμε ότι σπείραμε…!

Πέρα από τις διάφορες και κατανοητές αντιφάσεις που προβάλλουν οι διάφοροι εκπρόσωποι των φοιτητών, νομίζω ότι έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι συναινούν στην άρνηση των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Επίσης ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι προηγήθηκαν όλων των κινητοποιήσεων αυτές των φοιτητών της ιατρικής ενώ οι λιγότερο πρόθυμοι είναι οι φοιτητές παιδαγωγικών τμημάτων (δασκάλων). Οι απόφοιτοι ιατρικής αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες πρόσβασης στην αγορά εργασίας (ενώ οι δάσκαλοι διορίζονται αμέσως!!) και ίσως τη μεγαλύτερη διάψευση-ματαίωση προσδοκιών.
Κατ’ ουσίαν οι φοιτητές (και κυρίως αυτοί της ιατρικής) επιζητούν την άνευ όρων προστασία τους από το κράτος και τον ανταγωνισμό των αποφοίτων ξένων πανεπιστημίων και των μελλοντικών αποφοίτων ιδιωτικών ιδρυμάτων.
Τα γιατί και πως της μεγάλης διεύρυνσης της ανώτατης εκπαίδευσης και τα αποτελέσματά τους αξίζουν σίγουρα βαθύτερης ανάλυσης.
Μου φαίνεται όμως πραγματική (αν και όχι σπάνια) ειρωνεία ότι οι όποιες “λύσεις” των προβλημάτων που έχουν διαμορφωθεί μπορούν να προκύψουν μόνο με την αποδοχή πολλών από όσα απορρίπτουν!!!
Υποστηρίζω δηλαδή ότι η ερμηνευτική υπόθεση της “σύγκρουσης των γενεών” μπορεί αναδειχθεί ως ισχυρή αφού βγάλουμε από τη μέση μια σειρά από άλλους “ενδιάμεσους” παράγοντες, που παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην περίπτωση των κοινωνικών συγκρούσεων στην Ελλάδα και των κινητοποιήσεων των ημερών μας.

Η προσφυγή στον άνευ όρων κρατικό προστατευτισμό πιστεύω ότι ερμηνεύει και τη στάση των πανεπιστημιακών, αν και σίγουρα είναι πιο σύνθετο ζήτημα.

Σταματώ εδώ γιατί δεν έχω άλλο χρόνο τώρα. Θεωρώ όμως χρήσιμη την όλη διερεύνηση και ανάλυση του ζητήματος. Όχι μόνο για τη θεωρία αλλά κυρίως για την πολιτική της αξία.

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Λάμπρος Τσουκνίδας
Ιουνίου 23rd, 2006 at 08:57

Διάβασα το άρθρο, και έχω να κάνω την εξής παρατήρηση:
· Ο εκπρόσωπος της γενιάς των 50 συν πλην που αναφέρεται (και στον οποίο αναγνωρίζεσαι) δεν είναι τυπικός εκπρόσωπος αυτής της γενιάς –μια βόλτα στην Ομόνοια αλλά και στην Κυψέλη, ακόμη και στο Γαλάτσι δείχνει (θεωρώ καθαρά) πως τα χαρακτηριστικά που αναφέρεις δεν είναι τόσο απόλυτα. Εν κατακλείδι, το να λέμε ότι τα «4/5 του εθνικού πλούτου το κατέχουν οι ηλικιωμένοι» δεν αρκεί αρκεί διότι παραβλέπει την εσωτερική κατανομή (που μυρίζει ταξικότητα) μεταξύ των ηλικιωμένων.
· Ο εκπρόσωπος της νέας γενιάς είναι περισσότερο τυπικός (παρ’ ότι και πάλι το παράδειγμα αφορά ένα γόνο μεσοαστικής οικογενείας, καλά σπουδασμένο) –θεωρώ, όμως ότι αυτό οφείλεται όχι τόσο στα ηλικιακά χαρακτηριστικά αλλά σε αυτά σε χαρακτηριστικά ταξικού χρώματος
Πέραν αυτού, υπάρχει κάτι που το θεωρώ ως σημαντικότερο λάθος σε κάθε προσέγγιση που ουσιαστικά αναφέρει ότι η νέα γενιά θα κληθεί να πληρώνει τις συντάξεις, την περίθαλψη και την (όποια) ευζωία της προηγούμενης γενιάς:
· Τείνει να περιορίσει, έως εξοβελίσει, τη σημασία των εισφορών που προϋπήρξαν, των εισφορών που καταβλήθηκαν από αυτή τη γενιά
· Τείνει να ενοχοποιεί τις «ανανεωτικές δραστηριότητες» των ηλικιωμένων ή το (αυτονόητο) δικαίωμα στην υγειονομική περίθαλψη ή στην αξιοπρεπή διαβίωση (και μέσω της σύνταξης)
· Λησμονεί πως την εποχή που καταβάλλονταν όλες αυτές οι εισφορές, την εποχή που οι 50 συν πλην ήταν σαν τη σημερινή νέα γενιά, η κερδοφορία των επιχειρήσεων (για να μη μιλήσουμε για εκείνη των Τραπεζών) ήταν μονοψήφιο ποσοστό ενώ σήμερα τείνει να είναι τριψήφιο και θεωρείται πως δεν αρκεί
Εν τέλει: Πρόβλημα (ακόμη και σύγκρουση ή και πόλεμος, αν θες) γενεών υπάρχει, και λίγο παραπάνω από όσο –για να μη ξεχνιόμαστε- υπήρχε πάντα. Θεωρώ όμως ότι αυτό δεν μπορεί να αποδοθεί απλά και μόνο σε ηλικιακά χαρακτηριστικά ή παράγοντες αλλά στον τρόπο ανάπτυξης του καπιταλιστικού κόσμου και στις αξίες –ανταγωνιστικότητας, παραγωγικότητας κλπ.- που επικρατούν: Όταν θες να έχεις κερδοφορία 100%, πας το εργοστάσιο στη Βουλγαρία και ζητάς εργασιακές σχέσεις που οδηγούν σε δουλειά 12 και 14 ωρών την ημέρα για απολαβές που δεν φτάνουν ούτε για νοίκι και (χαμηλής ποιότητας) φαϊ και ας μη συζητάμε για «ανανεωτικές δραστηριότητες» ή πολιτισμό. Για αυτό όμως δεν φταίει το γεγονός ότι είσαι 50άρης που θέλει να ξεπετάξει τους 20άρηδες…
Το κλειδί, και δεν λέω κάτι νέο, το ‘χουμε πει από παλιά, μάλλον βρίσκεται σε μια αλλαγή που θα οδηγήσει σε μια νέα λιτότητα, όσον αφορά τους ενεργειακούς πόρους ή την κατανάλωση προϊόντων και, κυρίως, θα οδηγήσει σε μια άλλη αντίληψη για το ποιες αξίες έχουμε ως κοινωνία: Διότι αν όλοι θέλουμε ιδιόκτητο σπίτι με αυλή, αν όλοι θέλουμε εξοχικό στη Μύκονο ή τη Σαντορίνη, λες και κάθε μέρα είμαστε εκεί, ε είναι βέβαιο ότι θα πρέπει εποικίσουμε και τον Άρη για να μας φτάσει το έδαφος. Και αν θέλουμε να αλλάζουμε αυτοκίνητο κάθε δυο χρόνια γιατί κάποιοι αποφάσισαν να αλλάζουν την εμφάνιση (και όχι τη μηχανή ή την ασφάλεια) κάθε δυο χρόνια λες και μιλάμε για πουκάμισα, με συγχωρείς αλλά το βρίσκω υπερβολικό αυτή η τάση να καθορίζει τους δείκτες παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας και να πρέπει να καθορίζουμε με βάση αυτούς όλα τα άλλα. Και αυτή είναι μια τάση, κατανάλωσης, που δεν έχει σχέση με ηλικίες: Άπαξ και γίναμε καταναλωτές, γίναμε –καμία σχέση με την ηλικία. Ασχέτως πόσο χρονών είμαστε τρέχουμε να υλοποιήσουμε το καταναλωτικό μας όνειρο. Και αλίμονο αν το ζητούμενο είναι η νέα γενιά να διεκδικήσει απλώς μια νέα κατανομή υπέρ της (ακόμη και αν αυτό σημαίνει «να πεθάνουν οι ηλικιωμένοι για ας δώσανε τις εισφορές τους, κι ας έφτιαξαν εμάς –γιατί κάποιος μας σπούδασε, μας τάισε, μας, μας , μας, και ας φτάξαν τον κόσμο που ζούμε –όπως τον φτιάξαν).
Κάποια στιγμή πρέπει, ως κοινωνίες (και αυτό ξεπερνά τις ηλικίες, αφορά Π ο λ ί τ ε ς) να αποφασίσουμε τι θέλουμε, τι ζωή θέλουμε, τι πλανήτη θέλουμε, τι αξίες θέλουμε: Είναι σαν αυτό που λες και στη μελέτη σου για την ακτοπλοία: Θα αποφασίσουμε αν θέλουμε να έχουν σύνδεση και τι σύνδεση τα νησιά (με ό,τι αυτό συνεπάγεται) ή αν θα δώσουμε έμφαση, π.χ. στην Μακεδονία. Θα αποφασίσουμε, προσθέτω, αν θεωρούμε ότι πρέπει όλοι να έχουν ένα επίπεδο α υγειονομικής περίθαλψης. Αν πούμε ναι, τότε θα δούμε πως διασφαλίζεται, πως χρησιμοποιείς τις νέες τεχνολογίες γι’ αυτό, πώς κατανέμεις πόρους, τι προδιαγραφές θέτεις στον ιδιωτικό τομέα, τι ελέγχους κάνεις –γιατί, θεωρώ, το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε δεν είναι τόσο να θα αφήσουμε την αγορά να μπει εδώ ή εκεί αλλά αν το Δημόσιο θα ορίσει προδιαγραφές ή όχι –γιατί έτσι όπως λειτουργεί σήμερα το πράγμα και εδώ και έξω έχουμε μια κρατικά επιδοτούμενη ή προστατευόμενη αγορά- και αν ως κοινωνία θα αποφασίσουμε πως κάποιες υπηρεσίες συνιστούν δημόσια κοινωνικά αγαθά για όλους, ασχέτως οικονομικών δυνατοτήτων, ή όχι.
Το τι θα απαντήσουμε φρονώ ότι υπερβαίνει το ηλικιακό χάσμα. Θα το έλεγα πιο προκλητικά: Αν εγκλωβιστούμε στην -υπαρκτή- ηλικιακή παράμετρο του προβλήματος τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα, αν μη τι άλλο διότι θα χάσουμε το δάσος -αυτό, έτσι για να συνεννοούμαστε το έλεγα και όποτε γινόταν κυρίαρχη προβληματική η θέαση του κόσμου από επι μέρους οπτικές: μια φεμινιστική, μια σύγκρουση πολιτισμών, μια έτσι, μια αλλιώς. Οι παράμετροι πρέπει να μένουν παράμετροι, σημαντικοί μεν αλλά να μετρώνται ως αυτό που είναι. Να το πω πιο προκλητικά: Η κατάληξη του άρθρου (που, αν δεν με απατά η μνήμη μου είναι η κατάληξη του άρθρου στην PPOL) είναι πολιτική θέση άκρως συντηρητική: Είναι η θέση ενός λευκού μικροεισοδηματία πλέον μεσοαστού προηγμένης δυτικής καπιταλιστικής χώρας που επιχειρεί να δημιουργήσει ρεύμα υπέρ των συμφερόντων του επικαλούμενος ως ενοποιητικό ένα χαρακτηριστικό στο οποίο δεν οφείλεται το κοινωνικό του status.
Συγγνώμη για το πρωινό πάθος αν και μάλλον θα έπρεπε να μη ζητώ συγγνώμη: Το γεγονός ότι μου έβγαλες πάθος είναι καλό –μόνο με θέματα και ανθρώπους που με ενδιαφέρουν παθιάζομαι, για τα υπόλοιπα απλώς αδιαφορώ (βλέπεις εγώ είμαι μια γενιά μετά το Πολυτεχνείο…)

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Κ.Μποτόπουλος
Ιουνίου 23rd, 2006 at 08:58


Έτσι είναι τα πράγματα. Και το χειρότερο: α) ελάχιστοι το έχουν πάρει είδηση, β) όσοι το έχουν πάρει, είτε δεν ξέρουν τι να κάνουν, είτε, αν ξέρουν, θεωρούν ότι “δεν τους παίρνει¨, γ) από το μυαλό των “Γιώργηδων” ούτε που περνάει να βγουν από το φαύλο κύκλο μπαίνοντας στην πολιτική, δ) τα πολιτικά κόμματα όχι μόνο δεν διαθέτουν “στρατηγική” για την προσέγγιση του προβλήματος και των νέων που το υφίστανται αλλά πρώτο τους μέλημα είναι να το (πρόβλημα) και να τους (νέους) κρύψουν κάτω από το χαλί, ε) το ζήτημα δεν είναι καν αμιγώς, ή και κυρίως, ελληνικό, ώστε να μπορέσουμε να ξανα-στρουθοκαμηλίσουμε πίσω από την “ιδαιτερότητα” μας.

Άρα; Φοβούμαι -αλλά και ελπίζω- ότι μόνη λύση -σκληρή λύση- είναι η ίδια η ζωή.

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Β.Αλμπάνης
Ιουνίου 23rd, 2006 at 08:59

Υπάρχει Ελπίς.
«Είναι οι πενηντάρηδες ο ταξικός εχθρός των νέων» ???
Δεν υπήρξε και δεν υπάρχει χάσμα γενεών. Αυτό είναι σίγουρο.
Όπως επίσης είναι σίγουρο, ότι η νέα γενιά δεν θα ακολουθήσει την ίδια πορεία που ακολουθήσαμε εμείς και οι προηγούμενες γενιές.
Οι νέοι σήμερα έχουν καλύτερη και μεγαλύτερη μόρφωση και ενημέρωση. Έχουν διαθέσιμες περισσότερες και καλύτερες επεξεργασμένες ιδέες, θεωρίες και πολιτικές πρακτικές. Οι νέοι θα αγοράσουν (δεν θα κτίσουν) το δικό τους διαμέρισμα, με δανεισμό όμως, που θα κρατήσει μέχρι τα γεράματα τους (η Αμερική από την δεκαετία του 1950 το έχει ζήσει το μοντελάκι).
Θα κάνουν τις διακοπές τους σε κρουαζιέρες, σε ξενοδοχεία, σε οργανωμένα θέρετρα (χρονομίσθωση) σε καλύτερο ποιοτικά επίπεδο.
Θα εργάζονται σε εργασιακούς χώρους που θα πληρούν καλύτερες ποιοτικές προδιαγραφές και με περισσότερη ασφάλεια (περιορισμένα εργατικά ατυχήματα, λιγότερο ίδρωτα, κλπ)
Θα ζήσουν την ζωή τους καλύτερα και με πολύ λιγότερα «δήθεν».
Το εξοχικό του πατέρα τους σήμερα θέλει μεγάλη ανοχή για να παραβλέψεις τις ελλείψεις (θέρμανσης, κλιματισμού, οικιακού εξοπλισμού, προσπέλασης, συντήρησης, εργαλείων κλπ).
Το οικογενειακό τους σπίτι σήμερα έχει άπειρες ελλείψεις για τις οποίες κανένας δεν μιλάει (κακοτεχνίες, αυθαιρεσίες κλπ).
Το πανεπιστήμιο που τελειώνουν σήμερα και εάν είναι «δήθεν» (εργαστήρια, προσαρμοσμένες σπουδές, πτυχία ανεργίας κλπ).
Δεν μπορεί να προβλεφθεί εάν οι σημερινοί νέοι θα αναθρέψουν τα παιδιά τους καλύτερα.
Εάν θα στήσουν καλύτερο πλέγμα αξιών (η τεμπελιά, η η μικρότερη προσπάθεια είναι μειονέκτημα η είναι αριστοποίηση της προσωπικής προσπάθειας ?).
Μακροοικονομικά και μακροπολιτικά η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα στην ζώνη του Ευρώ εξασφαλίζει άνετα Ειρήνη για τα επόμενα 25-30 χρόνια (για μια ολόκληρη γενιά τουλάχιστον).
Και δίνει την δυνατότητα ορθολογικού προγραμματισμού ζωής στους νέους πολίτες. Οι γενιές του 1950, του 1980 και παλαιότερες, ούτε κατά διάνοια, δεν είχαν τέτοιες πολυτέλειες (πόλεμοι, εμφύλιος, εξορίες, χούντα, Κύπρος κλπ).
Τέλος η επικράτηση του Σοσιαλιστικού Ευρώ στο παγκόσμιο εμπόριο, δεδομένης της ολοκλήρωσης του κύκλου ζωής του καπιταλιστικού δολαρίου, θα εξασφαλίσει, για 20-30 χρόνια επί πλέον, καλύτερη ζωή στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στην Ανθρωπότητα (διακίνηση πολιτών, Μετανάστευση, όχι πόλεμος κλπ).
Δογματικά είναι σίγουρο, ότι οι Σημερινοί Νέοι αλλά και οι Επόμενοι θα ζήσουν, για μεγάλη περίοδο (30-60 χρόνια), καλύτερα από εμάς τους γονείς τους.

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Γ.Αναστόπουλος
Ιουνίου 23rd, 2006 at 09:00

Ειλικρινά δεν είχα δει αυτή τη διάσταση..
Η γενιά μας στ’ αλήθεια πέρασε και περνάει καλά.
Τα παιδιά μας ίσως δε θέλουν και πιθανόν να μη μπορούν να αναλάβουν τις ευθύνες τους για μιαν αυτόνομη και ανεξάρτητη διαβίωση, μακριά από την οικογένεια.
Και φοβισμένα από την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα, μένουν μαζί μας και επειδή αυτά δεν έχουν δυνατότητα, αλλά και επειδή εμείς μπορούμε να τα βοηθήσουμε.
Έτσι ίσως ξεπληρώνουμε αυτά που χάρισε η ζωή σε μας και δε φαίνεται να προσφέρει στους νεώτερους…

1.Σχόλιο από: Πέτρος Κωσταγιόλας
Ιουνίου 23rd, 2006 at 09:01

Ενδιαφέρον κείμενο, το οποίο είναι πραγματικά επίκαιρο και ουσιαστικό, ανανεώνοντας τις προσδοκίες μου από την παλαιότερη γενεά για κοινές συλλογικές εκφράσεις.
Οι κινητοποιήσεις αποτελούν ευρύτερη ανάγκη σε μια άνιση μάχη γενεών. Η αισιοδοξία τροφοδοτεί την δυναμική μιας νέας μορφής ουσιαστικής ατομικής-συλλογικής ευαισθησίας και διεκδίκησης, ως συμβολή στα συστήματα διοίκησης που νομιμοποιούν και κατανέμουν εξουσίες που τα ίδια διαμορφώνουν και ασκούν. Ας διαβάσουμε και το δοκίμιο περί βλακείας του Robert Mousil! Η ευαισθησία της νεότερης (εάν όχι της νεότατης) γενεάς εμπεριέχει το καλό μέλλον, του καλού παρόντος, το οποίο επιτρέπεται να είναι και εξουσιαστικό (Σύγκρουση των γενεών;)! Με συναδελφικούς χαιρετισμούς, για καλό τερματισμό στον μαραθώνιο της κοινής παιδείας ανεξαρτήτως γενεάς,

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Βασίλης Τζουνάκος
Ιουνίου 23rd, 2006 at 09:02

Με προβλημάτισε η κατάσταση του «Γιώργου»= η γενιά μου.
Γιατί ο Γιώργος να μπει στο «καλούπι» των 2-3 μεταπτυχιακών χωρίς πρώτα να έχει δουλέψει;
Δεν ήξερε ότι «η ηθική του καπιταλισμού είναι η εργασία;»
Μήπως ο Γιώργος έπεσε θύμα της επικρατούσας Ελληνικής νοοτροπίας που θέλει τα παιδιά να δουλεύουν όσο το δυνατόν λιγότερο;
Αν ΝΑΙ φταίει η γενιά σας που δεν γαλουχεί τους νέους από μικρούς στον αγώνα για την επιβίωση, για δουλειά. Π.Χ. κλασσική Ελληνίδα μάνα: «Μην το ξυπνήσεις το παιδάκι μου, είναι κουρασμένο, μην το πειράξεις κ.α.»
Αν ΟΧΙ έχει πέσει στα δίχτυα του συστήματος. Το σύστημα ανακάλυψε τα πτυχία για να ταυτίσει την αξία του νέου ανθρώπου με ένα χαρτί. Έτσι μπορεί να την εξαγοράζει να την πουλάει και να την ελέγχει. Η αξία του νέου είναι κάτι πολυδιάστατο δεν μπορεί να αποτυπωθεί σε ένα χαρτί, ιδιαίτερα στην Ελλάδα που ο όρος ακαδημαϊκή εκπαίδευση είναι ανύπαρχτος. Όμως ακόμα και εδώ φταίει η γενιά σας!!!! Γιατί όντος είχε όλα αυτά τα ιστορικά -χρονικού χαρακτήρα πλεονεκτήματα – να ζήσει όπως ακριβώς περιγράφετε. Πράγματι η γενιά σας έζησε καλά.
Όμως αυτή η γενιά είχε και ένα ιστορικό χρέος, γιατί δεν ήταν γενιά διαχείρισης αλλά γενιά δόμησης της κοινωνίας και των θεσμών. Τα πάντα τα δημιούργησε η γενιά σας. Εμείς δεν δημιουργούμε, απλά διαχειριζόμαστε. Αυτό είναι και το λάθος σας. Ότι η γενιά σας δεν μας αφήνει να δημιουργήσουμε καθώς δεν έθεσε τους κανόνες, τις δικλείδες εκείνες, που θα μας ωθούσαν να προοδεύσουμε.
Εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι γιατί,

Αν επαναστατήσεις θα αποτύχεις- απομόνωση….
Αν διαχειριστείς θα φυτοζωείς…
Αν γίνεις πράκτορας θα γίνεις πρότυπο για τις επόμενες γενιές…

Διαλέγεις και παίρνεις!!!

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Wired
Ιουνίου 28th, 2006 at 18:45

Exei prosexei kaneis oti opote xreiasteis lefta gia na xrimatodotiseis mia idea, i opote vreis mia douleia me kala lefta synithws kapoios apo 40+ einai aftos pou ta exei/elegxei?

Kati pou den exw dei se alles evrwpaikes xwres oi opoies proodevoun. Einai gnwsto oti ena megalo meros tis genias twn “Punks” stin aglia 30-35 etwn twra elengxei tin .com oikonomia. Fenetai to “topo sta niata” pou legan kapioi sto parelthon to xehasan. twra pou den einai pia “niata” oi idioi den symferei.

I ellada exase to treno tis texnologias oxi logo tis elipous paidias, oxi logo tis pasxousas oikonomias, alla apo to peisma twn 45+ na apofevgoun/ypovathmizoun/sabotaroun oti den katanooun. Nai 45+.. i genia twn paidiwn tou polytexneiou.. pou egine ekeini pleon “dynastis” tis neas genias.

Kapioi pou itan tote neoi kai to fwnazan twra einai 40-50 kai theloun na elenxoun tin dynamiki twn newterwn, na vgaloun poulwntas idees allwn gia ena komati pswmi.

posoi kai posoi den exoun parei apogoiteftiki apantisi gia kapoia idea tous apo ton proistameno tous vlepwntas tin na pragmatopoieitailigo meta kai i monimi epodos na einai “Ah alitheia? to eixes pei? pote? den thymamai .. oxi se diavevaiw afti den einai i diki sou idea einai 100% diki mou… tin skeftika uhm… prin xronia!!!”

I epanastasi me ton tropo pou ginotan palia den einai lysi.
To na vgaineis na sou spane ta moutra sto dromo i na blekeis me typous pou spane periousies den einai lysi. Ta gazakia den einai lysi.

I synergasia twn newn metaxy tous omws einai.I klika twn newn prepei na ginei pio evelikti kai andi na diamartyretai gia tin piesi pou askeitai zitwntas eleimosyni apo tous exondes na dimiourgisei tis proypothesis wste kai ekeinoi me tin seira tous na ginoun oi neoi exontes kai katexontes.. enas kyklos pou pote den prokeitai na kleisei.

To risko kati pou oi neoi adexan panda perisotero.

Proswpika apofevgw na synergazomai me anthrwpous panw apo 40-45 etwn. Den eimai plousios vevaia alla pernaw kala exw to kefali mou ysixo kai psila.

Na mazepsoun tous filous/symfoitites tous kai adi na paizoun tavli, i na paroun to 3o master, na ftiaksoun mia diki tous prototypi epixeirisi i na anaviwsoun me sygxrono tropo mia palia anagi/apolafsi pou exei ekleipsei xwris idiaitero logo.Yparxoun polles tetoies. Ean afto to kanoun oloi oi neoi tote siga siga ta pragmata tha veltiwthoun.

Afto xreiazetai perisotero tharos kai kotsia apo to na kateveis ston dromo me ta plakat kai ta synthimata.

Ελαχιστοποίηση σχολίου
1.Σχόλιο από: Panos20
Σεπτεμβρίου 29th, 2006 at 11:41

Arxika, pisteuw oti oi vash tou problimatos einai oikonomiki. me autin ti vasi xekinw.

1. neoi kai politiki:
Den einai zitima politikis, einai zitima oikonomiko. Kai epipleon kanenas skeptomenos anthropos den tha ebleke me tin politiki, kanenas anthropos pou sevetai ton eauto tou den tha dexotan na bei se enan xwro exartisis kai na einai exartomenos kai pioni ton oikonomika isxirwn eite milame gia idiwtes eite milame gia nomika prosopa eite milame gia krati eite se allo epipedo, gia ton idio to lao. H politiki einai ena plegma exartisewn pou exei ws vasei tous politikous, EIDIKA tous neous. Opote theoro apla romadiko na theoreitai oti h allagh tha erthei apo tin politiki pou tha askisoun oi neoi.
Yparxoun kai tora pou milame kaloi politikoi, pou boroun exodas pigmi na anorthosoun tin oikonomia, pou ousiastika yparxei apo to 1996. (gia na min anoixw to zitima twn “sosialistikwn” paroxwn pou katestrepsan edelws tin oikonomia tis xwras.)
To provlima einai sto oti oi “mesilikes” den exoun adilifthei oti distixws i eutixws kamia kivernisi den einai filantrhopiko idrima kai kalo tha itan na min xepernoun ta ithika oria tis apaitisis se oles tis morfes apaitisewn pou provaloun kai na adilifthoun oti kapoioi prepei na xamilosoun to pixi twn apaitisewn kai ton prosdokiwn tous oste oi kiverniseis na min droun upo to kathestws piesis twn kratoudwn mesilikwn kai na epidothoun stin xaraksi anorthotikis oikonomikis politikis. En oligois, oi mesilikes prepei na einai politika, koinwnika kai ithika siniditopoiimenoi kai auto stin praxi ginetai me to na ipostirizoun oikonomikes politikes litotitas apo tin mia kai anaptixis apo tin alli.
Se oti afora politikous, pisteuw oti tis kiriarxes theseis prepei na katalamvanoun politikoi proerxomenoi apo megales politikes oikogenies, ta legomena “tzakia”, kai genika oikonomika kai koinwnika isxires oikogenies. Oi upoloipoi neoi sto xwro politikoi,pisteuw oti einai politika anisxiroi sto na paroun politika risko kai politika kostoi..poy apetoudai gia tin anavathimisi tis politikis kai ton pagiwmenon pathogenwn katastasewn. logiki pou to epi to laikoteron ypakouei sto “na protimas tous xortasmenous, para tous peinasmenous”

2. zoume ston kalitero dinato kosmo
skepsou na eixe epikratisei stin ellada o koumounismos?
pou an eixe simvei kati tetoio, tha eixame katastrafei oikonomika klp (vlepe proin sovietiki enwsi), kai tha iothetousame ton kapitalismo meta tin ptosi tou koummounismou, opote auta pou pername tora, kai sizitame, tha ta sizitousame meta apo 50 xronia.
Epipleon, kalws kanoun kai yparxoun problimata gia na proodeuoume,kai h idia h proodos pou epizitoume, exei idi xekinisei kai apo edw opou to sizitame.

H lysi loipon, einai mia isxyri oikonomia, o katheis as analavei tis euthines tous, atomika kai omadika. Apo ekei kai pera tha sizitoume se nea vash.

Ελαχιστοποίηση σχολίου